'Ikae' edo 'Igae': inskripzio paleohispaniko bat aurkitu dute Lantzeko meatze eremuan
Duela 2.000 urte baino gehiago idatzitako inskripzio paleohispaniko bat aurkitu du Nafarroako Kultura Zuzendaritza Nagusiko ikerketa taldeetako batek Aierdi VIII meategian, Lantzeko (Nafarroa) meatze eremuan. Hala jakinarazi du Nafarroako Gobernuak, gaur zabaldutako ohar batean. Bertan zehazten denez, Nafarroako iparraldean ezaugarri horiekin egin den lehendabiziko aurkikuntza da, eta Iberiar Penintsula osoan meategi barruan aurkitu den bakarra.
Halaber, oharrak dioenez, ikur-bilduma paleohispaniko batean hiru inskripzio aurkitu dituzte, eta ikertzaileen transkripzioen arabera, 'ikae' edo 'igae' irakur daiteke. Aurkikuntzaren lekua kontuan hartuta, bertan lanean ibili diren adituek uste dute inskripzioak "baskonikoak" izan daitezkeela, eta 'ik(h)ai' hitzarekin lotu dute, "Arnaud Oihenart euskal poetak XVII. mendean erabilitako hitza". Nolanahi ere, azalpen horrekin batera, aurkikuntzaren arduradunek esan dute "garai hartako hizkuntzen errealitateari buruzko datu gutxi" daudela kontuan izanda, inskripzioak baskonikoak izan daitezkeenaren "hipotesia zuhurtziaz" hartu behar dela.
Meatzearen sarreratik 61 metrora aurkitu dituzte inskripzioak, 18 metroko sakoneran. Sabaiaren azpialdean daude, buztinezko eta hartxintxarezko geruza baten gainean. Inskripzioak buztinaren gainean eginda daude, tresna zorrotzen batekin.
Datari dagokionez, ikertzaileek ez dute data zehazterik izan, baina inguru arkeologikoari erreparatuta, "duela 2.000 urte inguru egindakoa" dela ondorioztatu dute, "meatzea ustiatzeko prozesu betean, erromatarren garaian".
"Inskripzio hori ez da garrantzitsua bere testuinguru arkeologikoagatik bakarrik, baizik eta antzinako alfabetizazioaren froga berri bat delako lurraldean, erromanizazio eta latinizazio prozesuak jada aurreratuta zeuden garaian, hizkuntza bernakulak erabiltzen eta idazten jarraitzen zirelako", ziurtatu du Foru Gobernuak.
"Aurkikuntzaren garrantzia" ikusita, eta "multzo arkeologikoaren zaurgarritasuna" kontuan hartuta, Kulturako Zuzendaritza Nagusiak – Vianako Printzea Erakundeak – Aierdi VIII meategia ixteko erabakia hartu du, eta ikerketa lanarekin soilik lotutako jardueretarako irekiko dute.
Lantzeko meatze-gunea
Lantzeko meatze-gunea katalogatu eta ikertzeko proiektua Vianako Printzea Erakundeak eta Kultura Zuzendaritza Nagusiak koordinatzen duten ekimena da, Lantzeko Udalaren laguntzarekin. Bere garrantziaren susmoaren aurrean, joan den mendeko 70eko hamarkadatik ezagutzen dena, 2022an azterketak egiten hasi ziren, eta diziplina desberdinetako ikertzaileek osatutako nazioarteko talde anitz bat ari da lanean.
Albiste gehiago gizartea
Nafarroako Unibertsitatea eta EHU, munduko 600 unibertsitate onenen artean
Massachusettseko Institutu Teknologikoak (MIT) lehen postuari eusten dio, hamalau urtez; ostean, Londresko Imperial College eta Stanfordeko Unibertsitatea daude.
Muturreko beroa izango dugu gaur eta bihar
Abisu horia ezarri dute ostiralera arte; tenperaturak oso altuak izango dira, 27 eta 35 gradu artekoak.
Arartekoak Osakidetzan inbertsioa areagotzearen garrantzia azpimarratu du, herritarren kexak ikusita
Ines Ibañez de Maeztuk adierazi du Osasun Itunaren ostean hartuko diren neurrien esperoan dagoela, egoera hobetuko duten itxaropenarekin. "Etxebizitza eskubidea bete egiten dela bermatuko duten politika publikoen aldeko apustu irmoa" ere eskatu du.
Scientia School enpresak Pryconsa konpainiari saldu dio Amara auzoko Karmelo ikastetxea hartzen zuen eraikina
Scientia Schoolek azaldu duenez, 2019an erosi zuen ikastetxea, baina "matrikulen kopuruak behera egin zuen etengabe". "Egoera horrek itxiera ekarri zuen", gogorarazi du.
Osakidetzak ordutegiak murriztu eta osasun-zentro batzuk itxiko ditu udan
Aldaketa horiek zentroen % 37ri eragingo diete. ELA eta CCOO sindikatuek udako plangintza kritikatu dute. Osakidetzaren egiturazko arazoek “bere horretan jarraitzen dutela” ziurtatu dute eta “benetako konponbideei heltzeko" negoziazio prozesua hastea eskatu dute.
Red Electricak zentralei egotzi die apirileko itzalaldiaren ardura: "Sorgailuek beren konpromisoak bete izan balituzte, ez zen itzalaldirik gertatuko"
Red Electricak, sistemaren operadoreak, erantzukizuna ez du bere gain hartu eta zentral sortzaileen aurka egin du, ez zituztelako bete kolapsoa saihesteko protokolo teknikoak. Gobernuak, bere aldetik, akats ugari egin zituela onartu egin du. Hala ere, operadorearen plangintza zalantzan jartzen du.
Euskadin ematen diren 10 gorroto-delitutik sei arrazistak edo xenofoboak dira
2024ko Gorroto Istiluen azken Txostenak egiaztatzen du kasuen kopuruak behera egin duela oro har, baina baieztatzen du arrazakeriak eta xenofobiak eragindako erasoak oraindik ere argi eta garbi nagusitzen direla gorrotoaren mapan Euskadin.
Andre Maria Zuriaren jaiek badute kartela
2025eko Andre Maria Zuriaren Jaiak Arabako hiriburuan ospatuko dira, abuztuaren 4tik 9ra.
Abisu horia ezarri dute Euskadin ostiralera arte, tenperaturak 35 gradura iritsiko baitira
Tenperaturak oso altuak izango dira, 27 eta 35 gradu artekoak, gunearen arabera.

Bilbo eta Arrigorriaga arteko RENFEren zerbitzua berrezarri dute, Alvia batek matxura izan ostean
Ezbeharra 07:20 aldera jazo da, Bilbotik ateratzen ari zen Alvia bat Ollarganen geldirik geratu denean, eta ezin izan du zirkulatzen jarraitu.