Historia
2022/11/14 - 21:25
Orain arte uste zen euskararen lehen idazkiak XI. mendekoak zirela
XI. mendeko Donemiliagako glosak dira orain arte euskaraz aurkitutako idatzi zaharrenak. Irulegiko Eskuak hauts lezake euskara ahozkotasun hutsezko hizkuntza zen hipotesia.
2022/11/14 - 21:17
Nortzuk ziren baskoiak?
Gure arbasoak Erromatarren aurreko herria ziren, egun Gipuzkoa, Nafarroa, Errioxa eta Aragoi diren lurraldeetan bizi zirenak.
2022/11/14 - 20:20
Euskaltzaindiaren arabera, Irulegiko Eskuaren aurkikuntzak euskara proiektatzeko balio behar du
Andres Urrutia euskaltzainburuak gonbidapena luzatu dio gizarteari, "denok jakin dezagun euskara herri honetan erabat errotuta dagoela eta horren erabilera sustatu behar dugula".
2022/11/14 - 18:45
''Sorioneku'', baskoien lehenengo hitz idatzia Irulegiko Eskuan
Iberiarren sistema grafikoa moldatuta, bost hitz idatzita dituen esku formako brontzezko xafla bat aurkitu dute Aranzadiko arkeologoek Burdin Aroko herrixkaren aztarnategian, Irulegin (Nafarroa).
2022/11/14 - 18:21
Irulegiko aztarnategia, Kristo aurretik I. mendeko irudi "izoztua"
Erdi Beranduko Brontze Arotik (K.a. XV. eta XI. mendeen artean) K.a. I. mendearen lehen hereneraino bizilekua izan zen. Garai hartan utzi zuten erromatar tropek su eman ondoren.
2022/11/14 - 15:25
Irulegiko eskuaren aurkikuntza arkeologo, zaharberritzaile eta hizkuntzalarien elkarlanaren fruitua da
Leire Malkorra arkeologoak aurkitu zuen "Irulegiko eskua" 2021eko ekainaren 18an zeramika pusketen artean. Prozesua nolakoa izan zen eta aurkikuntza nola bizi izan zuen kontatu digu Leirek.
2022/11/14 - 15:15
Euskararen aurrekaria den hizkuntzan idatzitako testurik zaharrena aurkitu dute Nafarroan
Hizkuntza baskonikoz idatzitako inoizko testurik zaharrena du "Irulegiko eskua"k; Kristo aurreko lehen mendekoa. Testu horrek badu hitz bat, "Sorioneku", adituek berehalakoan identifikatu dutena eta zuzenean euskararekin lotzen duena.
2022/11/14 - 14:52
Honelakoa da Irulegiko eskua
Aranzadi Zientzia Elkarteko arkeologoek baskoien hizkuntzan idatzitako duela 2.100 urteko brontzezko xafla bat aurkitu dute Irulegin, Burdin Aroko herrixka baten aztarnategian.
2022/11/14 - 13:52
Leire Malkorrak, brontzezko xafla aurkitu zuenak, bere esperientzia kontatu du
Leire Malkorrak, arkitektoa ogibidez eta Aranzadiko boluntarioak, aurkitu zuen Irulegiko indusketa-lanetan brontzezko xafla. Dioenez, artefaktua aurkitu zutenean, lurra eta sedimentuak kendu barik, Nafarroako Gobernuko Zaharberritze Arlora bideratu zuten, bertan azter zezaten.
2022/11/14 - 12:50
Linguistikako adituek aurkikuntza balioan jarri dute: ''Orain arte uste zen baskoiek ez zutela idazten''
Javier Velazak eta Joaquin Gorrochateguik, linguistikako adituek, azaldu dutenez, aurkikuntza honekin frogatu da baskoiek beren hizkuntza idazten zutela, iberiarren sistema grafiko bat moldatuta. Idatzitako bost hitzetatik bat baino ez dute deszifratu: "Sorioneku".
2022/11/14 - 12:46
Bingen Zupiria: ''Irulegiko aurkikuntzak historiaren zenbait atal berrikustera eramango ditu historialariak''
Kultura eta Hizkuntza Politikako sailburuaren ustez, "Irulegiko eskua"ren aurkikutza oso garrantzitusa da eta zeresan handia emango du. "Zientzia gertakizun baten aurrean gaude eta zientzialariei hitz egiten utzi behar diegu", adierazi du Zupiriak.
2022/11/14 - 12:39
Mattin Aiestaran, Aranzadiko arkeologoa: ''Hau da euskararen aurrekariaren lehen testu idatzia''
Nafarroako Aranguren Ibarreko Irulegiko aztarnategiko zuzendariak Burdin Aroko herrixkako aurkikuntza berria deskribatu du: iberiarren sistema grafikoa moldatuta bost hitz idatzita dituen esku formako brontzezko xafla bat.
2022/11/14 - 12:19
Baskoien hizkuntzan idatzitako testu zaharrena aurkitu dute Irulegin: ''Sorioneku''
Aranzadiko arkeologoek duela 2.100 urteko brontzezko xafla bat aurkitu dute Irulegin, Burdin Aroko herrixka bateko aztarnategian. Baskoiek idatzi zuten, sistema grafiko baskoniko batean, eta "egungo euskararen aurrekaria izango zen hizkuntza bat" zen.
2022/11/14 - 09:27
Arangurenen egindako aurkikuntza arkeologiko garrantzitsu baten berri emango dute gaur Chivitek eta Aranzadik
Gongorako Jauregi Zaharrean egingo da aurkezpena 10:30ean, eta eitb.eus atariak zuzenean emango du.
2022/11/11 - 09:08
Nerea eta Roberto, boluntario Galizian, Prestige ontziaren ezbeharrean: "Bihar bertan bueltatuko ginateke"
Petrolio ontziaren istripuaren eta hondoratzearen 20. urteurrenean, eitb.eus-ek Galiziara joan ziren milaka euskal boluntarioetako bi elkarrizketatu ditu. Kostaldean zegoen galipota kentzen lagundu zuten.
2022/11/08 - 17:29
Nerea eta Roberto, boluntario Galizian, Prestige ontziaren ezbeharraren ostean: nola gogoratzen dute?
Prestige ontziak 2002ko azaroaren 13an izan zuen istripua, eta hurrengo astean hondoratu zen. Galiziako kostaldera marea beltz handia iritsi zen, gerora. Nerea Landajo eta Roberto Gutierrez bertara joan ziren, galipota kentzen laguntzeko asmoz.
2022/11/04 - 16:04
100 urte betetzen dira Tutankhamonen hilobia aurkitu zutenetik
Gaur 100 urte munduko aurkikuntza arkeologiko garrantzitsuena egin zuen Egipton Carter britainiarrak: Tutankhamonen hilobia aurkitu zuen. Denbora asko pasa da, baina oraindik misterio bat da faraoiaren heriotzaren arrazoia.
2022/10/07 - 20:52
Pazko uhartean izandako sute batek hainbat moai eta ehun hektarea baino gehiago erre ditu
100 hektarea baino gehiago eta moais izenez ezagutzen diren harrizko estatua mitikoen kopuru zehaztugabea kiskalita geratu dira. Pazko uhartea Ozeano Barearen erdian dagoen Txileko lurraldea da, Amerikako kontinentetik 3.500 kilometro mendebaldera.
2022/09/06 - 22:59
Getaria 1522. urtera itzuli da Juan Sebastian Elkano omentzeko
Asteartea, irailak 6, jaieguna izan da Euskadin, Juan Sebastian Elkano euskal itsasgizonaren mundu biraren 500. urteurrena ospatzeko. Getarian egun berezia izan da, oso, eta haren lehorreratzea antzeztu dute berriz ere.
2022/09/06 - 20:57
Elkano Getarian lehorreratu da, lehen mundu bira egin eta 500 urtera
Euskal marinelaren eta haren tripulazioaren itzuleraren antzezpena egin dute astearte honetan Getarian, balentria hori egin zutenetik bost mende bete diren egunean.