Munduko ogirik zaharrena aurkitu duen ikerlariak Marie Sklodowska-Curie beka jaso du
Amaia Arranz euskal arkeobotanikariak Europar Batasunak ikerketa eta berrikuntza sustatzeko eskainitako Marie Sklodowska-Curie bakarkako beka jaso berri du, gizateriaren lehen ogi hondarrak ikertzen jarraitzeko.
Amaia Arranz Otaegui tolosarrak duela 14.400 urte egindako ogi baten hondarrak aurkitu ditu Jordaniako aztarnategi batean, ikazturik. Aurkikuntza horren arabera, Jordania ipar-ekialdean bizi ziren ehiztari-biltzaile taldeek gizateriaren lehen ogiak egin zituzten, nekazaritza bera asmatu baino 4.000 urte lehenago.
Arranz Kopenhageko Unibertsitatean ari da lanean, eta Londresko Unibertsitateko (UCL) eta Cambridge Unibertsitateko beste ikerlari batzuekin egin du aurkikuntza.
Twitter bidez zabaldutako mezuan, Arranz pozik agertu da bi urterako laguntza jaso baitu. "Bi ikerketa urte zoragarri ditut aurretik", esan du sare sozialean.
Ikerketa lana AEBko Proceedings of the National Academic Science (PNAS) aldizkari zientifiko ezagunak kaleratu du.
Jordaniako "Shubayqa 1" aztarnategia. Argazkia: Amaia Erranz
Gizateriaren lehen ogi hondarrak
Jordaniako "Shubayqa 1" aztarnategian ikaztutako 24 janari-hondar aurkitu eta aztertu ditu Arranzek. Ikerlanari esker ondorioztatu ahal izan dutenez, gure arbasoek garagarra, oloa eta espeltaren tankerakoak eho, bahetu eta oratu zituzten, gero ogia egin ahal izateko. Topatutako hondarrak Europan edota Turkian Neolito garaian atzemandako ogien oso antzekoak dira.
"Duela gutxira arte, arkeobotanikak haziak eta ikatzak ikertzen zituen, aztarnategietan zeuden janari-hondarrak kontuan hartu barik. Gure arbasoek zuten dietaren informazio zuzenagoa eman dezakete hondarrok eta diziplina erabat berria da", azaldu du Arranzek ETBko "Teknopolis" saioan.
Arranzen hitzetan, tankerako hondarrak "atzematea ez da erraza, forma bakoak eta itsusiak direlako. Aditu ez den norbaitek simaurrarekin, tuberkuluekin edo egoera txarrean dagoen ikatzarekin nahas ditzake".
Euskal ikerlariak aitortu zuenez hasieran ez zen aurkikuntzaz jabetu. Atzemandakoa Lara Gonzalez Carretero lankide eta ikerketaren egilekidearekin partekatzean konturatu omen zen: "Hondarrak mahai gainean ikustean, Turkiako Catalhuyuk Neolitoko aztarnategian topatutako ogi hondarren antz handia zutela esan zidan Larak. Ziplo jausi ginen ia".
Arranzek topatutako ogi hondarrak eskaneatuta. Argazkia: Amaia Erranz
"Pentsa liteke pita motako ogia egin zutela", argitu du ikerlariak. Horren hitzetan, gaur egun "oinarrizko elikagaia" bada ere, garai hartan ogia ez zen "eguneroko jaki". Nabarmendu duenez, nekazaritzaren asmakizunarekin eta zerealen etxekotzearekin egin zen "ohiko".
Orain, bi urtez ikerketa lanekin jarraitu ahal izango du Marie Sklodowska-Curie bakarkako bekari esker.
Zure interesekoa izan daiteke
Gabonetako azokak, bogan: zergatik dute horrenbeste arrakasta?
Gabonetako merkatuak ugaldu egin dira eta tokiko testuingurura egokitu dira. Nola azaltzen da boom hori eta zer esaten digu Gabonetako tradizioen eta erritualen eraldaketari buruz? Hainbat aditu eta profesionalekin hitz egin dugu eta jendearen iritzia jaso dugu.
Ikusmin handia EITBren Bilboko egoitzan, Olentzero eta Mari Domingi agurtzeko eta azken gutunak emateko
Haurren gutunak jasotzen eta haiekin argazkiak egiten izan dira biak ostiral arratsaldean, Bilboko kaleetan zehar egingo duten kalejiraren aurretik. Abenduaren 23an izango da hori, eta zuzenean jarraitu ahal izango da streaming bidez eitb.eus-en, 18:30etik aurrera, Anabel Arrizaren eta Aritz Mendiolaren kontakizunarekin. Emanaldia asteazken arratsaldean emitituko da ETB1en.
Migrazioa delinkuentziarekin eta zerbitzu-abusuarekin lotzen dutenen kopurua jaitsi da
Ikuspegi Immigrazioaren Euskal Behatokiak egindako azterlan baten arabera, euskal herritarren % 10ek baino gutxiagok aipatzen du immigrazioa herrialdeko arazo nagusietako gisa, eta % 2,7k baino ez dio modu pertsonalean eragiten diola.
Gipuzkoako Auzitegiak absolbitu egin ditu haurra hiltzen saiatzeagatik akusatu zituzten gurasoak
Gipuzkoako Probintzia Auzitegiak absolbitu egin ditu gurasoak, haurra hiltzen saiatzeagatik akusatu ostean; ondorioztatu du ezin izan dela frogatu, neskatoaren lesioek jatorri traumatikoa zutenik edo kolpe baten ondorio zirenik.
3I/ATLAS kometa Lurrera ahalik eta gehien hurbildu da, eta ezustekorik gabe urruntzen ari da
Zientzialari errusiarrek baztertu egin dituzte, berriro ere, estralurtarren ustezko ontzi bat zela zioten teoriak.
Lau gaztetik batek frankismoari buruzko pertzepzio positiboa du
Egonkortasun ekonomikoa eta gizarte-ongizatea ekarri zituela iritzi diote, azken Deustobarometro Sozialaren arabera. Etxebizitza eskuratzea da euskal gizartearen arazo Nagusia.
Guardia Zibilak erietxera eraman ditu Beloradotik joandakoekin Urduñan bizi ziren mojetako bost, osasun-baldintza kaxkarretan zeudelakoan
Ostegun honetan Santa Klarako monastegitik 87 eta 101 urte arteko bost moja atera dituzte eta Basurtuko erietxera eraman dituzte azterketa egitera, epailearen aginduz. Guardia Zibilak jakitera eman duenez, emakumeak osasun-baldintza txarretan bizi zirela egiaztatu ahala izan dute. Adierazpen horiek gezurtatzeko helburuz, etxeko mojetako batek sareetan zabaldu ditu eraikin barruko irudiak.
Fiskalak erretiratu egin ditu Zestoako akusatu nagusiaren aurkako akusazio guztiak, eta gainerako bostentzat isuna eskatu du
Salatzailearen bikotekide ohiaren deklarazioa entzun ostean, fiskalak frogatutzat jo du gizonarekiko beldur gaindiezina izan zuela eta zigor eskaerak aldatu ditu. Absoluzioa eskatu du akusatu nagusiarentzat eta gainerakoentzat, berriz, espetxe zigorra beharrean isunak eskatu ditu hertsatze delituagatik.
Moto gidari bat zauritu da Donostian, GI-20an hainbat ibilgailuren artean izandako istripuan
08:00ak aurretik izan da ezbeharra eta errepidea itxita gelditu da momentuan, auto ilara luzeak eraginez. Geroxeago zabaldu ahal izan dute erreietako bat.
Gabonak, inoiz baino garestiago: trikimailuak eta alternatibak, gure menua merkatzeko
Arkumea, bisigua, turroia, ostrak, anana... Gabonetan pairatzen dugun prezioen gorakadaren ondorioz, produktu batzuk gure mahain izatea ia ezinezkoa izaten da. Baina ez etsi, alternatiba goxoak egon badaude gure Gabonetako menua hain garestia ez izateko.