Europar Batasuna, Ipar Irlanda eta Eskozia, Liz Trussen erronka nagusiak
Europar Batasunarekin izandako Brexit akordioko Ipar Irladako protokoloa ez betetzeagatik Bruselarekin dituen tirabirak, horren ondorio politikoak probintzia britaniar horretan eta Eskoziako Alderdi Nazionalistak nahi duen independentziari buruzko referenduma dira Liz Truss Erresuma Batuko lehen ministro berriak mahai gainean dituen hiru arazo nagusiak.
Europar Batasunarekiko harremanak
Harreman hauek korapilotsuak dira. EBk zazpi arau-hauste prozedura ireki ditu Erresuma Batuaren aurka, Brexiteko akordioaren Ipar Irlandako protokoloa ez betetzeagatik.
Europar Batasunarekin negoziaketak etenda geratu ziren Ukrainako gerra hasi zenean. Lehen ministro britainiarra oso borrokalaria izan zen Atzerri minitro zen bitartean. Orain 16. artikulua jar dezake indarrean. Horren arabera, erabaki unilateralak har ditzake "arazo ekonomiko larriak" daudenean. Aukera hori leunagoa da, Londresek bere kabuz protokoloa aldatzeko Parlamentura eraman duen lege-proiektua baino gehiago. Hala ere, Bruselako iturrien arabera, erabaki horrek ere ondorio larriak izango lituzke. Aldi berean, Bruselak aurrera dirau protokoloa ez betetzeagatik Erresuma Batuaren aurkako lege-hauste prozedurarekin. Hori dela eta, Londresek iraila honetako 15a baino lehen erantzun behar dio Bruselak egindako azalpen eskaerari. Erantzuna behar bezalakoa ez bada, Bruselak Europako Justizia Epaitegira eramango du auzia. Eta adostasunik ez badago, merkataritza gerran amaitu daiteke guztia.
Ipar Irlanda
Ipar Irlandako unionisten zati bat Europar Batasunarekin lotura guztiak moztu nahi ditu, eta Europako aduana-batasunetik irten. Izan ere, une honetan Ipar Irlanda, protokoloaren bitartez, aduana-batasunaren barruan dago bi Irlanden arteko muga saihesteko, pake akordioak jarraituz.
Une honetan Ipar Irlanda gobernurik gabe dago, DUP alderdiko unionisten boikotaren ondorioz. Boikot hori maiatzean Sinn Feinek hauteskundeak irabazi zituenean hasi zen.
Orain arte Liz Trussek unionista horien alde ekin dio, baina orain lehen minitro moduan hartuko duen jarrera ikusteko dago. Irtenbide bat ez badago, hauteskunde berriak izango dira Ipar Irlandan.
Krisi ekonomikoa eta inflazio izugarriaren erdian gobernu barik egoteak kexka handiak eragiten ditu probintzia honetako gizartean.
Eskozia
Liz Trussek mespretxatu egin zuen Nicola Sturgeon Eskoziako lehen ministroa, esanez ez zaiola kasurik egin behar independentzia erreferendum eskaerari.
Baina SNPk Auzitegi Gorenera eraman du independentzia erreferenduma Parlamentu britainiarraren baimen barik egiteko ahalmena. Eskoziako Gobernuak aukera hori defendatuko du datorren urrian, baina auzitegiak ez du erabakirik emango 2023 urtera arte.
Gaiak garrantzi handia hartu du, erreferenduma egiteko Sturgeonek 2023ko urriaren 19 aipatu eta gero.
Albiste gehiago mundua
NATOko herrialdeen gastu militarra, hemen: AEBrena ere ez da % 5era iristen
Herrialde bakar bat ere ez dago BPGaren % 5 bideratzetik gertu. Izan ere, herrialde gehienak ez dira % 3ra ere iristen, eta askok ez dute % 2 gastatzen, Ukrainako gerraren ondoren konpromiso hori hartu bazuten ere.
Jeff Bezos Amazonen jabearen ezkontzako gonbidatuak Veneziara iristen hasi dira, bizilagunen protesta artean
Jeff Bezos handiki estatubatuarraren eta Lauren Sanchez aurkezle ohiaren arteko ezkontzak bizilagunen protestak piztu ditu Venezian. Hiria aberatsen zerbitzura dagoen "luxuzko erakusleiho" bihurtu dela salatzen dute. Bizilagunen (49.313) eta ostatu-plazen (49.176) kopurua bera da ia, eta 2017tik biztanleria % 7 murriztu da, bisitarien kopurua hazi den heinean.
Trumpek Espainiako produktuei ezarritako muga-zergak areagotzeko mehatxua egin du, Defentsarako gastua % 5era igo ezean
AEBko presidenteak ziurtatu du Espainiarekin merkataritza akordio berria negoziatuko duela, Pedro Sanchezek gastu militarra % 5era igotzeari uko egin diolako, NATOren bileran estatu guztiek adostatukoaren kontra.
Sanchezek berretsi du Espainiak ez duela BPGaren % 2,1 baino gehiago Defentsara bideratuko
Mark Rutte NATOren idazkari nagusiak berak onartu du Espainiarekin "ados daudela ados ez daudela esatean" Defentsara bideratutako gastua igotzea dela eta.
Ruttek uste du aliatuek onartuko dutela defentsa gastua % 5era igotzea, eta Espainiak ez duela goi-bilera arriskuan jarriko
Donald Trump AEBko presidenteak NATOko batzarraren mahai gainean jarriko du defentsa gastua handitzeko beharra. Espainiako Gobernua, baina, eztabaidaren erdigunean dago, ohartarazi baitu ez duela gastu militarra igoko.
NATOren afaria, irudi batean: Sanchez eta Trump elkarrengandik urrun eta Zelenski traje beltzez jantzita
Sanchezek eta Trumpek bat egin dute lehen aldiz Herbehereetako errege-erreginek Huis ten Bosch jauregian egindako afarian, defentsarako gastua handitzeak eragindako polemikaren ostean. Afariko beste protagonista Zelenski izan zen, traje beltzez jantzita agertu baitzen.
Suitzako glaziarrak Gruyere gazta baten gisa zulatuta, klima aldaketaren ondorioz
Larrialdi klimatikoaren ondorioz, glaziarrak gero eta bizkorrago ari dira urtzen. Elurra urrituz eta tenperaturak berotuz doaz, eta glaziarrek dinamismoa galtzen dute. Izotz masa handi-handiak gutxiago mugitzen dira, eta, geldirik, urtu egiten dira.
Albiste izango da: Israelen eta Iranen arteko su-etena, NATOren goi-bilera Hagan eta orain.eus-en aurkezpena
Gaurkoan albiste izango direnen laburpena, bi hitzetan.
Israelek laguntza jasotzeko zain zeuden beste 49 pertsona hil ditu Gazan
Hala, Israelgo Armadak gutxienez 410 palestinar hil ditu maiatzaren 28tik GHF fundazio polemikoak antolatutako banaketa guneetan, eta beste 93 hil dira NBEk eta gobernuz kanpoko beste erakunde batzuek banatutako laguntza urria eskuratzen saiatzen ari zirenean.
NATOk "Espainiarekin arazo bat" duela esan du Trumpek Hagako goi-bilera hasi baino lehen
Horrela, agintari estatubatuarrak Espainiaren gastu maila kritikatu du. Gainera, Trumpek NATOren 5. artikulua esplizituki babestea saihestu du, kideen elkarrekiko defentsa klausula, hain zuzen ere.