Kultura

Kanpinean mota guztietako zerbitzu eta ekintzak eskaintzen dituzte, baita euskal dantzak ikasteko aukera edota yoga egitekoa ere. Munduko leku guztietako zaleak biltzen ditu Bilboko musika jaialdiak, kontzertuekin gozatu eta hiriko giroa bizitzeko asmoz.

Eider Saez lazkaotarrak ireki du 2025eko BBK Live jaialdia. Pozik dago Estatuko eta nazioarteko artista ospetsuekin kartela partekatzeaz. Maitane Iruñ eta Mattin Zeberio, berriz, Mirua taldeko kideak dira. Agertokiaren tamainak errespetu pixka bat eman arren, "dena ematera" aterako direla diote. 

Raya Diplomática, Javier Calvo Los Javis zinemagile bikoteko kidearen punk taldea, izan da Bilbao BBK Live Bereziak hiriko kontzertuen zikloa irekitzeko arduraduna. Igande goizaldera arte, atertu gabe entzungo da musika Bilbon.    

Pulp britpop taldea buru dela, Kaytranadari, Ca7riel & Paco Amorosori eta Bicepi toki egingo die, besteak beste, lehenengo egunerako britainiar proposamen interesgarriz mukuru betetako kartelak: Michael Kiwanuka, English Teacher, Wunderhorse…

Lekunberriko musikariak Londresko Abbey Road estudioetan bi kantu grabatuko ditu datozen egunetan. "Ez da soilik estudio bat, musikaren historiako izenik handienak pasa diren eraikin bat da", adierazi du Urbizuk hunkituta estudioen ateetan. Bere asmoa lan hau azaroan kaleratzea da, zuzeneko gira bukatuko duenean.

Alfonso Santiago Last Tourren zuzendariak azaldu duenez, Pulp, Kylie Minogue, Raye eta Bad Gyal buru dituen kartelak "geruza asko" ditu, "generoarekin, gizarte- eta hizkuntza-sentsibilitatearekin zerikusia dutenak".

Kobetamendi prest dago ostegun, ostiral eta larunbatean Bilbao BBK Live jaialdiaren hemeretzigarren edizioa hartzeko. Alfonso Santiago jaialdiaren zuzendariak berorren hainbat alderdi aletu dizkigu. (jatorrizko adierazpenak, gaztelaniaz) 

Diego Martin-Etxebarria maisuaren batutapean, Jon Esnaola konpositoreak idatzitako ‘Luur’ obraren erabateko estreinaldia egingo dute Gasteizen, Azkoitian, Hondarribian, Bilbon eta Donostian. 

Doako jaialdiaren bederatzigarren edizioa abuztuaren 3an egingo dute Donostian, Cristina Enea parkean. 

30 taldek baino gehiagok hartuko dute parte ospakizunaren lehen edizioan: Ibon Koteron eta Julen Begoña albokariak, Iker Alvarez eta Aitor Urkiza txistulariak, Mirari Azkune eta Aintzane Agirrebeña trikitilariak, Zabaleta eta Motriku trikitilari historikoak, Aiko, Luhartz…

Estatubatuar tronpeta-jotzaileak bost eguneko egitarau oparoa itxi du bart, Muxikebarri antzokian. 

75.000 pertsona bildu ziren bart Principality Stadiumen "Oasis Live '25" izenburuko biraren lehen emanaldian. Gallagher anaiak sorbaldatik helduta iritsi ziren, eta eskuak altxatuz, jendaurrean modu sinbolikoan bakeak egin zituzten. 

Manchesterko taldea agertokietara itzuliko da gaur, mundu mailan ikusmira piztu duen kontzertu batean. Gallagher anaien mundu birak Europa, Amerika, Asia eta Ozeania zeharkatuko ditu, sarrera guztiak agortuta dituztela.

Kubatar klarinete eta saxo jotzaileak emanaldi gogoangarria eskaini du Getxoko jazz jaialdiaren bigarren gauean, Pepe Riverok (pianoa), Yuvisney Aguilarrek (perkusioa), Reinier Elizarde ‘el Negrón’ek (kontrabaxua) eta Sebastián Laverdek (bibrafonoa) lagunduta. 

Teklatu-jotzaile beteranoaren laukoteak abiatu du musika jaialdia. Hilaren 6ra arte iraungo du, eta Paquito D'Riverak eta Cecile McLorinek joko dute, besteak beste. 

Besteak beste Gasteizko eta Donostiako jaialdiak iritsi baino lehen, Bizkaiko udalerriko jazz jaialdiaren 48. edizioak Rhoda Scott, Paquito D’Rivera, Cecile McLorin eta beste hamaika artista dakartza programazioan.

Monterron parkeak Mondra & Roll punk rockeko jaialdia eta Fermin Muguruzaren kontzertua hartuko ditu ostiral, larunbat eta igandean.

Iñaki Palaciosek sortu duen hiru minutuko kantua igandean estreinatuko dute, Kursaalen, Donostiako Orfeoiak eta Et Incarnatus orkestrak

“Hiria jazzez betetzea, talentu berria sustatzea eta publiko berriak erakartzea” izango da Gasteizeko musika jaialdiaren helburua, 48. edizioan.

2026. urtean 30. urteurrena ospatu aurretik, joan den asteburuan Arberatzen egindako festibalaren antolatzaileak pozik agertu dira emaitzarekin.

Donostiar zinemagilearen film luzea Concorso Cineasti del Presente sailean lehiatuko da Suitzako hiriko jaialdian. 

Malagako zinema jaialdian eta D’A Film Festivalen sariak jaso eta gero, Josean Bengoetxea eta Olaia Aguayo protagonista dituen pelikula zinema aretoetara iritsiko da.

EITBk Moriarti hirukotearen film berriaren lehen trailerra estreinatu du.  Jose Mari Goenagak eta Aitor Arregik (Marco, La trinchera infinita, Handia, Loreak…) zuzendu duten filmaren protagonistak Jose Ramon Soroiz eta Nagore Aranburu dira. Vicenteren bizitza du kontagai: Kanarietan bizitzaz gozatzen ari dela, Donostiara itzuli beharko du eta, adinekoen etxe batean sartzen dutenean, homosexuala dela ezkutatuko du. EITBren parte-hartzea duen filma irailaren 26an iritsiko da zinema aretoetara. 

Malibuko bere etxean topatu dute aktorea hilda, antza, bihotzekoak-jota. Madsenek, Quentin Tarantinoren film ugaritan lan egiteaz gain, ehunka film eta telesailetan parte hartu du 1983an bere ibilbide artistikoa hasi zuenetik.

Bada zinemazale ororen arteko elkartasun estrainioa, mugak gainditzen dituena, ozeanoak zeharkatzen dituena.

LGTBIQ+ zinema eta arte eszenikoen Bilboko jaialdia gaur bukatu da. Europan adoptatutako pertsona batek Koreako jatorrira egindako bidaia kontatzen du film irabazleak.

Charles Chaplinen pelikula 4K kalitatean itzuliko da pantaila handira ostegunean, ekainak 26, berorren estreinaren mendeurrena ospatzeko. 

"Succederà questa notte" Louis Garrel eta Jasmine Trinca protagonista dituen filmaren zati bat Bruce Springsteenek larunbatean Anoetan emandako kontzertuan filmatu zen. Lantaldea uda ostean Gipuzkoako hiriburura itzuliko da.

Uda osoan, 47 saio egingo ditu film laburren jaialdiak Araba osoan, eta gaurdanik, ekainak 25, hilaren 28ra Gasteizen, Izaskun Arrue Kulturgunean eta Artium museoaren barruko plazan, bilduko du zinema eta musika programazioa.

Lapurdiko kostaldeko udalerriak sei eguneko jaialdia abiatuko du gaur, eta Linklater bera, Keira Knightley eta Sofia Coppola, hirugarren edizio honetako ohorezko gonbidatua, hartuko ditu, besteak beste. 

EHUko 35 ikasle-irakaslek gaur egundik begiratu diote duela mende erdi zendutako bilbotar idazlearen obrari eta pentsamenduari, "Gabriel Arestik ereindakoak 1975-2025" liburuan. 

Bizkaitar irakasle eta ikertzaileak bi atal nabarmendu ditu Pamiela etxeak argitaratu duen lanean. Lehenengoan, Lauaxetaren poesia artearekin eta ideologiarekin lotzen du, eta bigarrenean gizarteak Lauaxetaren bizitzaz eta lanaz egin duen harrera aztertu du. Bizkaitar idazlea fusilatu zuten eguneko 88. urtemugan aurkeztu dute lana. (Musika, "Azken oyua" Antton Valverdek musikatuta) 

Emakume batek argitaratu zuen euskarazko lehen liburua aukeratu dute Bilbo Zaharra euskaltegikoek Klasikoen Irakurketa Etenik Gabearen XVIII. ediziorako. Nerea Ibarzabal markinar idazle eta bertsolariak abiatuko du saioa, 08:00etan.

Markinar irakasle, ikertzaile, euskaltzain eta idazleak jaso du Bilboko literatura hitzorduaren garaikurra. Herri literaturan aditu handia da Kalzakorta.

Markinar euskaltzain, irakasle eta ikertzaileak Bizenta Mogelen argitasuna azpimarratu du.

Ekainaren 5ean, "Ipuin onak" Bizenta Mogelen liburua irakurriko dute Arriaga antzokian, Klasikoen XVIII. Irakurketa Jarraituan. Euskaraz idatzi zuen lehen emakumetzat hartu izan da Bizenta, Joan Antonio Mogel "Peru Abarka"ren egilearen iloba.

Maiatzaren 30etik ekainaren 8ra egingo da Areatzan 55. Bilboko Liburu Azoka. Hurrengo egunetan sari gehiago banatuko dira, besteak beste, Urrezko Luma eta Kutxabank Atea sariak.

Thiong'ok kikuyu hizkuntzan idazten zuen eta Nobel sarirako hautagai izan zen sarritan; 87 urteko idazlearen hainbat lan daude euskaratuta, "Gerra garaiko ametsak" lan autobiografikoa, berbarako.

Bizkaiko Foru Aldundiak ekitaldi bat egin du gaur Laukizen, "Bide barrijak" eta "Arrats beran" sortu zituen poetaren jaiotzaren urteurrena ospatzeko.

Maiatzaren 23tik 25era egingo dute Literaturia Zarautzen, aurten 'Ihes' lelopean. Liburu azoka, liburu aurkezpenak, elkarrizketak, eta musika, antzerki eta bertso emanaldiak bildu dituzte programan.

111 Akademia literaturazaleen elkarteko kideen bozketen arabera, Miren Amurizaren eleberria izan da 2024. urteko literatura lanik onena.

Artista madrildarrak Iruñean aurkeztu duen eleberriak galerei, doluari eta bizitzan aurrera egiten saiatzeari buruzko hausnarketa egiten du. "Ez da autobiografikoa, baina galera baten eta berreraikuntza baten istorioa da", azaldu du idazleak.

Liburu-dendak txokoetatik atera eta kalean dira Liburuaren Eguna ospatzeko eta literatur nobedadeak saltzeko. Aurten, liburu salduenen artean Javier Cercasek Frantzisko aita santuari buruz idatzitako 'El loco de Dios en el fin del mundo' dago.

Poesia gizartearen maila guztietara hurbiltzeko helburuz, 70 jarduera baino gehiago programatu dira Gasteizen, eta 20 baino gehiago Arabako beste herri batzuetan.

Jorge Mario Pedro Vargas Llosa, 2010ean Literaturako Nobel saria jaso zuen idazle perutarra, 89 urte zituela hil da, eleberri errealistaren berritzaileetako bat izatera eraman zuen bizitza baten ondoren.

Idazle perutar-espainiarraren senideek iragarri dutenez, ez da zeremonia publikorik egingo idazlearen omenez, eta "familia eta gertuko lagunekin agurtzeko espazioa eta pribatutasuna izatea" espero dute.

"Amorante frantsesa" liburua argitaratu du Meabek, poema bidez idatzitako nobela.

"Mo, behi euskaldun baten memoriak" komikian oinarritutako erakusketa Iruñean, Nafarroako Liburutegian, egongo da ikusgai, maiatzaren 10era arte.

Gasteizko Ipuin Literarioen Nazioarteko Jaialdia martxoaren 11tik 15era bitartean egingo dute. Iban Zaldua topaketaren zuzendariak eta Karmele Jaio idazleak horretaz hitz egin digute.

31 urte dira "Kutsidazu bidea, Ixabel" lehen aldiz argitaratu zela. Joxean Sagastizabalen eleberri honek umorez kontatzen ditu euskaldun berri batek Gipuzkoako baserri batean bizi dituen ibilerak.

Gasteizko museoak Gipuzkoako arte eta kultura garaikideko zentroaren artxiboa arakatu du, Mikel Onandia, Sergio Rubira, Leire Vergara eta Beatriz Herraezen komisariotzaren pean.   

2018ko maiatzetik 2024ko abendura bitartean Azkuna Zentroko zuzendari izan zen Fernando Perezek kargua bere borondatez utzi ondoren, Olabarri izendatzea erabaki dute.

Irailaren 28ra arte egongo dira ikusgai bakarkako erakusketako ikus-entzunezko instalazioak, argazki-sailak, pinturak eta eskulturak. Pálmasonen filmografia osoa eskainiko du Tabakalerak.

Erakusketak Krugerren lan goiztiar adierazgarrietako batzuk berraztertzen ditu, eta goitik behera hartuko ditu Guggenheim Bilbao Museoko hainbat areto. Boterearen hizkuntzaren inguruan hausnarketa egitera bultzatuko du ikuslea, azaroaren 9ra arte. 

Agustin Ibarrolak 1979an museorako sortu zuen jatorrizko instalazioko 18 mihise zaharberrituta aurkeztuko dira. Sei gehiago batuko dituzte, eta jatorriko 27 aleko multzoa osatzeko falta diren beste hirurak galdutzat eman dituzte. 

Bilboko museoaren fundazioko patronatuak bilera egin du bart, Miren Arzalluz zuzendari nagusi denetik egin duen lehenengoa. Museoak inoiz baino bisitari gehiago izan ditu 2025ean.

Euskal Herriko Arte Garaikidearen Museoak "h" bermeotarraren erakusketa eta "Chantal Akerman. Irudiari aurre egitea" Akermanek eta erakusketaren komisario Claire Athertonek elkarlanean sortutako instalazioak paratu ditu.

Amets Arzallusen liburuan oinarritutako antzezlana Londresko Jermyn Street Antzokian estreinatu da aste honetan, Timberlake Wertenbaker antzerkigilearen eskutik, eta ekainaren 21a arte izango da ikusgai.

"Deikundea" 1485-1490 urteen inguruan –beharbada Palentziako elizaren baterako– egindako Ama Birjinaren bizitzaren eszenekin osatutako erretaula baten parte izan zen.

Seigarren urtez, Arte Ederren Bilboko Museoak bilduma propioko obrak kalera aterako ditu programa horren baitan. 38 obra hautatu dituzte, eta Bizkaiko 31 herritara iritsiko dira lanok, abendura arte.

Sebas Velasco donostiar margolariak "The morning will change everything" bakarkako erakusketa ikusgai jarri du Sarajevon, Bosnia-Herzegovinako Historia Museoan. Berarekin hitz egin dugu.

Artistak 1983an ekin zion eskultura-prestakuntzari, Sorabillako tailerrean, eta zinka hartu zuen lehengai nagusitzat, hainbat forma geometriko eta biluziko eskulturak sortzeko.

Marie de Jongh, Tanttaka Teatroa eta Kukai Dantza konpainiek eta Jose Luis Raymond eszenografoak bost sari eskura ditzakete ekainaren 16an Iruñeko Gayarre Antzokian emango diren sarietan.

Bizkaiko 14 dantza eskolatako 250 ikaslek baino gehiagok hartu dute parte ekitaldian, eta askotariko diziplinak izan dira ikusgai.

Irabazlearen irudia Gazako 9 urteko haur batena da. Israelek 2024ko martxoan egindako eraso batean bi besoak galdu zituen eta Dohara eraman zuten tratamendua jasotzeko.

2011an itxi zuten eraberritzeko eta azaroan zabalduko ditu berriz ateak, 35 milioi euroko inbertsioaren ondoren. 7.000 obra izango ditu ikusgai, horietako asko goi mailakoak.

Museoa zabaltzeko eta berritzeko lanak 2022an abiatu ziren, eta datorren urteko uda hastearekin batera bukatuko bide dira, San Joan egunean inauguratzeko.

Agravitas proiektua gauzatuta, museoak 5.000 metro koadro gehiago izango ditu, eta orain arteko 2.250 metro koadroak berriztatuta agertuko dira.

"Busti eta zikindu" teknika asmatu zuen artista etengabeko esperimentazioan aritu zen sei hamarkada luzez, eta eskulturak, zeramika, tapizak eta obra grafikoaK ere sortu zituen. Bilboko museoaren erakusketa berria irailaren 28ra arte egongo da ikusgai.

Guggenheimen zuzendaritza hartu eta hiru egunera, Miren Arzalluzek lehen agerraldia egin du gaur, "Vito Acconci / Sergio Prego: YOU" erakusketaren aurkezpenean.

"New worlds" ikuskizuna taularatu du bart estatubatuar aktoreak Jan Vogler biolontxelistarekin, Mira Wang biolinistarekin eta Vanessa Pérez pianistarekin. 

Max saria eramateko sei aukera zeuzkaten euskal arte eszenikoek bart, Gayarren egin den Max sarien banaketa ekitaldian. Ignacio Aranguren eta Vicente Galbete Navarro Villoslada Iruñeko institutuko antzerki irakasleek soilik lortu dute golardoa.

Gayarre Iruñeko antzokiak arte eszenikoen Espainiako sarien gala hartuko du astelehenarekin; euskal ordezkariek sei izendapen dituzte guztira.

Casilda Iturrizar parkea, Arriagako plaza, Areatza eta EHUren Bizkaia Aretoa izango dira kale antzerkiko doako jaialdiaren aurtengo agertokiak. 

Kaleko arteen nazioarteko Gasteizko jaialdiak 70 ikuskizun eskainiko ditu asteburu honetan.

Natalia Huarte nafar aktoreak gidatuko du Espainiako arte eszenikoen sarien gala, astelehenean, eta María Álvarez, Ana Berrade, Ángel García Moreno, Javier Ibáñez, Marta Juániz, Ane Sagüés, Joli Pascualena, Oier Zuñiga, Gorka Urbizu eta Aurora Beltran ere arituko dira.

Madrilen 800.000 pertsona baino gehiago liluratu ondoren, musikala Arriagara itzuliko da abuztuaren 14tik irailaren 21era.

Jaialdiaren 26. edizioa uztailaren 18tik abuztuaren 3ra egingo dute, eta musika, dantza, zirkua, clownak, performancea eta antzerkia bildu ditu programan.

Esnaolak (Tolosa, 2000) Eusko Ikaskuntza-Laboral Kutxa Gazte Saria 2025 jaso du ‘LUUR, Nestor Basterretxearen oroimenez’ lanarengatik. Xabier Etxeberria Mauleonek (Arroitz, 1944), Eusko Ikaskuntza-Laboral Kutxa Humanitate, Kultura, Arte eta Gizarte Zientzien saria. 

Gaurkoan albiste izango direnen laburpena, bi hitzetan.

Goiztiarrenek San Mamesen eta BECen jarri dituzten postuetara jo dute pultserak eskuratzeko. Kanpina eguerdian zabaldu dute. Aurten, 6.000 lagun inguru espero dituzte bertan, eta lehenengoak dagoeneko igo dira horretarako apropos prestatutako autobusetan.

Euskal pentsalari oparoa atzo zendu zela eta, 1994an Hasier Etxeberriak "Ez dago larrosarik" saiorako egin zion elkarrizketako pasarte batzuk berreskuratu ditugu. Arantzazu, euskaltasuna, artea eta filosofia hartu zituen hizpide, besteak beste. 

Lau urterekin hasi zen balletean lehen urratsak ematen, eta dantzarako grinak, besteak beste, Alemaniara eraman du. Hondarribiko dantzariak alde batera utziko ditu eszenatokiak, baina ez balleta. Londresko konpainia ospetsuak bere goi mailako dantza eskolako irakasle izateko fitxatuko duela iragarri du.

Santa Ana ontzia Pasaian eraiki zuten, 1586an. Felipe II.aren “Armada Handiko” ontzietako bat zen, eta Ingalaterra konkistatu eta bertan katolizismoa ezartzeko misioan, huts egin zuen operazioan parte hartu zuen.

  Bruce Springsteenek bi kontzertu eskainiko ditu Donostian (larunbatean eta asteartean) "The Land of Hope and Dreams" biraren barruan. 2016an izan zen azkenekoz estatubatuarra Euskal Herrian. Springsteenek 17 musikari eta abeslari izango ditu alboan, E Street Bandeko kide historikoak barne.  

2024an, ia 20.000 ekitaldi inguru erregistratu ziren hiru lurraldeetan, Kulturklik atariaren arabera. Beste era batera esanda: egunean, batez beste, 55 kultur saio izan ziren EAEko udalerrietan.

Orokorrean orekari eusten zaion arren, eskualdeen arteko aldeak egon badaude. Eremu batzuetan programazioa batik bat uda sasoira bideratzen dute, eta beste batzuetan, aldiz, ekitaldiak hilez hil sakabanatzen dituzte.

2024an programatutako kultur ekitaldien % 32,8 euskara hutsean izan ziren, eta % 13,1 elebidunak, gaztelaniarekin edo beste hizkuntza batekin batera.

6.342 kontzerturekin, musika euskal agendan gehien agertzen den forma kultural gisa finkatu zen iaz. Ondoren antzerkia (4.239 ekitaldi) eta, urrunago, zinema/ikus-entzunezkoak (2.349) eta dantza (860).

"Enbor arina", euskal kulturaren ikurra, Miserikordia eraikinean jarri dute Bilboko museoaren berrikuntzaren parte gisa. 2026an ateak berriro irekitzea espero dute.

Alberto Gastesik zuzenduta, umorea, intriga eta drama familiarra uztartzen ditu EITBren parte-hartzea duen telesailak.

Azken sei hilabeteetan, Euskaltzaindiak 774 forma berri jaso ditu bere hiztegian, "eguerdi on" eta "gibel egin" tartean, 1.635 forma zuzendu edo osatu ditu eta hiru sarrera kendu ditu. Guztira, 52.091 forma jasotzen ditu orain "Euskaltzaindiaren Hiztegia"k.

81 urte zituen Euskal Herriko artzaintzaren kultura ikertu eta dokumentatu zituen gizonak. Aranzadiko Etnografia saileko zuzendari izan zen, 45 urtez, eta Eusko Ikaskuntzaren Manuel Lekuona saria jaso zuen 2018an.

Ekitaldia egin du larunbat honetan Abadiñoko Gerediaga auzoaren zelaietan, 1965an elkartea abiatu zuten leku berean, alegia. Gainera, Gotzon Gomez elkartearen presidente berriak Nerea Mujikaren lekukoa hartu du, 22 urteren ondotik. 

Ia dena prest dago Donostiako Anoeta estadioan larunbat honetan 30.000 lagun inguruk Fermin Muguruzaren kontzertuaz gozatzeko. Irungo musikariak zalantzan daudenak animatu nahi izan ditu oraindik eskuragarri dauden sarrera apurrak eros ditzaten.

Abuztuaren 9tik 16ra egingo da aurtengo Donostiako Aste Nagusia. Gainera, Mikel Anterok egindako kartela ere aurkeztu dute dagoeneko.

Baleukok eta EITBk ekoitzita, publiko gazteari zuzenduta dago eta elementu fantastikoekin osatutako thrillerra da. David R. Losada zinemagilea da zuzendaria, eta gidoia ere berak idatzi du, Mikel Alvarez Sarriegirekin batera. 2026an estreinatuko da PRIMERAN plataforman.

Iazko otsailean jakin zen Wilsonek, Melinda emaztea galdu berri zuenak, "desordena neurokognitibo larriak" zituela, eta, ondorioz, senideek izendatutako bi medikuren zaintzapean jarri behar izan zutela.