Nigra sum… baita gaztea eta azkarra ere
Estreinatu berri da gurean Wakanda Forever film erraldoia, Black Panther mugarik gabeko eta sona handikoaren jarraipen elegante eta sutsua. 2018an plazaratutako lehen pelikula hark Estatu Batuetako beltzen urguilua (ber)piztu zuen sekulako indarrez.
Afrikan giza lapurrek eramandako esklabo haien ondorengo askoren ustez, existitzen ez den (ala bai, nork daki?) Wakanda herriaren Tchala erregeak, Marvel argitaletxearen komiki batean aspaldi zaharrean sortuak, euren arrazakideengan Barak Obamak berak, Martin Luther Kingek berak, Malcolm Xk berak, Jesse Owensek berak, Rosa Parksek berak edo Angela Davisek berak izandako eragina izango zuen Alabamako, Detroiteko, New Yorkeko beltzengan.
Mexikoko Joko Olinpiko haietan eskularru beltzez jantzitako ukabila altxatu zuten kirolari haien parekoa zen Black Panther zeluloidezko superheroia. Beisbol eta futbol amerikarraren zelaietan AEBko ereserkia entzuten denean, euren arrazaren alde belauniko baina harro demonio agertu ohi diren horien iguala.
Burua makurturik ibiltzera ohitu ziren haien seme-alabek erreferentzia eta amets hartu zuten 2018 hartan Wakanda, existitzen ez omen den erresuma (ez al da ba euskaraz esaten izena duen orok izana duenik?).
Historian zehar bitan saiatu izan dira esklabo izandako horiek beren aberri propioa sortzen: Liberian Haitin nola. Saiatu. Zazpi ahaleginetan eutsi, mundu zuria kontra zutela. Borroka eta porrota…
Agian oraingoa dute benetako beta, esperantza guztiak errealitate bihurtuko dituen lurrean, Denboratik at, Espaziotik at bada ere, binetetan zein pantailan erraz asko aurki daitekeen Wakanda erreinuan.
Hala ere, Liberiak eta Haitik izan zituzten arerio bertsuak ditu Wakandak, milurtekoetan zehar planeta nahi zuten erara kudeatu izan duten horiek, hots.
Black Panther hark milioiak eskuratu zituen munduko aretoetan. Baita garrantzi eta esanahi handiko sari pottoloak ere. Beste hamaika filmek egin zuten amore bere aurrean, denen gainean zela onartuz.
Baina Patua sarri da bastart eta zikoitz samarra. Tchala erregea antzezten zuen Chadwick Boseman minbiziak jota hil zen, 44 urte zituela. Pena samin-saminetan geratu zen komunitate beltza, buruzagirik gabeko armada balitz bezala.
Alta, altxatu ziren berriro, eta egun multibertsoko pantaila guztietan ikusgai den Wakanda Forever filma gauzatu zuten; hildako erregeari, zendutako aktoreari omenezko ekoizpen ikaragarria.
Mina dario gidoiari. Mina irudiei. Baina aho guztietan oihu, orro, bera: Wakanda Forever, Betiereko Wakanda! Eta bertan, handinahiko gobernu guztiek desiraturiko Vibranium metal nobleaz egindako lantzaz armaturik, emakumezkoen armada garaiezina. Eta bertan, Angela Bassettek antzeztutako erregina menderaezina. Eta bertan, zientzia guztien jabe den printzesa bat, motorren gainean, gidari abila. Eta bertan, 18 urteko neska zientzialaria, parekorik ez duen asmatzailea. Ozen ematen du bere dohainen berri: Gaztea naiz, Azkarra naiz. Beltza naiz. Emakumea naiz.
Esaldi horiek gaurkotzen/ahalduntzen dute Kantarik Ederrena liburuaren aldarrikapen hura. Gogoan? Latinez honela dio: Nigra sum sed formosa filiae Jherusalem. Euskaraz, berriz, honela egiten du berba Elizen Arteko Biblia delakoan: Beltzarana naiz, baina ederra; oi Jerusalemgo neskatxok: beduinoen oihal-etxolak bezain beltzaran. Salomonen jauregiko errezelak bezain eder.
Orain bizirik balego, nigra hura, honela mintzatuko zen, ziur, pantailatik: Beltza naiz eta harro; nire aberria defendatuko dut giza otsoen kontra, itsasotik datorren arerioaren kontra, Wakanda Forever.
Zure interesekoa izan daiteke
"Olatuaren enbatean. Emakumeak eta itsasoa XX. mendean" erakusketa Bermeoko Arrantzaleen Museoan
Kostaldeko emakumeen lana funtsezkoa izan da arrantzan eta itsas historian, baina ez da aintzakotzat hartu izan; gizonezkoena izan da beti ardatz. Hori dela eta, emakume horien lanak izan duen, eta duen garrantzia aldarrikatzeko, Bermeoko Arrantzaleen Museoan Olatuaren Enbata erakusketa antolatu dute. Neskatila, saregile kontserberetako langile zein emakume armadoreen eguneroko lana erakusten duten objektuak jaso dituzte, baita emakume horien testigantzak ere. Era berean, bisita gidatuak zein hitzaldiak eta mahai inguruak eskainiko dituzte.
ZuNonHanDA! azoka ibiltariak Durangoko Azoka zabalduko du
Azaroaren 17tik abenduaren 4ra, Durangoko Kulturaren Jaialdia hasteko bezperara arte, 22 liburu aurkeztuko dituzte Euskal Herriko 19 liburu dendatan. Lehenengoz, Azoka egin aurretik egingo dute ZuNonHanDA!, bost aldiz haren ondoren egin eta gero.
"Hasiera bat" diskoaren birako azken kontzertua eman du Gorka Urbizuk, Victoria Eugenia Antzokian
Gorka Urbizuk igande honetan eman du "Tour Bat" biraren azken kontzertua, Victoria Eugenia Antzokian (Donostia). Lekunberriko musikariak 4 kontzertu eskaini ditu Donostiako antzoki horretan, eta sekulako harrera eta berotasuna jasota, denetan agortu ditu sarrera guztiak. Igandeko kontzertua ikusgai izango da oso osorik ETBn.
Eñaut Elorrieta eta Alos Quartet “Ahots kordak” prestatzen ari dira, kontzertu bakanen sorta
Estreinakoz, Eñaut Elorrietak eta Alos Quartetek kontzertu sorta bat emango dute: "Ahots kordak". Taldea sinplea eta eraginkorra izango da: soka laukote bat, ahotsaz osatua. Bidaia musikal honen lehen geldialdia Tolosan izango da, urtarrilaren 3an. Gasteizen, Zornotzan eta Donibane Lohizunen arituko dira gero.
Oinkari taldeak dantzan ospatuko du bere mende erdia
Villabonako dantza taldeak “50 urte dantzan” ikuskizuna taularatuko du Olaederra kiroldegian ostiralean, hilak 21. Korrontzi folk taldea urteurrenari batu zaio, “Oinkari 50” kantuaren bidez.
Durangoko Azokaren 60. edizioaren iragarkia
Durangoko Azokaren 60. edizioa abenduaren 5etik 8ra izango da. Iratxe Reparazen bizkar dago aurtengo Azokaren zuzendaritza kreatiboa.
Olaso Dorrea Fundazioaren funtsak handituz doaz, dohaintza baliotsuei esker
Olaso Dorrea Fundazioa bere artxiboak eta Monzon-Olaso Etxe Museoaren bilduma (Bergara) handitzeko eta aberasteko lanean ari da. XX. mendetik gaur arteko historian sakondu nahi du Fundazioak, bai eta ezagutarazi ere, eta, bide horretan, hauek jaso dituzte: Telesforo Monzonek gordetako Sabino Aranaren mikrofilmatutako obraren kopia bat, Lauaxetaren gabardina eta gurutzea, Karmele Urrestiri eta Txomin Letamendiri (Karmele filmeko protagonistak) Agirre lehendakariaren Gobernuak emandako dokumentazioa, Otaegi eta Garmendiaren aldeko pankarta, bala tiroz zulatutako Txomin Iturberen alkandora eta Txillarre baserriko lehen akordioaren originala.
“Gipúzcoa” Pio Caro Barojaren dokumentala, Tabakaleran
“Ipuscua” izena lehenbizikoz agertu zeneko milagarren urteurrenaren ospakizunei dagokie proiekzioa. Pelikula 1976 eta 1979 urteen artean filmatu zuten, eta Gipuzkoako orduko errealitate sozial eta kulturala jasotzen duen dokumentu etnografikoa da.
Frankofoniaren eremuan hizkuntza gutxituek dituzten erronkei buruzko biltzarra antolatu du Etxepare Institutuak Parisen
Astelehen honetan egindako aurkezpenean azaldu dutenez, hilaren 19an eta 20an egingo den topaketak bat egiten du Etxepare Euskal Institutuaren 15. urteurrenarekin, eta 'Ça colle au basque' ekimenaren testuinguruan antolatu da, unibertso frankofonoan euskararen eta euskal sorkuntzaren proiekzioa indartzeko abiatutako egitasmoaren baitan, alegia.
"GO!AZEN" telesailaren 12. denboraldia ikusgai da jada MAKUSI plataforman
Gaur goizetik, "GO!AZEN" telesailaren 12. denboraldiaren lehen atala MAKUSIn da ikusgai. ETB1era, aldiz, ostiralean iritsiko da. Basakabiko gaztetxoek abentura ugari biziko dituzte oraingoan ere. Udalekua guztiz aldatuta ikusiko dugu, Maitane zuzendariaren ideia berriekin eta adingabeen zentrotik etorritako gazteekin. Aurtengo istorioekin, elkar ulertzearen eta taldean aritzearen garrantziaz ohartarazi nahi dituzte ikus-entzule gazteak.