Ez dituzte kontuak pirateatzen egun on esateko bidaltzen diren irudien bitartez
Txinako pirata informatikoak ez dira erabiltzaileen kontu pertsonalak bahitzen ari, egun on edo gabon agurrak bidaltzeko balio duten irudiak edo bideoak baliatuta. Aldiro bueltatzen den bulo zahar bat da, hainbat hizkuntzatan aurki daitekeena.
Azken egunotan WhatsApp bidez hedatu den mezu baten arabera, "400 milioi kontu baino gehiago pirateatu" dituzte "egun on, gau on, aste zoriontsua izan dezazula..." adierazteko asmoz erabiltzaileek elkarri bidaltzen dizkieten irudien eta bideoen bitartez. Mezuaren esanetan, "Txinako pirata informatikoek" mota horretako fitxategiak darabiltzate "gailuetatik informazio pertsonala lapurtzeko".
Zenbait erabiltzaile #Koronabuloak ekimenarekin jarri dira harremanetan 600 900 454 zenbakiaren bitartez, mezu horretan esandakoez larrituta. Koronabirusaren inguruan sortzen diren albiste faltsuei aurre egiteko asmoz EiTBk martxan jarritako telefonoa da.
Honako hau da WhatsApp bidez iristen den mezu osoa:
Egun on mezuei buruzko buloaren irudia. Argazkia: EiTB
COVID-19ari buruzko albiste faltsuei aurre egiteko egitasmoan, Euskal Irrati Telebistak Maldita.es webgunearen laguntza ere badu, besteak beste, eta ekimen horrek dagoeneko ezeztatu ditu aipatu mezuan esandakoak, Maldito Bulo atalaren barruan.
Hartara, urtebeteren buruan itzuli den albiste faltsu baten aurrean gaude; izan ere, Maldito Bulo ekimenak 2019ko maiatzaren 7an plazaratu zuen lehendabizikoz mezu horri buruzko aurreneko ezeztatzea, Guardia Zibilaren Delitu Teknologikoen Unitatetik jasotako informazioetan oinarrituta, orduko txio honetan ikus daitekeenez:
Haatik, esku artean dugun mezua are zaharragoa da, Erdialdeko Amerikako zenbait hedabide digitalek mezu horren berri eman baitzuten dagoeneko 2018an, hura gezurtatzeko asmoz. Hala egin zuen, esaterako, Costa Ricako La Nación egunkariak, 2018ko abuztuaren 3ko bertsio digitalean irakur daitekeen albiste baten bidez. Orduko hartan, mezuaren edukia aldatuta zegoen zertxobait, Txinako ustezko gaizkileek lapurtutakoa dirua baitzen eta ez datu pertsonalak: "400 milioi baino gehiago", hain justu ere, "hainbat bankutako bezeroei kendutakoak". Egun batzuk geroago, urte bereko abuztuaren 30ean, Verificado mexikar egiaztapen-komunikabidea izan zen WhatsAppeko katearen egiazkotasuna ezeztatu zuena.
Bulo bera beste hizkuntza batzuetan
Gaztelania ez da bulo honen adibideak dituen hizkuntza bakarra, kate berari buruzko aipamenak beste hizkuntza batzuetan ere badirelako, besteak beste, ingelesez edo portugesez. Azken hori 2017ko urrian agertutako albiste bati dagokio, eta hala jasotzen du Newtral egiaztapen-komunikabideak, Maldita.es-ekin batera Nazioarteko Datu Egiaztatzaileen Sarearen (International Fact-Checking Network) parte denak.
Halaber, hedabide horretan bertan, Espainiako Zibersegurtasunerako Institutu Nazionaleko (INCIBE) bozeramaile batek azaldu du mezu horrek buloa izateko ezaugarri guztiak betetzen dituela: "inpertsonala" delako, "txarto idatzia" dagoelako eta "larritasuna eragin" nahi duelako. Ondorioz, kasurik ez egitea eta mezua ezabatzea da adituak emandako gomendioa.
Euskal Irrati Telebista Maldita.es atariarekin, VOST Euskadirekin eta Eva Caballerok Radio Euskadin duen La Mecanica del Caracol dibulgazio-saioko komunitate zientifikoarekin ari da elkarlanean, koronabirusaren inguruan azaltzen diren albiste faltsu eta zurrumurruei aurre egiteko asmoz.
Albiste gehiago gizartea
Edurne eta Zeledon Txikiren jaitsierak Andre Maria Zuriaren plaza bete du txikien egunean
Aiora Diaz, Los Alegrios kuadrillako 12 urteko neska gaztea, eta Eñaut Saenz de Viteri, Galtzagorri kuadrillako 10 urteko blusa, izan dira aurtengo Edurne eta Zeledon Txiki. Eguerdian, txupinazoarekin batera, Zeledon Txikiren eta Edurneren panpinak San Migel elizako dorretik jaitsi dira. Ondoren, Aiora eta Eñaut elizako balkoira itzuli dira eta, handik festaz gozatzeko deia egin diete Gasteizko haur guztiei.
Donostiako Boulevardeko puntu morea berriro irekiko dute Aste Nagusian, indarkeria sexista kasuak prebenitzeko eta artatzeko
Larunbat honetatik aurrera, prentsa kiosko zaharrean, aurrez aurreko arreta zerbitzua emango dute profesionalek. Era berean, Emakumeen Etxea edo Berdintasun Sailaren telefonoa bezalako baliabideak ere erabilgarri egongo dira.
Osakidetzak haurrei I motako diabetesa goiz detektatzeko Estatuko lehen azterlana abiatu du
6.000 pertsonak baino gehiagok parte hartuko dute Euskadiko Osasun Zerbitzuak zuzendutako lanean. Sintoma klinikoak agertu aurretik gaixotasuna identifikatzea da helburua, eta, horrela, konplikazioak murriztu eta aurretiaz jarduteko aukera ematea.
PPk eta Voxek debekatu egin dute jendaurrean Islamarekin lotutako ekitaldiak egitea, Jumillan, Murtzian
Ezingo dute ospatu, adibidez, musulmanen artean ohikoa den Arkumearen Jaia. Voxek proposatu zuen mozioa, eta PPren babesarekin, aurrera atera da. Jumilla da, hortaz, xenofobia instituzioek bultzatzen duen lehen herria.
EAEk 2.355 biztanle irabazi ditu bigarren hiruhilekoan, atzerritarren etorrerari esker
Jatorriari dagokionez, Araban, Bizkaian eta Gipuzkoan bizi diren atzerritar gehienak Kolonbian (1.400), Marokon (830) eta Venezuelan (760) jaiotakoak dira.
Beste sute bat piztu da Artaxoa eta Añorbe artean, baina suhiltzaileek egonkortzea lortu dute
Sutea 18:13an hasi da, eta ez du zerikusirik asteartean piztu ziren biekin. Sutea garagar eta gari uzta jasota dagoen galtzu soro batean hasi da, baina basoa gertu du.
EHUk Bakearen aldeko Adierazpena sinatu du Hiroshiman, eta Bengoetxea errektoreak Gazako sarraskia salatu du
Joxerramon Bengoetxeak "memoria ariketaren garrantzia" azpimarratu du. "Unibertsitateok gure esku dagoena egitera behartuta gaude, errepika ez dadin eta gertatutakoa ahaztu ez dadin", erantsi du.
Beroa Eukal Herrian: osasun alerta gorria Nafarroan, eta abisu horia EAEn eta Iparraldean
Ostegunetik aurrera tenperatura altuak izango dira, eta Nafarroako Erriberan 40 gradura iritsiko dira. Aurreikuspenen arabera, balio horiek igandera arte mantenduko dira, gutxienez. Gainera, ostiralean tenperatura maximoak 35 gradutik gorakoak izan daitezke, ez bakarrik Arabako hegoaldean, baita Kantauri isurialdeko barnealdean ere.
Paketatzeko makina batek eragin zuen Izarbeibarko sutea
Sua kontrolpean dute jada suhiltzaileek. Bilakaera onari esker, Nafarroako Gobernuak malgutu egin du nekazaritzako lanak debekatzen zituen agindua.
Gidari batek mugikortasun-agente bat aurretik eraman du, 5 metro arrastaka eraman ere, aparkalekura sartu nahi zuelako, Donostian
Agentea hiriburuko geltokian dagoen aparkalekuko sarreran zegoen, autoei sartzea galarazten, beteta baitzegoen. Une horretan azeleratu eta parkingera sartzen saiatu zen, eta aurretik eraman du agentea. Atxilotu egin dute autoaren gidaria.