Egoera zerbait baretu da Iran eta Israelen artean, Trumpen errietaren ondoren

Goizaldean zabaldutako ohar baten bidez, AEBk jakinarazi du gaur zabalduko duela atzera berriz Jerusalemgo bere enbaxada. "AEBk Jerusalemen duen ebaxadak ohiko hitzorduak berreskuratuko ditu, pasaporte estatubatuarrak eta atzerrian jaiotakoen txostenak bideratzeko", dio mezuak. 

Trumpek Iranen eta Israelen arteko su-etena iragarri ondoren, egoera zerbait baretu da, baina bi aldeak jakitun dira menia une batetik bestera hautsi daitekeela.  AEBko presidenteak Irani zein Israeli errieta egin zien atzo publikoki, menia indarrean sartuta ere, misilak jaurti zizkiotelako elkarri. 

CNNk argitaratutako AEBen inteligentziaren txosten baten arabera, Irango hiru instalazio nuklearren aurka egindako erasoek ez zuten proiektuaren funtsezko zatia suntsitu. Zenbait hilabetez atzeratu zuten.

Donald Trumpek behin eta berriz esan du uranioa aberasteko instalazioak erabat desagerrarazi zituztela. CNNk argitaratutako balorazioak eta The New York Times egunkariak aipatutako beste inteligentzia txosten batek sei hilabeteko atzerapena baino ez dute aipatzen.

Karoline Leavitt Etxe Zuriko bozeramaileak esan du balorazio hori okerra izan zela.

Danny Danon Israelek NBEn duen enbaxadoreak  esan du Trumpek Bakearen Nobel saria merezi duela, su etena lortzeagatik. "Uste dut eskertu behar dizkiogula bere lidergoa eta hartu zituen erabakiak, eta, horrela, AEBen ahaleginak aitortu", esan du.

Buddy Carter kongresista errepublikanoak proposamen hori egin dio Nobel sarien batzordeari, Irani "planetako armarik hilgarriena" eskuratzea "eragozteagatik".

Danonek, gainera, espero du akordiori esker herrialde arabiar gehiagok Abrahamgo Akordioekin bat egitea. Akordio horiek Trumpek bultzatu zituen bere lehen agintaldian, eta horien bitartez herrialde batzuek Israelgo Estatua onartu eta harreman diplomatikoak ezarri zituzten.

Benjamin Netanyahu Israelgo lehen ministroak esan du orain arteko "determinazio" eta "indar berberarekin" jokatuko dutela Iranek bere proiektu nuklearrari berriro ekiten badio. "Iranek ez du izango arma nuklearrik", gehitu du. Ustez, ofizialki onartuta ez dagoen arren, Israelek baditu arma nuklearrak.

Ben Gurion (Tel Aviv) eta Haifako aireportuak normaltasunera itzuliko dira bihartik aurrera. "Errutinara itzultzeko, erretiratu egingo dira hegaldien kopuruan dauden muga guztiak, baita hegaldi bakoitzeko bidaiari-kopuruaren muga ere. Gainera, bidaiariak eta haien lagunak aireportuetara sartzeko murrizketak kendu egingo dira", iragarri du Israelgo Aireportuen Agintaritzak.

Masud Pezeshkian Irango presidenteak bukatutzat eman du gerra. "Su etena ikusten ari gara, eta erregimen sionistaren eraso zuhurtziagabeak eta belizismoak Irango herriari inposatutako 12 eguneko gerraren bukaera", esan du komunikatu batean.

Eyal Zamir Israelgo Armadako buruak esan duenez, "Iranen kontrako kanpaina ez da bukatu". Israelgo militarrak "fase berri batean sartzen ari dira".

"Kapitulu garrantzitsua itxi dugu", baina deia egin du "oinak lurrean" izatera eta "lo ez geratzea". Orain, "fokua Gazara itzuliko da", esan du.

Rafael Grossi Energia Atomikoaren Nazioarteko Agentziako zuzendari nagusia pozik agertu da su etenarekin, eta "laster" biltzeko eskatu dio Irani, "programa nuklearrari buruzko eztabaida luzeari" irtenbide diplomatikoa jartzeko.

Irango Energia Atomikorako Agentziak iragarri duenez, programa nuklearra "etenik gabe hasiko da berriro". "Uranioa aberasteko prest gaude; gure programa ez da geldituko", esan du.

Masud Pezeshkian Irango presidenteak adierazi du "su-etena errespetatzeko" asmoa duela. "Erregimen sionistak su-etena urratzen ez badu, Iranek ere ez du urratuko", esan du Malaysiako lehen ministroarekin telefonoz izandako elkarrizketa batean.

Irango presidenteak gogorarazi duenez, Israelek erasoak hasi zituen Iran AEBrekin negoziatzen ari zen bitartean, "pentsatuta Teheranek erantzuteko gaitasunik ez zuela eta egun gutxi barru amore emango zuela".

Pezeshkian, gainera, Qatarreko eta Irakeko erasoak AEBetako instalazio militarren aurkakoak izan zirela gogorarazi du. "Auzoko eta eskualdeko herrialde guztiak laguntzat ditugu, eta harremanak eta lankidetza hobetu nahi ditugu", azpimarratu du.

Irango Osasun Ministerioaren arabera, gutxienez 610 pertsona hil eta 4.700tik gora zauritu dira Isralen erasoen ondorioz uztailaren 13tik.

Mark Rutte NATOko idazkari nagusiak Trump zoriondu du Iranen "erabakigarri" jokatzeagatik. "Apartekoa izan da, eta inor ez zen ausartzen", esan dio aliantza militarraren bileraren atarian, AEBko presidenteak berak argitaratu duenez.

Antonio Guterres NBEko idazkari nagusiak Iranen eta Israelen arteko su etena "erabat" errespetatzeko eskatu die bi estatuei. "Borrokak eten behar dira. Bi herriek nahikoa sufritu dute", gehitu du.

Gainera, su etena eskualdeko beste tokietan ere nabaritzea eskatu du, Gazako Zerrendari erreferentzia eginez.

Irango Segurtasun Nazionaleko Goi Batzordeak ospatu du Israelek eraso gehiago ez egiteko  "alde bakarrez" hartu duen erabakia. Irango Gobernuaren arabera, hautu hori Iranen erantzun militar "indartsuaren" ondorio zuzena da.

Iranek ez du akordiorik baieztatu, baina Abbas Araghchi Atzerri ministroak esan du Iranek ez duela bonbardaketa gehiagorik egingo, horiek Israelen erasoei egindako erantzunak besterik ez zirelako.

Benjamin Netanyahu Israelgo lehen ministroak Donald Trumpekin hitz egin du, eta, ondoren, bere bulegoak ziurtutatu du ez duela Iranen kontrako erasorik egingo. Teheran iparraldearen kontrako eraso bat burutu du, baina Iranen erasoei erantzuten ari zela esan du.

Donald Trump deseroso agertu da Israelekin, su etena sartu ostean Teheran iparraldearen kontrako eraso bat egiteagatik, baina azpimarratu du Estatu sionistak bete egingo duela eta inor ez dela zauriturik izango.