Euskal Herriko giza arrastorik zaharrena
Besahezurra Arrasateko (Gipuzkoa) Lezetxiki leize-zuloan duela 50 urte aurkitu zuten eta gutxienez 164.000 urte dituela zehaztu ahal izan dute zientzialariek aurten. Atapuercan topatutako gorpuzkien ostean Penintsulako giza arrastorik zaharrena da.
Horrela, Jose Miguel Barandiaran apaiz eta antropologoaren kalkulua baieztatu du Australian egindako proba batek. Barandiaranek leize-zuloa aurkitu eta hezurra neardentalen garaia baino lehen kokatu zuen; izan ere, Lezetxikiko geruzarik sakonenean topatu zuen. Hartz baten burezurra goiko geruza batean aurkitu zuen apaizak. Hartz espezie hori duela 120.000 urte desagertu zen Europan.
Hurrengo pausoa humeroaren genoma osatzea izango da. Nahiz eta andeatuta egon, hezurrak kutsatu gabeko DNA mantentzen duela egiaztatu dute adituek. Horrela, espeziea zehaztu ahal izango dute. Humeroa emakume batena zela uste dute.
Concepcion de la Rua EHUko Antropologia katedradunak eta Jesus Altuna paleoantropologoak (Barandiaranen ikaslea) ikerketaren emaitzen berri eman dute Donostian. Joxean Muñoz Kultura sailburuordeak prentsaurrekoan parte hartu du.
Azterketa morfometrikoa
Era berean, humeroari azterketa morfometrikoa egin diote Australian. Besahezurrak Pleistozeno Erdiko giza fosilekin "antz handia" duela baieztatu du ikerketak, hau da, Atapuercako Sima de los Huesos delakoan aurkitutakoekin.
Humeroa 1964ko abuztuaren 20an aurkitu zutela idatzita utzi zuen Barandiaranek bere egunkarian; izan ere, bere lankideek (horien artean Altuna) topatu zuten, bera Donostian neskato bat bataiatzen ari zen bitartean.
Jesus Altuna paleoantropologoa, besahezurra eskuetan duela. Argazkia: EFE
1969an datazioa egiten saiatu ziren Londresen, uranio sailen bidez, baina ez zuten lortu. Karbono 14rekin proba fidagarria egitea ez zuten planteatu ere egin, 45.000-49.000 urte baino gutxiago dituzten gorpuzkietan bakarrik erabiltzen dutelako.
Atapuercan zeharkako datazioak egitea posible da animalien arrasto ugari aurkitu dituztelako bertan, baina Lezetxikiko besahezurra aztertzeko beste teknika zuzenago bat erabili beharra zuten zientzialariek.
"Arriskutsua eta aukera bakarra zen"
"Arriskutsua eta aukera bakarra zen", ziurtatu du De la Ruak. Antropologoaren ahotan, hezurrari "kalterik txikiena" egiteko 0,7 milimetroko xafla ebaki zioten Donostiako Goaz zentroan. Ondoren lagina Gipuzkoako hiriburutik Australiako Unibertsitate Nazionalera (Canberra) eraman zuten.
Han Rainer Grun Geokronologiako adituak besahezurrari zenbait neurri hartu zizkion laser baten bidez. Uranioaren xurgatze eta barreiatzea neurtuz humeroak gutxienez 164.000 urte dituela egiaztatu zuen adituak. 9.000 urteko errore-maila du azterketa mota horrek.
ta mota horrek.Zure interesekoa izan daiteke
Azaroaren 25ean eta 26an izango da DA! PRO topaketaren zazpigarren edizioa
Sortzaileen eta eta programatzaileen arteko elkargunea eskaintzen du Durangoko Azokaren ekimen honek. Familia ikuskizunen egileek eta musikariek euren proposamenak aurkeztuko dituzte kultur zein euskara teknikari, liburutegietako dinamizatzaile eta jai-antolatzaileen aurrean, azaroaren 25ean (familia ikuskizunak) eta 26an (musikariak), Durangoko Bizenta Mogel liburutegian. Familia ikuskizun hauek aurkeztuko dituzte: Oñatiko Algaraz ikuskizun elkartea (Potx eta Lotx Lagunekin topa!), Josan Aramayo (Kanutoren Anaia), Lanku (Txepeldunak haurrentzako bertso antzerkia), Lanku (Teilatupean), Lanku (Bertso garbitzailearena), GRAMA Kolektiboa (Erresinolaren Kantua), Euskal Barrok Ensemble (Xirribit) eta Zurrunka Teatro (Pulcinella Txio-Txinela). Parte hartuko duten musikariak, berriz, hauek izango dira: Sueder, Sara Zozaya, Gartxot, Jonkass, Hondora, Ilargi, Maialen Ibarra, Uxue Kerejeta, Euskal Barrok Ensemble eta Maider.
Delaware Choral Scholars abesbatzak irabazi du Tolosako 56. Abesbatza Lehiaketa
AEBko abesbatzak lau sari eskuratu ditu: polifonia saileko eta folklore saileko lehenengo sariak, Kutxaren sari nagusia eta euskal abesti baten interpretazio onenaren saria.
Liburuetan ahaztutako objektuen bilduma bitxia ikusgai, Errenteriako Udal liburutegian
Errenteriako Udal Liburutegiak 'Altxorrak orrien artean' erakusketa antolatu du, liburuetan ahaztuta geratutako objektuen bilduma bitxia. Liburuekin batera itzuli diren gauza txikiak daude ikusgai: orri-markatzaileak, tiketak, argazkiak, postalak, eskuz idatzitako oharrak eta irakurleek utzitako bestelako aztarnak.
Eusko Ikaskuntzak "EzBerdin Berdinak" ikuskizuna plazaratu du Bilbon, EITBren egoitzan
Dantza garaikidea eta tradizionala, bertsolaritza, antzerkia eta musika zuzenean uztartzen dituen gogoeta sortzailearen zazpi emanaldi izango dira guztira Euskal Herriko hainbat tokitan.
Beste kontzertu bat emango du La Oreja de Van Gogh taldeak BECen
Donostiako taldeak 2026ko birako sarrerak agortzen eta data eta leku berriak iragartzen jarraitzen du. Abenduan BECera itzuliko dira.
Oteizaren unibertsoa, Euskal Herrian barrena
Jorge Oteiza eskultorea jaio zela 117 urte beteko dira gaur, eta urteurrena baliatuko dute "Danok Oteiza" elkartea aurkezteko, artistaren eta haren ondarearen inguruan jaioko den ekimen berria. 11:00etan egingo dute prentsaurrekoa, Oteiza Museoan, Altzuzan. Euskal Herrian zein mundu osoan da ezaguna oriotarraren obra.
Lekeitioko 48. Euskal Zine Bilerak Urrezko Antzarra eta Zilarrezko Antzarra eman ditu
Film onenaren saria Eneko Muruzabal Elezcanoren “Planetagatik” lanak irabazi du, "film borobil eta jostaria" osatzeagatik. Zuzendari onenaren saria Aitzol Saratxagak jaso du, “Ehiza” filmean egindako lanagatik. EITB Ikuslearen saria, berriz, Mikel Balerdi eta Deñe Garcia-Bravoren “Eraman zutela” lanak eskuratu du.
Maren Galvezek eta Gorka Granadok irabazi dute 49. Euskal Herriko Dantza Txapelketa
Maren Galvez Garmendiak eta Gorka Granado Terronesek osatutako bikoteak irabazi du 49. Euskal Herriko Dantza Txapelketa, Seguran. Bikoteak bigarrenez irabazi du txapelketa, 2021ean ere irabazi baitzuen.
Durangoko Azoka 60. edizioari begira, “Kulturaren Jaialdia” leloari helduta
“Kulturaren Jaialdia” lerroburua erabiliko du aurrerantzean Durangoko Azokak, eta Iratxe Reparaz arduratu da 60. edizioaren iruditegi berriaz.
Sitgesen lehiatuko da "Singular", Alberto Gastesiren bigarren film luzea
Duela hamar urte garatzen hasi zen zientzia-fikziozko drama humanista bat da. Adimen Artifizialaren eta giza doluaren mugak aztertzen dira EITBk babestutako lan horretan. Sitgesko jaialdiko sail ofizialean lehiatuko da Alberto Gastesi eta Alex Merino donostiarrek idatzitako filma.