Planetak berotzen jarraitzen du: 2023 inoiz izan den urterik epelena izan da
Europar Batasuneko Coppernicus programak munduko klimak 2023. urtean izan duen portaerari buruzko txostena argitaratu du. Horren arabera, atzean utzi berri dugun urtea, inoizko beroena izan da, eta 1850-1900 aldiarekin alderatuta, 1,5 gradu epelagoa mundu mailan. 2016. urteak zuen marka gainditu du.
Zehazki, 2023an, munduko batez besteko tenperatura 14,98 gradukoa izan zen. 1991-2020ko batez bestekoa baino 0,60 º beroagoa da, eta industriaurreko maila (1850-1900) baino 1,48 º epelagoa.
Txostenaren arabera, 2023ko egunen erdia baino gehiago, 1850-1900eko maila baino 1,5 gradu beroagoak izan ziren. Gainera, azaroko bi egun, lehen aldiz, 2 gradu beroagoak izan ziren.
Ikerketaren arabera, ekainetik aurrera erregistratu ziren tenperaturak izan dira 2023 inoiz erregistratu den urterik beroena izatera eraman dutenak. Uztaila eta abuztua izan ziren hilabeterik beroenak, eta iraila 1991-2020ko batez bestekotik gorako desbiderapena izan zuen hilabetea. Azkenik, abendua mundu osoko abendurik beroena izan zen, 13,51 graduko batez besteko tenperaturarekin.
Europari erreparatzen badiogu, adierazleak daudenetik bigarren urterik beroena izan zen 2023a, 1991-2020ko batez bestekoa baino 1,02 altuagoa hain zuzen ere. Hamaika hilabetez, Europako tenperaturak batez bestekoaren gainetik egon ziren, eta iraila inoiz izandako beroena izan da.
Ozeanoen tenperatura
Coppernicusen txostena ozeanoen gainazaleko tenperaturaren bilakaeran ere jarri du arreta. Ezohiko tenperaturak izan ziren, eta apirila eta abendua bitartean "errekor mailara iritsiz".
Gainera, 2023 urte txarra izan zen Antartikako itsas izotzaren hedadurarako ere, aurrekaririk gabeko minimoak izan baitzituen.
Azkenik, Coppernucus-ek ohartarazten du karbono dioxidoaren eta metanoaren kontzentrazio atmosferikoek gora egiten jarraitu zutela, eta errekorrera iritsi zirela 2023an. Txostenaren arabera, iaz muturreko fenomeno ugari erregistratu ziren planeta osoan, hala nola bero-boladak, uholdeak, lehorteak eta baso-suteak. Izan ere, 2023rako aurreikusitako baso-suteen ondoriozko munduko karbono-emisioak % 30 igo ziren, batez ere Kanadako baso-suteengatik.
Albiste gehiago gizartea
Euskal Selekzioak eta Palestinak lagunarteko futbol partida jokatuko dute San Mamesen azaroaren 15ean
Espainiako agintarien arabera, ez da kirol ekitaldi huts bat izango, eta Palestinan pairatzen ari diren "giza eskubideen urraketa guztiak" ikusarazteko ere baliatuko dute lagunartekoa.
Baso-sute arriskua oso handia izango da Nafarroan ostegunetik larunbatera
Aurreikuspenen arabera, arriskua nabarmen murriztuko da larunbateko azken orduan, prezipitazio-fronte bat sartuko baita.
Euskararentzat "arkitektura juridiko berria" eskatu du Kontseiluak, "langile publikoek euskararen ezagutza izatea" bermatzeko
Euskalgintzaren Kontseiluak eta Bagera Donostiako euskaltzaleen elkarteak deituta, bilkura egin dute, arratsaldean, Donostiako epaitegi batek euskararen aurka kaleratu berri duen epai bat salatzeko. Idurre Eskisabel Kontseiluko idazkari nagusiaren hitzetan, "ezinbestekoa da euskarari behar duen arkitektura juridiko berria eskaintzea", "botere judizialetik ezarritako blokeoa gainditzeko".
Palestinaren aldeko mobilizazioak egingo dituzte ostegunean Hego Euskal Herrian
Protestak eguerdian eta arratsaldean izango dira, Gasteizen, Bilbon eta Iruñean.
EHUk 247 milioi euroko egitasmoei uko egin die Israelen parte hartzea dutelako
Joxerramon Bengoetxea errektorearen hitzetan, “herri palestinarraren genozidioaren auzia lehentasuna da” EHUrentzat. Gogorarazi du 2024ko apiriletik ez dutela harremanik Palestinan egindako krimenak gaitzesten ez dituzten unibertsitate eta erakundeekin.
EHUk uko egin dio 247 milioi euroko ikerketa-proiektuetan parte hartzeari, Israelekin loturak zituztelako
Joxerramon Bengoetxea Euskal Herriko Unibertsitateko (EHU) errektoreak asteazken honetan berretsi duenez, "Palestinako herriaren genozidioaren auzia lehentasuna da gure unibertsitatean", eta aditzera eman du EHUk uko egin diela, azken hilabeteetan, 247 milioi euroko ikerkuntza-proiektuei, biomedikuntzaren edo konputazio-zientzien arloetan, proiektu horiek Israelgo estatuarekin zuten loturagatik. Agerraldian, Bengoetxeak Europako Batzordeari eta Espainiako Gobernuari eskatu die Israelgo unibertsitateak, ikerketa-zentroak eta erakundeak bazter utz ditzatela ikerketa elkarlanak, akademikoak edo kulturalak laguntzeko europar funtsetatik.
Labar pinturak dituen historiaurreko aztarnategi bat aurkitu dute Gamiz-Fikan
Bizkaiko Foru Aldundiak jakinarazi duenez, Juan Carlos Lopez Quintanak eta Juan Carlos Izagirrek aurkitu zuten, Atxispeko San Pedro ermitaren ingurunea berreskuratzeko interbentzio programa baten baitan, 2025eko ekainaren 26an. Haitzuloa ikertu duten adituen arabera, eremu kantauriarrean dokumentatutako lehen hipogeo mistoa da.
Pertsona bat hil da Tafallan furgoneta baten eta uzta biltzeko makina baten artean izandako istripuan
Polizia-iturriek jakitera eman dutenez, istripua 09:00etan gertatu da, NA-132 errepidean, Tafalla parean, eta hildako pertsona furgonetan zihoana da.
San Mamesera sartzeko inguruak jarraitzaile zuri-gorriz bete dira, Txapeldunen Ligako hitzorduan
Zuri-gorriek Arsenalen aurka neurtuko dituzte indarrak astearte honetan, Txapeldunen Ligako 1. jardunaldiko neurketan. Athleticeko milaka zale bildu dira gaur arratsaldean partida honetan, taldea animatzeko helburuarekin.
Osakidetzak 10.000 haurtxo immunizatuko ditu bronkiolitis akutuaren aurka
Hasieran, katarroaren antzeko sintomak agertzen dira, hala nola mukiak, eztula edo sukarra, baina egun batzuen buruan beste sintoma batzuk ager daitezke, adibidez, arnasa hartzeko zailtasunak, txistuak edo nekea, eta neke horrek esnea hartzean eragiten die haurtxoei.