ABORTUA
Zigor arloko 1 zenbakiko epaitegiak ahozko hiru saio ditu aurreikusita aste honetarako: astelehenean, asteartean eta ostegunean egingo dituzte saioak. Lehenengo egunean lekukoek hartu dute hitza.
Sailburuak adierazi du entzuteko eta elkarrizketarako fasea abiatu dutela, eta Eusko Jaurlaritzak proposamenak espero dituela.
Hainbat neurri proposatu dituzte, hala nola aske dauden hegaztien ustiategiak sareekin estaltzea, aire zabalean ematen duten denbora murriztea edota zaintza indartzea, une bakoitzean dagoen arrisku-mailaren arabera. Eusko Jaurlaritzako, aldundietako eta hegaztien sektoreetako ordezkariak izango dira bileran.
FRANKISMOA
Francok debeku ugari ezarri zituen arren, ikastolak sortu ziren euskarari bultzada emateko, ezkutuan bazen ere. Demokraziarekin batera, oztopoei aurre egin, eta ordura arte debekatutako ekimenak martxan jartzea lortu zuten. 1976ko martxoan eginiko “24 orduak euskaraz” ekimena horietako bat izan zen.
ETBk hainbat pertsona ezagun elkarrizketatu ditu, orduko bizipenak nola gogoratzen dituzten jakiteko. Besteak beste, Xabier Amuriza, Mariasun Landa eta Bernardo Atxagarekin izan gara.
1975eko azaroaren 20an hil zen Francisco Franco, ia lau hamarkadatan Espainian gobernatu zuen diktadorea. Bere bizitzako azken asteetan ageriko egin ziren arazo mediko batzuen ondorioz hil zen, Espainia krisi politiko zein sozial sakon baten erdian zegoenean.
EGURALDIA
Igandeko giro epelaren ostean, tenperaturak nabarmen egin du behera, haizeak iparraldera egin du eta prezipitazioak itzuli egin dira; datozen egunetan elurra egin dezake 1.000 metrotik behera.
Araba
Ezbeharra 06:00ak inguru jazo da, Miravalles kaleko pabilioi-gune batean. Ez da zauriturik izan. Ertzaintzak ikerketa abiatu du sutearen nondik norakoak argitzeko.
.png?fmt=png-alpha&qlt=80)
Jazarpena
Azken erasoak Halloween gauean izan ziren. Orduko hartan, 50 bat gaztek arrautzak eta limoiak jaurti zituzten irakaslearen etxebizitzaren kontra. Horren aurrean, ikastetxeak ohar bat zabaldu du, azaltzeko zortzi urte daramatzala irakasle horrek erasoak jasaten, eta, hori dela eta, eskolaz kanpoko jarduera guztiak bertan behera utzi dituztela jakinarazteko.
Igande eguerdian, frankistek hil zituzten ehun bat biktima omendu dituzte Erreniegan. "Egia ezagutzen dugu, baina justiziaren zain gaude oraindik", esan dute biktimen familiek.
“Euskal Herria Askatasun Haizea” leloa izango duen manifestazioa Bilboko Kasilla plazatik abiatuko da datorren larunbatean, 17:30ean. Muturreko eskuinari aurre egiteko bide bakarra kalera irten eta gurea dena defendatzea dela esan du Oskar Matute diputatuak.
Judith Gonzalez Espainiako Gobernuko Lehendakaritzako idazkari nagusiaren aurkako inputazioa kentzea erabaki du epaileak, igande honetan deklarazioa hartu ostean.
Kataluniako presidente ohiak azaroaren 24an du epaiketa, hainbat hamarkadatan zehar ezkutuan pilatutako dirutzagatik.
Bisita ofizialean, azaroaren 18an eta 19an, bilera politiko, akademiko eta kulturalak egingo ditu. Etxepare Institutuaren 15. urteurrena ospatzeko ekitaldiarekin amaituko du bidaia, Frantziako Liburutegi Nazionalean.
Osasun sailburuak iragarri duenez, progresiboki hasiko dira haurdunaldiaren borondatezko etenak egiten, "bi urteren buruan" beren gain hartzeko aurreikuspenarekin. Gainera, 2027rako, 45 urtera jaitsiko da bularreko minbizia atzemateko baheketen adina.
Bide Indarkeria STOP elkartearen ustez, datu "onartezinak" dira, eta, hori dela eta, premiazko neurriak, kontrol gehiago, zigor gogorragoak eta erakundeen bizkortasun handiagoa eskatu dituzte.
Gasteizen zein euskal gizartean, oro har, hotzikara eragin zuen 2023an kasuak. Haurdun zegoela, 13 labankadaz hil zuen ustez bikotekide ohiak Maialen, 2 urteko alabaren aurrean. Laster aukeratuko da epaimahaia, eta, ondoren, epaiketa 2026ko lehen sehilekoan egiteko data ezarriko da. Kasuak ezbaian jarri zuen Ertzaintzaren indarkeria matxistaren inguruko protokoloa.
Katxalinen XI. martxa arrosa egin dute Donostian, dirua biltzeko eta bularreko minbizia ikusarazteko. 4,5 kilometroko ibilbide solidarioa egin dute, Alderdi Ederretik abiatuta. Elkarteak nabarmendu du oso garrantzitsua dela ikertzen jarraitzea, emakume gazteen kasuek gora egin baitute.
Jerusalemgo ipar-ekialdean dagoen Ramallah udalerriko bi tabernatan norgehiagoka nola jarraitu zuten ikusteko aukera izan du EITBk. Euskal Herriarekin oso eskertuta ikusi ditugu palestinarrak, jasotako babesagatik.
Partida historikoak 322.000 ikus-entzuleko audientzia metatua eskuratu du Euskadin eta Nafarroan, audientziaren % 21,1 erakarrita.
Kirol ekitaldi batetik haratago doan hitzordua bizi izan da larunbat honetan San Mamesen eta, oro har, Bilbon. Palestinarrak nozitzen ari diren genozidioa amaitzeko eskatu dute milaka lagunek aho batez, baita herri gisa aitortuak izateko eskubidea ere.
Bi selekzioek emozioz eta sinbolismoz beteriko partida jokatu dute San Mamesen. Emaitza gorabehera, Palestinarekiko babesa, errekonozimendua eta elkartasuna erakusteko festa ederra izan da bi taldeen arteko topaketa.
Milaka lagun bildu ditu Gernika-Palestina, Gure Esku eta Gu ere bai! elkarteek deitutako manifestazioak Bilbon, baita handik ordubetera Palestinarekin Elkartasuna taldeak deitutakoak ere.
Imanol Pradales lehendakaria ere izan da Euskal Selekzioaren eta Palestinaren arteko partidan. Atarian, horren izaera aldarrikatzailea azpimarratu du, elkartasuna adierazi dio Palestinako herriari, eta Euskal Selekzioaren ofizialtasuna lortzeko lanean direla esan du.
Ordezkari politikoak ere izan dira Euskal Selekzioaren eta Palestinaren arteko partidaren atarian. Besteak beste, Pello Otxandiano EH Bilduko bozeramailea Eusko Legebiltzarrean, Aitor Esteban EAJren EBBko lehendakaria eta Eneko Andueza PSE-EEko idazkari nagusia izan dira bertan.
Hautagai ofizialistak botoen % 26,7 eskuratu ditu lehen itzulian, bigarren gelditu den hautagai ultraeskuindarraren aurretik (% 24,1). Hala ere, abenduaren 14ko bigarren itzuliari begira ezkerrak aukera oso gutxi ditu presidentetza eskuratzeko, izan ere, oso litekeena da eskuineko blokeak eskuin muturreko hautagaia babestea.
Ostiralean, AEBk Nazio Batuen Erakundean duen misioak komunikatu bat igorri zuen, Segurtasun Kontseiluaren ebazpen proiektu bat babestuz. Astelehenean bozkatuko dute, eta Palestinan estatu bat sortzeko balizko bide bat aipatzen du horrek.
Lau milioi pertsona baino gehiago atera dira kalera, eta presidenteak aberria defendatzeko konpromisoa hartzeko eskatu die herritarrei.
Gorka Urbizuk igande honetan eman du "Tour Bat" biraren azken kontzertua, Victoria Eugenia Antzokian (Donostia). Lekunberriko musikariak 4 kontzertu eskaini ditu Donostiako antzoki horretan, eta sekulako harrera eta berotasuna jasota, denetan agortu ditu sarrera guztiak. Igandeko kontzertua ikusgai izango da oso osorik ETBn.
Joanes Illarregik irabazi du Tafallako finalaurreko eta zuzenean sartu da finalera. Berarekin batera, Xabat Illarregi, Eneko Lazkoz, Saio Alkaiza, Ekhiñe Zapiain, Sarai Robles eta Eki Mateorena oholtzaratuko dira azaroaren 29an, Nafarroa Arenan.
Gabonak
Bilbo, Iruñea, Donostia eta Gasteiz apaingarriz josita daude jada, eta hiriburu batzuek Gabonetarako egitaraua iragarri dute dagoeneko.
Naroa Iturri Askabide klinikako arduradunetako batek adierazi duenez, beraiek nahi dutena da beren kliniken inguruan segurtasun perimetro bat legez ezartzea, lasai lan egin ahal izan dezaten.
Bere hitzetan, azkenaldian tentsio gisa interpretatu diren gertakarien atzean dagoena da “bi elementuk denboran kointziditu” izana: “Bat, Jaurlaritzak egindako aurrekontuen proposamena, eta bestea, gu gure premien azterketa eta diagnosia bukatzen ari ginela. Bi gauza desberdin dira”, Bengoetxearen esanetan. “Jakina gure premien diagnosia egiten da gero horrek aurrekontuetan isla izateko asmoarekin, baina jabetzen ginen denborak eta epeak desberdinak direla”, gaineratu du.
Zigor arloko 1 zenbakiko epaitegiak ahozko hiru saio ditu aurreikusita aste honetarako: astelehenean, asteartean eta ostegunean egingo dituzte saioak. Lehenengo egunean lekukoek hartu dute hitza.
Ezbeharra 06:00ak inguru jazo da, Miravalles kaleko pabilioi-gune batean. Ez da zauriturik izan. Ertzaintzak ikerketa abiatu du sutearen nondik norakoak argitzeko.
Senideek, zaleek eta 94ko selekzioko jokalariek omenaldi hunkigarria egin diote azpeitiar entrenatzaile ohiari.
Osasun sailburuak iragarri duenez, progresiboki hasiko dira haurdunaldiaren borondatezko etenak egiten, "bi urteren buruan" beren gain hartzeko aurreikuspenarekin. Gainera, 2027rako, 45 urtera jaitsiko da bularreko minbizia atzemateko baheketen adina.
Bide Indarkeria STOP elkartearen ustez, datu "onartezinak" dira, eta, hori dela eta, premiazko neurriak, kontrol gehiago, zigor gogorragoak eta erakundeen bizkortasun handiagoa eskatu dituzte.
Gaur, Trafiko Istripuen Biktimak Oroitzeko Munduko Eguna da. Biktimen familiak Bilbon bildu dira, horiek gogoratzeko. Bide-hezkuntza nahitaezko irakasgaia izatea eskatu dute berriro; izan ere, senideen esanetan, gure ardura da biktimen kopurua murriztea.
Gasteizen zein euskal gizartean, oro har, hotzikara eragin zuen 2023an kasuak. Haurdun zegoela, 13 labankadaz hil zuen ustez bikotekide ohiak Maialen, 2 urteko alabaren aurrean. Laster aukeratuko da epaimahaia, eta, ondoren, epaiketa 2026ko lehen sehilekoan egiteko data ezarriko da. Kasuak ezbaian jarri zuen Ertzaintzaren indarkeria matxistaren inguruko protokoloa.
Katxalinen XI. martxa arrosa egin dute Donostian, dirua biltzeko eta bularreko minbizia ikusarazteko. 4,5 kilometroko ibilbide solidarioa egin dute, Alderdi Ederretik abiatuta. Elkarteak nabarmendu du oso garrantzitsua dela ikertzen jarraitzea, emakume gazteen kasuek gora egin baitute.
Gaurkoan Orain-en albiste izango direnen laburpena, bi hitzetan.
Hainbat neurri proposatu dituzte, hala nola aske dauden hegaztien ustiategiak sareekin estaltzea, aire zabalean ematen duten denbora murriztea edota zaintza indartzea, une bakoitzean dagoen arrisku-mailaren arabera. Eusko Jaurlaritzako, aldundietako eta hegaztien sektoreetako ordezkariak izango dira bileran.
Bi sindikatu horiek, gainera, iragarri dute auzitara eramango dutela Confebask, gai horri buruz hitz egiteko "negoziazio mahaia eratzeari uko egiteagatik", justiziak "patronalaren negoziatzeko betebeharra bete dezan".
Elikadura eta elektrizitatea dira Hegoaldean gehien garestitu direnak.
EITB Erlia Arrautza Ekologikoak etxeko Amaia Arriagarekin izan da. 500 oilo dituzte eta ekologikoan egiten dute ekoizpena. Duela urte batzuk ere antzerako egoera bizi izan zuten arren, oiloek biziko duten estresarekin kezkatuta dago. Badaki arrautzen ekoizpenak behera egingo duela eta itxialdia ahalik eta motzena izatea espero du.
Elikadura, Landa Garapen, Nekazaritza eta Arrantza sailburuak erantzukizuna eskatu du, eta Ministerioak agindutako neurriak arrisku handiko une batean datozela adierazi du. Era berean, hegazti gripearen jarraipena egiteko batzordea sortuko dela eta astelehenean, azaroaren 17an, bilduko dela iragarri du.
Espainiako Gobernuak aginduta, etxeko hegazti guztiak konfinatu behar dira gaurtik aurrera. Neurriak ustiapen-mota guztiei eragiten die.
Beasaingo enpresak 100 milioi euro irabazi zituen urtarriletik irailera, eta kontratazio kopurua ere % 80 igo zen, 4049 milioiraino.
Gaur egun indarrean dagoen aginduak aire zabaleko hegazti-haztegiak edozein hazkuntza-metodotan konfinatzea ezarri du, ustiategi ekologikoetan eta autokontsumorako ustiategietan edo arrautzak edo haragia azken kontsumitzaileari zuzenean saltzeko ekoizten direnetan barne.
ELA sindikatuak salatu duenez, VCL enpresako langile batek lan istripu "larria" izan zuen pasa den asteartean Bilboko Portuan. Horren arabera, pala eta auto baten artean harrapatuta geratu zen.
Milaka lagunek manifestazioa egin dute asteazken honetan Bilbon, ELA, LAB, ESK, Steilas, Hiru eta Etxalde sindikatuek deituta, "herritarren borondatea" errespetatu dezaten eskatzeko eta Confebasken "blokeoa" kritikatzeko.
Sidenorrek Israel Military Industries enpresari altzairua legez kanpo saldu ote zion ikertzen ari da Francisco de Jorge instrukzio epailea, eta enpresako hiru goi karguk ikertu gisa deklaratu dute.
Arnaldo Otegi EH Bilduko idazkari nagusiak Egun Onen adierazi du "arinkeria handiarekin esaten direla gauza batzuk" eta "kontuz" aritu behar dela "zein adjektibo erabiltzen ditugun eztabaida politikoan". Bestalde, azpimarratu du Bingen Zupiriak adierazi zuela "Euskal Hintxek edo zaletuek deituta zegoen manifestazioa ez zegoela legeztatuta eta baimendua. Guk ez genuen esan gezurretan ari zela. Zuk pentsa dezakezu, agian gezurretan dago edo agian ez dauka datu hori ordu horretan".
1975eko azaroaren 20an hil zen Francisco Franco, ia lau hamarkadatan Espainian gobernatu zuen diktadorea. Bere bizitzako azken asteetan ageriko egin ziren arazo mediko batzuen ondorioz hil zen, Espainia krisi politiko zein sozial sakon baten erdian zegoenean.
Sailburuak adierazi du entzuteko eta elkarrizketarako fasea abiatu dutela, eta Eusko Jaurlaritzak proposamenak espero dituela.
Bisita ofizialean, azaroaren 18an eta 19an, bilera politiko, akademiko eta kulturalak egingo ditu. Etxepare Institutuaren 15. urteurrena ospatzeko ekitaldiarekin amaituko du bidaia, Frantziako Liburutegi Nazionalean.
Azaroaren 17tik abenduaren 4ra, Durangoko Kulturaren Jaialdia hasteko bezperara arte, 22 liburu aurkeztuko dituzte Euskal Herriko 19 liburu dendatan. Lehenengoz, Azoka egin aurretik egingo dute ZuNonHanDA!, bost aldiz haren ondoren egin eta gero.
Joanes Illarregik irabazi du Tafallako finalaurreko eta zuzenean sartu da finalera. Berarekin batera, Xabat Illarregi, Eneko Lazkoz, Saio Alkaiza, Ekhiñe Zapiain, Sarai Robles eta Eki Mateorena oholtzaratuko dira azaroaren 29an, Nafarroa Arenan.
Gorka Urbizuk igande honetan eman du "Tour Bat" biraren azken kontzertua, Victoria Eugenia Antzokian (Donostia). Lekunberriko musikariak 4 kontzertu eskaini ditu Donostiako antzoki horretan, eta sekulako harrera eta berotasuna jasota, denetan agortu ditu sarrera guztiak. Igandeko kontzertua ikusgai izango da oso osorik ETBn.
Istorioa Arabako herri txiki batean girotuta dago. Gai orokorrak landu ditu idazleak, ahalik eta irakurle gehienengana iristeko. Jende asko bildu da liburua aurkezteko ekitaldian, eta, ondorioz, guztiak ezin izan dira aretora sartu.
Estreinakoz, Eñaut Elorrietak eta Alos Quartetek kontzertu sorta bat emango dute: "Ahots kordak". Taldea sinplea eta eraginkorra izango da: soka laukote bat, ahotsaz osatua. Bidaia musikal honen lehen geldialdia Tolosan izango da, urtarrilaren 3an. Gasteizen, Zornotzan eta Donibane Lohizunen arituko dira gero.
Bakea, identitatea eta gizatasuna sustatu nahi dituen jaialdiaren kontzertu nagusia astelehenean, azaroak 17, izango da, Guggenheim museoan. Hego Koreako musikariak arituko dira, Gorka Hermosa, Garikoitz Mendizabal eta Josu Okiñena musikariekin batera.
Villabonako dantza taldeak “50 urte dantzan” ikuskizuna taularatuko du Olaederra kiroldegian ostiralean, hilak 21. Korrontzi folk taldea urteurrenari batu zaio, “Oinkari 50” kantuaren bidez.
Bad Bunny izar handia eta gaur egungo bikote argentinar ospetsuena, Ca7riel eta Paco Amoroso, izan dira sari gehien irabazi dituztenak, urrezko bosna gramofono jaso baitituzte. Karol G-k abesti onenaren saria irabazi du "Si antes te hubiera conocido" lanarekin, eta Alejandro Sanzek ezustekoa eman du bi gramofono eskuratuta.
Iruñean, Bilbon, Donostian eta Madrilen izango da ikusgai filma estreinaren egunean, azaroaren 14an, eta herriz herri erakutsiko dute gero: Tolosa, Lasarte, Basauri, Aramaio…
Euskal folklorea eta elektronika uztartzen dituen proiektua laukote bilakatuta dator "Lazturak orbain" bigarren diskoa aurkezteko. Alaitzek, Garazik, Iratik eta Leirek, nolanahi den, Etxahun Urkizu (bateria) eta Eider Villalba (teklatua eta ahotsak) musikarien laguntza izango dute zuzenekoetan. "Orbainak ezkutatu beharrean, erakutsi nahi izan ditugu", esan diote Asier Otegui kazetariari "Egun On" saioan, "eraldaketa agerian utzi; indargune direla azpimarratuz, ahultasun gisa hartu beharrean, hausturak eta konponketak historiaren parte baitira".
