'Ikae' edo 'Igae': inskripzio paleohispaniko bat aurkitu dute Lantzeko meatze eremuan
Duela 2.000 urte baino gehiago idatzitako inskripzio paleohispaniko bat aurkitu du Nafarroako Kultura Zuzendaritza Nagusiko ikerketa taldeetako batek Aierdi VIII meategian, Lantzeko (Nafarroa) meatze eremuan. Hala jakinarazi du Nafarroako Gobernuak, gaur zabaldutako ohar batean. Bertan zehazten denez, Nafarroako iparraldean ezaugarri horiekin egin den lehendabiziko aurkikuntza da, eta Iberiar Penintsula osoan meategi barruan aurkitu den bakarra.
Halaber, oharrak dioenez, ikur-bilduma paleohispaniko batean hiru inskripzio aurkitu dituzte, eta ikertzaileen transkripzioen arabera, 'ikae' edo 'igae' irakur daiteke. Aurkikuntzaren lekua kontuan hartuta, bertan lanean ibili diren adituek uste dute inskripzioak "baskonikoak" izan daitezkeela, eta 'ik(h)ai' hitzarekin lotu dute, "Arnaud Oihenart euskal poetak XVII. mendean erabilitako hitza". Nolanahi ere, azalpen horrekin batera, aurkikuntzaren arduradunek esan dute "garai hartako hizkuntzen errealitateari buruzko datu gutxi" daudela kontuan izanda, inskripzioak baskonikoak izan daitezkeenaren "hipotesia zuhurtziaz" hartu behar dela.
Meatzearen sarreratik 61 metrora aurkitu dituzte inskripzioak, 18 metroko sakoneran. Sabaiaren azpialdean daude, buztinezko eta hartxintxarezko geruza baten gainean. Inskripzioak buztinaren gainean eginda daude, tresna zorrotzen batekin.
Datari dagokionez, ikertzaileek ez dute data zehazterik izan, baina inguru arkeologikoari erreparatuta, "duela 2.000 urte inguru egindakoa" dela ondorioztatu dute, "meatzea ustiatzeko prozesu betean, erromatarren garaian".
"Inskripzio hori ez da garrantzitsua bere testuinguru arkeologikoagatik bakarrik, baizik eta antzinako alfabetizazioaren froga berri bat delako lurraldean, erromanizazio eta latinizazio prozesuak jada aurreratuta zeuden garaian, hizkuntza bernakulak erabiltzen eta idazten jarraitzen zirelako", ziurtatu du Foru Gobernuak.
"Aurkikuntzaren garrantzia" ikusita, eta "multzo arkeologikoaren zaurgarritasuna" kontuan hartuta, Kulturako Zuzendaritza Nagusiak – Vianako Printzea Erakundeak – Aierdi VIII meategia ixteko erabakia hartu du, eta ikerketa lanarekin soilik lotutako jardueretarako irekiko dute.
Lantzeko meatze-gunea
Lantzeko meatze-gunea katalogatu eta ikertzeko proiektua Vianako Printzea Erakundeak eta Kultura Zuzendaritza Nagusiak koordinatzen duten ekimena da, Lantzeko Udalaren laguntzarekin. Bere garrantziaren susmoaren aurrean, joan den mendeko 70eko hamarkadatik ezagutzen dena, 2022an azterketak egiten hasi ziren, eta diziplina desberdinetako ikertzaileek osatutako nazioarteko talde anitz bat ari da lanean.
Albiste gehiago gizartea
Komunitate palestinarrak genozidioaren aurkako manifestazioa deitu du asteazkenerako Zinemaldian
Palestina-Euskal Herria Elkartasun Batzordeak “The Voice of Hind Rajab” filmaren proiekzioa baliatuko du Israelen erasoa eta horren inguruko isiltasun “konplizea” salatzeko Donostiako kaleetan.
Donostiako masajistak ukatu egin ditu sexu-erasoen akusazioak
Fiskaltzak eta akusazio partikularrek 45 urteko kartzela-zigorra eskatu dute akusatuarentzat.
"Nahasmendu delirantea" diagnostikatu diote medikuek Kabiecesen 400 haur baino gehiago txertatu gabe utzi zituen erizainari
Epaiketaren laugarren egunean, auzipetua auzitegian aurkeztu da, baina deklaratzeko moduan ez dagoela onartu du.
Iruñeko Planetarioa berreraikitzeko lanak hasi dira
Urtarrilean kupula larriki kaltetu zuen sutearen ondoren, Iruñeko Planetarioa Tornamira Aretoa zaharberritzen eta eraikina osorik modernizatzen hasi da. Kultura sailburu Rebeca Esnaolak zentroa zientzia eta astronomia dibulgaziorako abangoardiako gune gisa berreskuratzea helburu duten jarduerak azaldu ditu.
Sindikatuek eta pentsiodunek protesta egin dute Eusko Legebiltzarraren aurrean
Pentsioak Lanbide arteko Gutxieneko Soldatara (LGS) arte osatzeko Herri Ekimen Legegilea (HEL) Jaurlaritzak aintzat hartu ez izanagatik protesta egin du pentsiodunen mugimenduak. Bestalde, enplegu publikoko prozesuetan izandako euskararen aurkako "erasoaldi judiziala" salatu du LAB sindikatuak.
Bi gizon atxilotu dituzte Azkoitian gizon bati sexu-erasoa egin eta legez kanpo atxikitzeagatik
Joan den asteartean, gizon bat Ertzaintzaren egoitzara joan zen sexu-eraso baten biktima izan zela eta bere borondatearen aurka atxiki zutela eta eraso fisikoa eta sexuala egin ziotela salatzeko.
Euskal Selekzioak eta Palestinak lagunarteko futbol partida jokatuko dute San Mamesen azaroaren 15ean
Espainiako agintarien arabera, ez da kirol ekitaldi huts bat izango, eta Palestinan pairatzen ari diren "giza eskubideen urraketa guztiak" ikusarazteko ere baliatuko dute lagunartekoa.
Baso-sute arriskua oso handia izango da Nafarroan ostegunetik larunbatera
Aurreikuspenen arabera, arriskua nabarmen murriztuko da larunbateko azken orduan, prezipitazio-fronte bat sartuko baita.
Euskararentzat "arkitektura juridiko berria" eskatu du Kontseiluak, "langile publikoek euskararen ezagutza izatea" bermatzeko
Euskalgintzaren Kontseiluak eta Bagera Donostiako euskaltzaleen elkarteak deituta, bilkura egin dute, arratsaldean, Donostiako epaitegi batek euskararen aurka kaleratu berri duen epai bat salatzeko. Idurre Eskisabel Kontseiluko idazkari nagusiaren hitzetan, "ezinbestekoa da euskarari behar duen arkitektura juridiko berria eskaintzea", "botere judizialetik ezarritako blokeoa gainditzeko".
Palestinaren aldeko mobilizazioak egingo dituzte ostegunean Hego Euskal Herrian
Protestak eguerdian eta arratsaldean izango dira, Gasteizen, Bilbon eta Iruñean.