Osasun mentala, adin-tarte guztietan agertzen den arazoa
Azken urteetan hazi egin da osasun mentalari eta honek gure ongizatean duen eraginari buruzko ardura gizartean, batik bat covid-19aren pandemiaren ostean. EITB Dataren azken ikerketaren arabera, arazo hau adin-tarte guztietan agertzen da, baina patologia horien aurkako botikak hartzeko arrazoia desberdina da adineko pertsonentzat eta gazteentzat.
Osasun mentalaren barruan sartzen diren afekzioak asko dira: antsietatea, depresioa, psikosia, egokitze-nahasmendua, TOCa, fobiak, insomnioa eta abar.
Beste gaixotasun kroniko batzuetan bezala, kasu honetan ere, adinean aurrera egin ahala, handitu egiten da botikak hartzen dituzten herritarren kopuruaren ehunekoa.
Hala ere, deigarria da patologia horiek adin-tarte guztietan agertzen direla. Beste gaitz batzuek, kolesterolak edo tentsio arterialak esaterako, ez dute ia eraginik gazteen osasunean, baina buruko gaixotasunek bai.
Horrela, 15-24 adin-tartean, herritarren % 3,4k osasun mentalerako botikak hartzen dituzte. 25 eta 44 urte bitartekoen artean, % 5,6k hartzen dituzte. 45-64 urtekoen artean, % 15ek hartzen dute horrelako botikaren bat. 65 urtetik gorakoen artean, berriz, % 30ek.
Dena den, botika horiek hartzeko arrazoia desberdina da adinaren arabera.
Zaharrenek batez ere lo egiteko kontsumitzen dituzte. Osasun mentalerako farmakoren bat hartzen duten 65 urtetik gorako herritarren erdiek horretarako hartzen dituzte.
Aitzitik, gazteenen artean antsietateak eta depresioak duten pisua handiagoa da. Hala, 15-24 urteko adin-tartean, horrelako sendagairen bat hartzen dutenen % 86k nerbioei, antsietateari edo depresioari aurre egiteko hartzen dituzte. 25-44 urteko tartean, berriz, % 70ek hartzen dituzte.
Antidepresioei dagokienez, azken hamarkadan nabarmen igo da 1.000 biztanleko eguneko dosia kontsumitzen dutenen kopurua. Zehazki, kopuru horrek % 35 egin du gora EAEn eta % 34 Nafarroan, Osasun Ministerioaren datuen arabera.
Generoari begiratuta ere datuak ezberdinak dira: osasun mentalak gehiago eragiten die emakumeei gizonezkoei baino. Hain zuzen ere, emakumeen % 17,5ek aitortzen dute lo egiteko eta antsietateari edota depresioari aurre egiteko botikak hartzen dituztela. Gizonezkoak, ordea, % 9,7 dira.
Zure interesekoa izan daiteke
Eskola jazarpenagatik iaz aztertutako 2.263 kasuetatik 522 baieztatu ditu Hezkuntza Sailak
2024-25 ikasturtean eskola jazarpen kasu gehiago ikertu dira (aurreko ikasturtean baino 364 gehiago) eta baieztatutakoak ere igo egin dira (522). Begoña Pedrosa Hezkuntza sailburuak azaldu duenez, datuek erakusten dute "sentsibilizazio handiagoa, detekzio goiztiarra eta prozeduretan konfiantza handiagoa" dagoela.
San Juan ontziaren uretaratzea, zuzenean
Jarraitu zuzenean Albaolatik Itsas Kultur Faktoria (Pasai San Pedro), San Juan ontziaren uretaratzea, munduko itsas ondarearen historian mugarri izango den gertaera.
Gazteek inoiz baino gutxiago edaten eta erretzen dute, baina Euskal Herrikoak cannabisaren kontsumoaren buruan daude
ESTUDES txostenak egiaztatu duenez, alkoholaren, tabakoaren eta cannabisaren kontsumoak behera egin du Euskadiko nerabeen artean, azken 25 urteetako mailarik baxuenetara. Hala ere, Euskadi kalamuaren kontsumoaren buruan dago 14-18 urte bitarteko adingabeen artean, eta Estatuko mozkorraldien tasarik handiena ere badu.
Albiste izango dira: Eskola jazarpenaren aurkako eguna, klima aldaketari buruzko goi bilera eta abisu horia itsasaldeko arriskuagatik
Gaurkoan Orain-en albiste izango direnen laburpena, bi hitzetan.
Adimen Artifiziala, bullyinga egiteko tresna berria: “Hezkuntza digitalean hezi behar ditugu haurrak”
Azken urtean, ziberjazarpena gauzatzeko adimen artifizialaren erabilerak nabarmen egin du gora, hainbat ikerketaren arabera. Gelakideren baten argazki, bideo edo audio bat manipulatuz bideo faltsuak sortzeko erabiltzen da AA, eta sare sozialen bidez zabaltzen dira. Mikel Cerezo gizarte hezitzaile eta adikzioetan adituak adierazi du orain "duela urte batzuk baino askoz bizkorrago" hedatzen direla edukiak, eta ondorioak suntsitzaileak izan daitezkeela.
Dani Alvarezek Euskal Kazetariak Saria jaso du
Dani Alvarez EITB taldeko kazetariarentzat izan da Kazetarien Euskal Elkargoaren aurtengo Euskal Kazetariak Saria. Bilboko BBK aretoan egindako sari-banaketa ekitaldian, pozik agertu da Alvarez, eta esan du "ohore" bat dela aitortza hau jasotzea. EITBren parte-hartzea duen "Natur Bizia" ikus-entzunezko lana ere nabarmendu dute Ingurumen Kazetaritza atalean.
Hiru adingaberi sexu-erasoak egin zizkien masajistari 26 urteko kartzela-zigorra ezarri diote
Gipuzkoako Auzitegiak jada agindu du gizona espetxeratzea. 14 urteko kartzela-zigorra ezarri dio 16 urtetik beherako adingabeei egindako bi sexu-eraso delituengatik (zazpi urte, biktima bakoitzeko), 10 urtekoa, 16 urtetik beherakoari egindako sexu-eraso jarraituagatik, eta, bi urtekoa, haurren sexu-ziberjazarpenagatik. Gainera, beste neurri batzuen artean, espetxetik ateratzen denean 17 urte egin beharko ditu zaintzapeko askatasunean, eta, orotara 40.000 euroko kalte-ordaina eman beharko die hiru biktimei.
Euskalmeten arabera, urria "oso lehorra" izan da: ohiko prezipitazioen erdia egin du
Arabako zenbait eremutan, mende honetan izan den "urririk beroena eta lehorrena" izan dute, eta batez besteko tenperatura ohi baino 1,2 ºC gorago egon da.
NEIKERrek animalia-osasunaren inguruko ikerketa indartu du, segurtasun handiko laborategia berrituta
Euspen Biologikoko 3. mailako laborategia handitu dute, eta laborategi eta gela espezializatu berriak jarri dira. Horrek arrisku handiko patogenoak aztertzeko eta biosegurtasunean aurrera egiteko gaitasuna optimizatzen du, animalien ongizatearen nazioarteko estandarrak errespetatuz.
Horrelakoa da NEIKERren Euspen Biologikoko 3. mailako laborategia (NCB3)
NEIKER Nekazaritza Ikerketa eta Garapenerako Euskal Erakundeak erabat berritu du Euste Biologikoko 3. Mailako Laborategia (NCB3), P3 laborategi gisa ere ezaguna, Derioko egoitzan. Aurrerapen hori funtsezkoa da tuberkulosia eta hegazti gripea eragiten dituzten arrisku handiko agente patogenoen azterketan, besteak beste.