Larunbatean San Mamesen jokatuko den lagunartekoarekin batera, kirolaz kanpoko ekitaldi ugari egingo dira: arratsaldean deitutako bi manifestazio, eta goizetik hasita omenaldi eta jarduera kulturalak.

Gaurkoan Orain-en albiste izango direnen laburpena, bi hitzetan.

EITBk 2022ko otsailean azaleratu zuen kasua, Asier Sanchez kazetariak egindako ikerketaren ondoren. Hiru urte eta zortzi hilabete geroago, lehen kalte-ordainak iristen hasi dira. Biktimek "esker ona" adierazi diete prozesu honetan lagundu dieten guztiei.

Ana Redondo ministroaren esanetan, indarkeria matxista jasan eta sistema hori erabiltzen duen "biktima bakar bat ere ez da babesik gabe egon" eta "datuak garaiz eta behar bezala iristen ari dira".

Biktimen elkarteekin bildu da Moncloa jauregian, tartean Nafarroakoarekin, eta Elizaren PRIVA plana ez dela "irtenbidea" onartu du.

Hainbat mobilizazio daude deituta, partidaren aurretik, eta hitzordua historikoa izatea aurreikusten da. Antolatzaileen arabera, "larunbatekoak oihartzun handia izango du nazioartean".    

Ezbeharrean, auto batek kontrako noranzkoa hartu du autobidean, Cadreitan (Nafarroa). Gainera, hainbat pertsona zauritu dira.

Bilboko metroaren 30 urteak beti bezala iritsi dira: hiru lineetako geltokien artean milaka ibilbide eginez. Erabiltzaileek metrorik gabe nola bizi zen izan dute gaur buruan, eta etorkizunari begira jarri dira.

Aurreikuspenen arabera, Ataunen, Idiazabalen, Beasainen eta Bakaikun dira zundaketak egitekoak, 'Euskal Y'-aren eta Nafarroaren arteko lotunea aztertzeko. 

Valentziako GOIDIaren biktimen elkarteek elkarretaratzea egin dute Valentziako Gorteen atarian, Carlos Mazon Generalitateko jarduneko presidentea ikerketa batzordean agerraldia egiten ari zen bitartean. Epaitegira joateko diputatu akta ez uztea aurpegiratu diote biktimek Mazoni.

Akziodunek oniritzia emango diote Sidenorrek Talgoren % 29,77a erosteari, joan den azaroaren 7an Pegaso sozietatearekin lortutako akordioaren ondoren.

Sidenorrek Israeli Military Industries enpresari altzairua legez kanpo saldu ote zion ari da ikertzen epailea. Jose Antonio Jainaga enpresaren presidenteari eta bi goi-kargudunei kontrabando delitua eta gizateriaren aurkako krimenen konplize izatearen delituak egozten zaizkie.

Gobernu Kontseiluak Finantzen Euskal Institutuari (FEI) Indartuz sozietate anonimo publikoa sortzeko baimena ematen dion dekretua onartu du astearte honetan. Funts estrategiko hori Euskadi Eraldatuz 2030 Inbertsio Eraldatuen Planean jasota dago.

BM eta Super Amara supermerkatuen banaketa-taldeak % 10,6 handitu zituen salmentak 2024an, markak hautsita. 

Nafarroan eta Araban milioi bat oilo baino gehiago konfinatu dituzte; Europan hegaztien gripeak aurrera egin ez dezan hartutako neurriak dira, eta alarmak piztu ditu kontsumitzaileen elkarteen artean, arrautzen eta oilasko haragiaren prezioak gora egingo duela ohartarazi baitute.

1995ean inauguratu zenetik, Metro Bilbao Euskadiko garraioaren funtsezko zutabe bihurtu da. 30 urteoi begira, haren bilakaera eta ekarpena islatzen duten zifren ubera ikusgarria utzi du.

Hiru hamarkadaz ibili da Bilboko metroa, eta, orain, 800 milioi euro baino gehiagoko inbertsioa egin beharko du flota berritzeko eta 4. eta 5. lineak martxan jartzeko.

Sindikatuaren hitzetan, aurrekontuak “ez dira hedakorrak” eta, “benetako ahalmen ekonomikoa ezagututa”,  % 1,3 soilik haziko dira, ez iragarritako % 4,1a.

Nafarroako 12 udalerritako eta Arabako 6 udalerritako etxeko hegazti konfinatuta egongo dira gaurtik aurrera, hegaztien gripeak Europan izan duen gorakadaren ondorioz. Nekazaritza Ministerioak lasaitasuna eskatu du, baina zuhur ibili behar dela azpimarratu du, kutsatzeak saihesteko eta birusa hedatzea geldiarazteko.

EITB DATAk ezagutzera emandako datuak aztertu ditugu Denis Itxaso Etxebizitza eta Hiri Agenda sailburuarekin. Dioenez, etxebizitza gehiago eraiki behar da, baina horretarako lurzorua behar da. Epeak murriztea ere helburutzat jarri du sailburuak eta hiruzpalau urtean emaitzak ikusiko direla ziurtatu du.

Azken hamarkadan, etxebizitza ordaindu ahal izateko hipoteken zenbatekoak gora egin du Euskadin, Nafarroan eta Espainian. Izan ere, 2024. urtean azken hamarkadako markak hautsi ditugu.

Euskadi 80ko hamarkadako erritmoan ari da eraikitzen, eta, hala ere, maximo historikoak gainditu ditu etxeen salerosketa-kopuruari dagokionez. Hori lortzeko, batez ere, bigarren eskuko etxebizitzen merkatua ari da mugitzen: saltzen diren etxeen % 85 ez dira berriak.

Gaua filmean berritzen eta omentzen diren izaki eta kondaira mitologikoez mintzo zaigu Paul Urkijo, EITBrentzat primizian: Gaueko, Inguma, Mateo Txistu, Akerbeltz... Aita Barandiaranek jasotako objektu eta kondairak, sorginkeria uxatzeko erritualak, sorginkeriarekin lotutako esaldi eta elezaharrak... Urkijok euskal tradizioa arakatu du bere hirugarren film luzean. Haien errepasoa egin eta, konjurua oker esan zuen gizona hegaz nola jarri zuen ulertzeko trukoa argitu digu, esate baterako.

Gaua pelikula epikoaren zuzendariak azaldu duenez, “Inkisizioak sortu zituen gezurrak hartu, geureganatu, elikatu eta haien kontra jaurtitzeko” egin dute filma. “Bide argitsutik joateko esaten digute, baina batzuetan bide horretatik aldendu behar zara, beldurrak eta iluntasuna zeharkatu, zoriontasunera eta askatasunera iristeko, nahi dugun modukoak izateko”. Arabar zuzendariak eta Iñake Irastorza, Ane Gabarain eta Elena Irureta aktoreek EITBren parte-hartzea duen ekoizpenaren zertzelada batzuk aletu dizkigute bideo esklusibo honetan. Filmatze “gogor eta luzearen” sekretu batzuk eman dizkigu Yune Nogueiras protagonistak ere: “Paulekin lan egiteko ametsa bete dut”.  

Paul Urkijoren hirugarren film luzea ostiralean, hilak 14, iritsiko da zinema-aretoetara. Lehenago, Urkijok berak pelikularen gako batzuk eman dizkigu primizian, gauean murgiltzeko mapa modura erabil ditzagun.

Olaso Dorrea Fundazioa bere artxiboak eta Monzon-Olaso Etxe Museoaren bilduma (Bergara) handitzeko eta aberasteko lanean ari da. XX. mendetik gaur arteko historian sakondu nahi du Fundazioak, bai eta ezagutarazi ere, eta, bide horretan, hauek jaso dituzte: Telesforo Monzonek gordetako Sabino Aranaren mikrofilmatutako obraren kopia bat, Lauaxetaren gabardina eta gurutzea, Karmele Urrestiri eta Txomin Letamendiri (Karmele filmeko protagonistak) Agirre lehendakariaren Gobernuak emandako dokumentazioa, Otaegi eta Garmendiaren aldeko pankarta, bala tiroz zulatutako Txomin Iturberen alkandora eta Txillarre baserriko lehen akordioaren originala.

Urtebeteko "atseden kreatibo" baten ondoren, Iñigo Etxezarretak (ETS) taldearen itzuleraz hitz egin digu, disko berriaz (Konkista, abenduaren 5ean salgai) eta lan horren aurkezpen jai bereziaz: azaroaren 30ean izango da, Gasteizko Buesa Arena pabiloian. 

Patricia Lopez Arnaiz eta Javier Rey dira Alberto Gastesi donostiar zinemagilearen (Gelditasuna ekaitzean, Argi gorriak) bigarren film luzearen protagonistak  "Adimen artifizialaren mugak eta giza dolua aztertzen dituen zientzia-fikziozko thriller honek  EITBren parte-hartzea du, eta azaroaren 28an iritsiko da Hegoaldeko zinema aretoetara, fantasiazko zinemaren Sitgeseko jaialdian estreinatu ondoren. Diana (Lopez Arnaiz) Adimen Artifizialean aditua da, eta udako etxe zaharrera joango da Martin senar ohiarekin elkartzeko, hamabi urtez elkar ikusi gabe egon eta gero. Hasierako giro ona hankaz gora jarriko du, baina, gertakari batek: Andrea batuko zaio bikoteari, bikotearen semea zenarekin antz misteriotsua duen mutikoa.  

“Ipuscua” izena lehenbizikoz agertu zeneko milagarren urteurrenaren ospakizunei dagokie proiekzioa. Pelikula 1976 eta 1979 urteen artean filmatu zuten, eta Gipuzkoako orduko errealitate sozial eta kulturala jasotzen duen dokumentu etnografikoa da.

Astelehen honetan egindako aurkezpenean azaldu dutenez, hilaren 19an eta 20an egingo den topaketak bat egiten du Etxepare Euskal Institutuaren 15. urteurrenarekin, eta 'Ça colle au basque' ekimenaren testuinguruan antolatu da, unibertso frankofonoan euskararen eta euskal sorkuntzaren proiekzioa indartzeko abiatutako egitasmoaren baitan, alegia.

Abestu Euskadiko Orkestrarekin ekimenaren bigarren edizioan izena emateko epea abenduaren 4ra arte egongo da zabalik. Kontzertuak martxoan izango dira, Bilbo, Donostia eta Iruñean, eta izena ematen dutenek “gutxieneko musika prestakuntza izan eta partiturak irakurtzen jakin beharko dute”.

Aissa Intxausti, Aitor Bizkarra, Aitor Etxebarriazarraga, Ibai Amillategi, Onintza Enbeita eta Unai Mendiburu Bermeon arituko dira azaroaren 15ean, eta Gorka Pagonabarraga, Imanol Uria, Jone Uria, Oihana Bartra, Txaber Altube eta Xabat Galletebeitia Markina-Xemeinen hilaren 22an.