Kezkatzeari uzten eta bonba maitatzen ikasi nuen nik, Amodio Arraro Doktorea
Esan eta idatzi, zera esan eta idatzi dute denek (hemen sakon miresten dugun Master Gardener-en autoreak, Paul Schraderrek, barne), The Dark Night eta Dunkirk filmen egilea dugun Christopher Nolanen Oppenheimer 24 urte ere ez duen XXI. mende honetako pelikularik onena da. Are, orain arte zinemaz genekien, sentitzen, geure egina genuen guztia azpikoz gora jarriko duen (digun) artelan infinitua da, gure baitan hartu ezinezkoa.
Asteazkenean estreinatu zen Iparraldeko aretoetan. Ostegunean, berriz, Hegoaldekoetan. Nik uste, ezin da, ezin dugu Oppenheimer ikustera joan asteburuko estreinaldi korriente, arrunta, ohikoa balitz bezala. Erabaki sendoa izan behar du gure aldetik. Ez, ezin da Oppenheimer jartzen duten areto horietako batean sartu kanpoan sargori egiten duelako eta zineman fresko-fresko izango garelako. Ezin da Bonba Atomikoaren sortzailearen potret ilunabarrekoa egiten duen 3 orduko pelikula dentso, lodi hori aukeratu igandeetako arratsak triste samarrak direlako, uda giroan bagara ere. Ez. Diotena egia bada, pelikula hau zinemaz uste genuen oro eta gure zeluloidezko sinesmenak suntsitzera baldin badator, amildegitik behera jauzi egiteko tenorean joan beharko dugu zinera.
Indarrak hartzen ditugun bitartean, errepaso txikia emango al diegu bonba atomikoa, bere leherketak barreiatu zuen erradiazio hilgarria, zabaldu zuen beldur gaindiezina, sorrarazi zituen munstroak, eragin zuen lilura (ederra baita askotan herioa… Izan ere, onddo erradioaktiboa hain zen erakargarri eta deigarria ezen Hiroshima eta Nagasakiko biztanle mila hil baitziren munduak lehenbizikoz ikusten zuen horri begira) gai, inspirazio, abiapuntu, iturri, ardatz izan duten hainbat pelikulari?
Artikulu honetarako, kasu, Stanley Kubricki berari lapurtu diogu bere film maltzur haren izenburua. Gogoan? Hegoaldean estreinatu orduko, ¿Telefono rojo?, volamos hacia Moscú jarri zioten. Iparraldean jatorrizkoari eutsi zioten, berriz: Docteur Folamour ou : comment j'ai appris à ne plus m'en faire et à aimer la bombe. Ingelesez, honela da, Kubrickek berak eta gidoigileek asmatua: Dr. Strangelove or: How I Learned to Stop Worrying and Love the Bomb. Alemanez, portzierto, burutik sano ez zegoen zientzialari protagonistaren izena askoz zorrotzago ematen du: Merkwürdigliebe.
Seguru berarekin akordatzen zaretela, iragan hurbilean naziekin eta nazientzako kontent asko lan egina da; elbarriturik, badu bere kasa mugitzen den esku ortopedikoa, joera nahiko desegokia duena, altxatu egiten da momentuero, Hitlerren aurrean balitz bezala. Baina ez, ez gaude III. Reichean, baizik eta Pentagonoan, Gerra Hotzaren garaian eta Strangelove Doktorea bada Estatu Batuetako presidentearen aholkularia. Berak ederki daki SESBen eta AEBen arteko lehian kontu bakar bat jo daitekeela ziurtzat: Elkarrekiko suntsipena… Nuklearra, jakina.
1963koa zen Kubricken filma. Askoz lehenago (1959an, hots) filmatu zuen Alain Resnaisek Hiroshima, mon amour, Marguerite Durasen kontakizuna abiapuntu gazi harturik. Bai paperean bai pantailan, bada Denborak ezabatuko ez duen esaldi bat, gerraostean Japonian den neska frantziarrari bere amorante japoniarrak behin eta berriro diona, Tu n' as rien vu à Hiroshima / zuk ez duzu ezer ikusi Hiroshiman…
Openheimerrek asmatzen lagundu zuen bonbak eraginiko izua nabaria da zientzia-fikziozko fantasiaren zenbait klasikotan.
Esaterako, 1957ko The Incredible Shrinking Man (Txikiagotzen den Gizon Harrigarria, edo). Bertan, auskalo nondik datorren, auskalo zerezkoa den laino izugarriak biltzen du, istant batez itsaso zabalean bere txaluparekin den gizon bat . Lurrera bueltatu orduko, sumatuko du gero eta txikiagoa, gero eta txikiagoa, gero eta txikiagoa dela…
Egun zaleek miresten dituzten Japoniako munstro ia guztiak (Godzillatik hasita, jakina) ihes erradioaktibo baten ondorioak dira. Ia denak. Ia. Denak.
Munduak indar nuklearrari zion/dion beldurra sekula ez zen, ez da amaitu(ko). Ez ahaztu Txernobyleko hondamendiaren inguruko telesail ikaragarri hura, gogoan izan Fukushimako terroreak bertakoengan utzi zuen aztarna sendaezina ezagutzeko, Nobuhiro Suwaren Kaze no Denwa (Haizearen Telefonoa) duzuela alokagai Filmin plataforman.
Bai, Oppenheimer ikusiko dugu. Baitezpadako erabakia. Ondo pentsatua, ondo hausnartua. Bitartean, sarean ikusgai den Imamuraren Kuroi ame (Euri beltza) ikus ezazue (min emango dizuela jakitun izan…). 1970koa den film honek bonba lehertu ostean, egunetan zehar ia-ia bustitzen ez zuen euri beltza aritu zuela kontatzen du, apaindurarik gabeko zuri beltz gordinean. Hilgarria zen euri hura. Ez, ez zinen momentuan hiltzen, baizik eta pixkanaka, egunez egun, hilabetez hilabete, urtez urte…
Gogoan izan ere, aretora arrimatu orduko, Robert Oppenheimerri Prometeo amerikanoa deitzen ziotela. Ederto dakizue zuek nola zigortu zuten jainkoek gizakioi sua erregalatu zigun heroi malapartatu hura.
Albiste gehiago kultura
EzBerdin Berdinak esperientzia artistikoa biran, Eusko Ikaskuntzaren eskutik
Kukai Dantza Taldeak eta hainbat diziplinatako euskal sortzaileek egingo duten ikuskizunaren emanaldiak urriaren 24an Bilbon hasi, eta abendura bitartean taularatuko dituzte.
Fermin Muguruzaren "azken akelarre antifaxista"
Navarra Arenan agurtu zuen larunbatean bere nazioarteko bira abeslari irundarrak, 11.000 jarraitzaileren aurrean. Bere musika ibilbideari errepasoa egin, eta Iñigo Cabacas eta Aitor Zabaleta izan zituen gogoan atzokoan, bai eta palestinar herria ere.
Fermin Muguruza: "Bira garrantzisua izan da ikusteko non nengoen, non egon naizen eta non nago orain"
Fermin Muguruzak birako azken kontzertua eskainiko du bihar, Iruñean. Berezia izango dela dio musikariak; izan ere, familia eta ezagunak izango ditu bertan. Muguruzak errepasoa egin du azken bira honek utzitako momenturik goxoenak azalduz; horien artean, Madrilgo kontzertua eta birak utzitako irakaspenak.
Jose Ramon Soroizek irabazi du interpretazio onenaren Zilarrezko Maskorra, Zhao Xiaohong aktore txinatarrarekin batera
Jose Ramon Soroiz aktore euskaldunak irabazi du Donostiako Zinemaldiko interpretazio onenaren saria, 'Maspalomas' filmean egindako lanagatik. Ex aequo izan da saria, Zhao Xiaohong txinatarrarekin ('Her heart beats in its cage' ) batera. Soroizek filmeko zuzendariei eta bere familiari eskerrak eman dizkie, baita bere herriari, Legorretari, ere.
EITBk Jennifer Lawrence elkarrizketatu du, Zinemaldiko Donostia Saria irabazi ondoren
Aktore gazteak Die, My Love filma aurkeztu du Donostian, erditze osteko estresa duen ama bati buruzkoa. "Lynne Ramsay zuzendaria gure garaiko handienetakoa da. Bere poesiak eta zinemagintzak ikustea merezi dute", esan du. Oraindik ezin izan du hiriaren erdigunetik irten, baina prest agertu da.
Joseba Etxebarria Uriarte, Son Gokuren euskarazko ahotsa, hil da
Bikoizketa aktore, bertsozale eta musikari larrabetzuarra zendu da, gaixotasun larri batek jota, 69 urte zituela.
"Duela 20 urte sortu zen lantalde bati emango zaio Zinemira saria"
Telmo Esnal eta Asier Altuna zuzendariek Zinemira ohorezko saria jasoko dute astearte honetan, Euskal Zinemaren Galan. Duela 20 urte eta Zinemaldian estreinatu zen, hain justu, elkarrekin egindako lehen filma: "Aupa Etxebeste!". Euren ibilbidearen hastapenak gogoratu ditugu, eta film horrek euskal zinemagintzari egindako ekarpena.
Albiste izango dira: Zinemaldiaren hasiera, lehendakariaren eta Illaren arteko bilera, eta abisu horia beroagatik
Gaurkoan Orain-en albiste izango direnen laburpena, bi hitzetan.
Robert Redford hil da, 89 urte zituela
Aktore, zuzendari eta aktibista estatubatuarra bere etxean hil da, Utahn, The New York Times egunkariak jakitera eman duenez.
'The Studio', 'Adolescence' eta 'The Pitt' nagusi Emmy sarietan
"The Studio" telesailak 13 sari jaso ditu eta Emmy sarien 77. edizioko garaile nagusia izan da. Los Angelesen egindako ekitaldian "The Pitt" eta "Adolescence" telesailak ere nabarmendu dira.