Zientzia

2024/01/30 - 18:24

Elon Muskek iragarri du lehen aldiz txipa ezarri dutela gizaki baten garunean

Muskena den Neuralink enpresaren arabera, mugikortasuna galdu duten pertsonei pentsamenduen bidez gailu elektronikoak kontrolatzeko modua emango die produktuak. Tximinoekin egindako esperimentazio fasean, animalia batzuen heriotza eragiteagatik ikerketapean dago Neuralink konpainia.

2024/01/23 - 19:57

Odol-analisi batek alzheimerra % 95eko zehaztasunez diagnostikatzeko aukera ematen du

Ikerketa honek baieztatu du fosforilatutako TAU 217 proteinak (p-tau217) patologia identifikatzeko zehaztasun handia erakusten duela. Suedian batez beste 66,3 urte dituzten 786 pazienteren laginetan oinarritzen da azterketa.

2024/01/19 - 09:52

Ikerketa batek covid iraunkorra eragiten duen sistema immunologikoaren akatsa atzeman du

'Science' aldizkariak kaleratutako ikerketaren arabera, gaixoek disfuntzioak dituzte proteina kopuruan, eta horren eraginez, euren erantzun immunologikoa ez da berdina. Aurkikuntzari esker, eritasun horren diagnostikoa eta tratamendua hobetzeko gai izango direlakoan daude zientzialariak.

2024/01/18 - 20:24

Izotz biltegi handiak aurkitu dituzte Marten

Europako Espazio Agentziaren Mars Express zundak 20 urte daramatza Marte esploratzen, eta baieztatuko balitz, planeta gorriaren ekuatorean aurkitutako ur kantitate handiena litzateke.

2024/01/17 - 19:05

Inoiz ikusitako zulo beltz zaharrena atzeman dute, James Webb teleskopioaren bitartez

Big Bangetik 400 milioi urtera detektatutako zulo beltzak, gainera, orain arte ezagututako erritmoa baino askoz azkarrago jaten du materia.

2024/01/12 - 14:35

''Gure hondartzetan jasotako plastikozko pinportak ez dira Galiziakoak''

Oihanek Cabezas AZTIko ikerlariak baieztatu du gure hondartzetan jasotako pelletak ez direla Toconao ontziak galdutakoak. Hurrengo lau egunetako aurreikuspenen arabera, ez du uste plastiko hondakin haiek gurera iritsiko direnik.

2024/01/11 - 08:00

Behi eta ardientzako pentsu merkeago eta jasangarriago bat sortu dute kafe hondarrak erabilita

AZTI teknologia zentroak ikerketa egin du kafe hornitzaile, biltzaile eta abeltzainen partehartzearekin. Frogatu dutenez, kafe hondarrak ganaduaren dietan sar daitezke. % 100ean euskal pentsua izango den hori 1-2 urteren buruan egon liteke merkatuan, sustatzaileen arabera.

2023/12/15 - 13:48

Minbiziaren aurkako botika donostiar bat gizakiengan probatzea onartu du Txinak

Sendagaiak aldaketa kimikoa eragiten du zeluletan, minbizia hedatzea saihestuta. Quimatryx enpresa donostiarrak garatu du eta, horren ustez, 2028-2029an egon daiteke salgai Asiako herrialdean. Dena dela, konpainiak ez du baztertu AEBn, Europan edo Japonian merkaturatzea.

2023/12/15 - 10:16

Gizentasunaren aurkako botikak, urteko aurrerapen zientifiko garrantzitsuena 'Science' aldizkariaren arabera

2023an hainbat saiakuntza klinikok erakutsi dute argaltzeko ez ezik, bihotzeko gutxiegitasuna, bihotzekoa edo iktusa izateko arriskua gutxitzeko balio duela.

2023/12/15 - 02:23

2023ko EITB Maratoiak minbiziaren ikerketarako 908.000 euro baino gehiago bildu ditu elkartasun egun handian

2023ko EITB Maratoiak egun handia bizi izan du ostegun honetan, abenduak 14, "Minbiziaren Aurka Aukera Berriak" lelopean. Urtero bezala, egun berezia izan da, eta bertan bildu diren 908.000 euroak minbizia ikertzera bideratuko dira.

2023/11/30 - 06:00

Kostaldeko herriak egokitzea eta arrantzontzien deskarbonizazioa, etorkizun hurbilerako bi erronka

Uholdeak izateko arriskua handitzea izango da kostako herrietan biziko dugun eraginetako bat. Nola lortu kalteak gutxitzea? Bestetik, arrantzaleek urrunago joan beharko dute lanera eta horrek kutsadura handituko du. Konponbideak bilatzeko AZTIk hainbat erakunderekin lanean dihardu.

2023/11/15 - 13:24

EAE da ikerketarako Europako funts gehien lortu dituen erkidegoa biztanleko

Horizon Europe programatik 240 milioi euro eskuratu ditu 2021 eta 2022 urteen artean. Halaber, azken 20 urteotan 1.648 milioi euro bereganatu ditu ikerketarako.

2023/11/06 - 19:57

Parkinsondun pertsonei mugikortasun osoa itzultzen dien neuroprotesia sortu dute Suitzan

Lausanako (Suitza) Unibertsitate Ospitaleko ikerlariek neuroprotesi bat sortu dute, parkinsona fase aurreratuan dutenak berriro normal ibil daitezen ahalbidetzen duena. Hamar gaixotik bederatzik galtzen dute oinez ibiltzeko gaitasuna.

2023/10/27 - 15:19

Iñaki Martinez de Lunak jasoko du 2023ko Manuel Lekuona Saria

Soziologo eta ikertzaile gasteiztarrak euskara biziberritzeko prozesuan egindako ekarpena eta berrikuntzarako bokazioa nabarmendu ditu Eusko Ikaskuntzak, bai eta berrogei urtean "jarduera zientifikoa eta Euskal Herriaren garapenarekiko konpromiso aktiboa" uztartu izana ere.

2023/10/17 - 20:10

AZTIk gertutik zaintzen ditu Bizkaiko Golkoko marrazoak, euren ekosistema babesteko

Itsasoaren ikerketako zentro teknologikoa 14 ale monitorizatzen ari da, marrazo aleak markatuz, euren portaera hobeto ezagutzeko eta babesteko helburuarekin.

2023/10/12 - 12:18

NASAk bihar abiatuko du misioa Psyche asteroide metalikora, eguzki-sistemako handiena

Espazio-ontzia prest dago 3.600 milioi kilometroko bidaia egiteko. SpaceX enpresaren Falcon Heavy kohetearekin batera jaurti ondoren, bidaia sei urtez luzatuko da, eta, ondoren, asteroidearen inguruan orbitatuko du, 2031ra arte.

2023/10/11 - 11:20

EHUko irakasleak eta ikertzaileak lanuztea egiten ari dira gaur prekarietatea salatzeko

ELA, LAB, CCOO eta Steilas sindikatuek deituta, greba eguna dute gaur EHUko irakasleek eta ikertzaileek, ezegonkortasuna salatzeko.

2023/10/08 - 02:00

Dislexia, 25 ikasletik batek duen irakurtzeko eta idazteko zailtasuna

Eskolan antzematen dira dislexiaren lehenengo zantzuak, eta horren diagnostiko goiztiarra funtsezkoa dela azpimarratu du Nekane Galparsoro Basque Center on Cognition, Brain & Language zentroko ikerlariak eta neuropsikologoak.

2023/10/06 - 00:32

Zergatik ez zaizkigu hitz batzuk ateratzen?

Donostiako Basque Center on Cognition Brain and Language (BCBL) ikerketa zentroak 18 eta 40 urte bitarteko pertsonak bilatzen ditu hitz bat ateratzen ez zaigunean, "hizkuntzaren puntan daukagula" diogunean, zer gertatzen zaigun ulertzen saiatzeko.

2023/10/04 - 19:54

Puntu kuantikoak aurkitu zituzten hiru zientzialariek jasoko dute Kimikako Nobel saria

Moungi Bawendi frantziarra, Louis Brus estatubatuarra eta Alexei Ekimov errusiarra saritu ditu Zientzien Suediako Akademiak. Filtrazio baten ondorioz, horien izenak iragarpen ofiziala egin baino ordu batzuk lehenago zabaldu dira.