Nola oztopatzen dituzte AEBek Israelen eta Palestinaren arteko gatazkan NBEren ebazpenak?
Ameriketako Estatu Batuek berriz erabili dute beto eskubidea Segurtasun Kontseiluan Ekialde Hurbileko gatazkan Nazio Batuen Erakundearen (NBE) ebazpenari betoa jartzeko. Jarrera hori Washingtonek urtetan zehar Israeli eman dion baldintzarik gabeko babesaren jarraipena baino ez da.
Azkenengoz, urriaren 18an gertatu zen, gatazkari buruzko ebazpena blokeatu zutenean.
Zer zioen ebazpen horrek?
Brasilek aurkeztutako testuak bi kritika jasotzen zituen: bata Hamas taldeari zuzendutakoa, eraso "gorrotagarriak" zirela salatuz; eta bestea, Israeli leporatua, "Gazako zibilen aurka Israelgo armadak burututako eraso bortitzak" salatuz.
Idatziak "etenaldi humanitarioak" ere proposatzen zituen zibilei laguntza bideratzeko. Baina Estatu Batuek betatu egin zuten erresoluzio hori, argudiatuz, bertan ez zela aipatzen "Israelen autodefensarako eskubidea" eta "bertako diplomaziari lehentasuna ematearen beharra". Europako ordezkari batzuk ez ziren horrekin ados egon. "Aukera galdu bat izan da" zioten batzuk "Ebazpen hori ez zen arriskutsua Israelentzat: korredore humanitarioak irekitzeko baino ez zuen eskatzen, Israelen kolonizazioa aipatu gabe". Egun batzuk lehenago Errusiak aurkeztutako beste ebazpen bat betatu egin zuten Estatu Batuek, Erresuma Batuak eta Frantziak, Hamas ez zuelako salatzen.
NBEren Segurtasun Kontseiluan ebazpen bat onartzeko, 15 estatu kideen artean, aldeko 9 boto behar dira. Hala ere hauetariko bost kide iraunkorrak dira (AEB, Frantzia, Erresuma Batua, Txina eta Errusia) eta hauek edozein ebazpen blokeatu dezakete, beto eskubidea erabiliz.
AEBek ez dituzte beti Israelekiko ebazpen kritikoak blokeatu. Adibidez, 1967an, 242 erresoluzioaren alde bozkatu zuten, nahiz eta ebazpen horrek, Sei Egunetako gerraren ondoren, Israelgo Armadari erretiratzeko eskatzen zion. 338 ebazpenaren alde ere bozkatu zuen, Yom Kippurreko gerran su etena eskatuz.
Abstenitu ere egin da beste batzuetan, eta ez ditu oztopatu ebazpen kritikoak. Adibidez, Obamaren garaian, Zisjordaniako kolonizazioaren aurka 2334 Israelekiko ebazpen kritikoa onar zedin utzi zuen.
Ostera, Trump presidentearen garaian, Washingtonek berriz blokeatu zituen Israelen aurkako bi ebazken kritikoak.
Errusiak eta Txinak ere maiz erabili dute beto eskubidea, azkenengoz urriaren 25ean. Orduan Estatu Batuek etenaldi humanitarioak eskatzen zituzten, baina beti ere "Hamasen erasoen aurrean, Israelek duen defentsa eskubidea azpimarratuz".
Zure interesekoa izan daiteke
Nor da Zohran Mamdani, Trumpen amesgaizto berria?
34 urterekin, Mamdani alderdi demokrataren barruko olatu aurrerakoi, kulturaniztun eta ezkertiar berriaren izarra da. New Yorkeko alkate berriak boto gazte eta multikulturala bideratzea lortu du, etxebizitza eskuragarrian eta ezker demokrataren berrikuntzan oinarritutako mezuarekin.
Mamdanik hauteskundeak irabazi ditu New Yorken eta "gizadiarentzat hobea den egun baten egunsentia" agindu du
Zohran Mamdani demokrata New Yorkeko historiako lehen alkate musulmana izango da, botoen % 50 baino gehiago eskuratuta. "Hiri berpiztu bat" gidatuko duela eta "islamofobia eta antisemitismorik gabe" denontzat gobernatuko duela agindu du.
Dick Cheney AEBko presidenteorde ohia hil da, 84 urterekin
George W. Bushen Gobernuko bigarrena Defentsa Saileko buru ere izan zen, eta garai batean Alderdi Errepublikanoaren zutabeetako bat.
Zohran Mamdani, New Yorkeko eraberritze aurrerakoia gorpuzteko prest dagoen gizona
34 urterekin, Mamdanik Alderdi Demokratako olatu aurrerakoi, kulturaniztun eta ezkertiar berria irudikatzen du, eta astearte honetako New Yorkeko Alkatetzarako hauteskundeak irabazteko faborito argia da. Bere alderdiko liderren babes argirik ez duen arren, ezkerrera biratu eta izaera sozialeko politika publikoen egarri diren gazteen babesa du.
500 milioi haur baino gehiago bizi dira gatazka armatuen eremuetan
Save the Children gobernuz kanpoko erakundearen arabera, 2024an 520 milioi adingabe baino gehiago bizi ziren gatazka-guneetan. Afrika da eskualde kaltetuena: kontinente horretako haur guztien % 32 indarkeria armatuaren eraginpean bizi dira. 2024an, egunero, batez beste, 78 haur erailketen, bahiketen, sexu-erasoen eta mutilazioen biktima izan ziren, besteak beste.
‘Melissa’ urakanak Jamaikan eragindako suntsipena
Melissa urakanak suntsipena eragin du Jamaika uhartean, eta gutxienez 28 hildako dira jada. Urakanak "aurrekaririk gabeko" hondamendia eragin duela adierazi dute Jamaikako agintariek. Horrela geratu da uhartea, Melissaren astinduaren ondoren.
6,3 graduko lurrikara batek Afganistan iparraldea astindu du
Lurrikararen ondorioz, 27 hildako eta 700 zauritu baino gehiago izan dira, baina bilaketa- eta erreskate-lanek aurrera jarraitzen dute, eta ez da baztertzen datozen orduetan hildakoen kopuruak gora egitea.
Trumpek esan du ez duela uste AEBk Venezuelaren kontrako gerrarik egingo duenik, baina ez du planei buruz hitz egin nahi izan
"Zer erantzun diezaioket horrelako galdera bati? Ba al dago Venezuelan eraso bat egiteko planik? Nork esango luke hori? Halakorik balego, esan egingo nizukeela uste duzue, zintzoki? Bai, planak ditugu. Oso plan sekretuak ditugu", esan du 'Air Force One' hegazkinean. "Begira, ikusiko dugu Venezuelarekin zer gertatzen den", adierazi zuen, eta Venezuelako Gobernuak "milaka pertsona bidali zituen kartzeletatik, erakunde mentaletatik eta mendekotasun zentroetatik".
2007tik aurrera jaiotakoei erretzea debekatu die Maldivetako Gobernuak, horrelako erabaki bat hartu duen lehen herrialdea bihurtuz
Debekua aitzindaria da munduan, eta "ohitura ez osasungarriak desagerraraztea eta belaunaldi osasungarria eraikitzea" du helburu, presidenteak azaldu duenez.
Hamasek beste hiru gorpu entregatu dizkio Israeli
Bestalde, Israelek gazatarren 225 gorpu itzuli ditu, horietako asko abusuen eta torturen zantzuekin.