Txileko Gobernuak eta oposizioak galdeketa bat adostu dute Konstituzio berria egiteko
Txileko Gobernuak eta oposizioak Konstituzio berria egiteko bide orri bat adostu dute ostiral honetan. Zehazki, plebiszitu baten bidez, beste Lege Nagusi bat nahi duten edo ez galdetuko diete herritarrei, eta, baiezkoak irabaziz gero, zein formula konstituziogile nahiago duten.
Galdeketa 2020ko apirilean egingo da, eta Txileko gaur egungo Konstituzioa ordezkatzea proposatuko die herritarrei. Izan ere, indarrean dagoena 1980an onartu zen, Augusto Pinocheten diktaduran (1937-1990), eta gaur egungo krisi sozialaren aurrean herrialde justuago bat eraiki ahal izateko oztopo handia dela salatu dute herritarrek. Testuinguru horretan, lau aste daramatzate jada protestekin, eta, gutxienez, 22 pertsona hil dira poliziaren eta manifestarien arteko istiluetan.
Plebiszitu horrek bi galdera izango ditu. Lehenik eta behin, Konstituzio berri bat nahi duten edo ez erantzun beharko dute herritarrek.
Bigarrenean, Konstituzio berria zein organo-motak idatzi behar duen erabaki beharko dute herritarrek, hau da, legebiltzarkideek eta zeregin horretarako hautatutako herritarrek erdibana osatutako talde batek ("konstituzio-konbentzio misto bat"), edo helburu horrekin bereziki aukeratutako kideek osatutako batzar batek ("konstituzio-konbentzio bat").
Lege Nagusi berria egiteko proposamenak aurrera egitekotan, bi instantzia horietako kideak 2020ko urrian hautatuko dituzte, sufragio unibertsalaren bidez, eskualde eta udal hauteskundeak izango diren egun berean.
Aukeratutako "organo-eratzailea" osatzen duten kideek bi herenen babesarekin onartu beharko dituzte haien arauak eta bozketa-erregelamendua.
Konstituzio berria idatzi ostean, herritarrek beste galdeketa batean berretsi beharko dute, nahitaezko sufragio unibertsalaren bidez.
Bakearen aldeko akordioa
"Bake sozialaren eta Konstituzio berriaren alde" izena duen akordioak, herrialdeak bizi duen "krisi sozial eta politiko larriari" erantzun nahi dio, "herritarren mobilizazioari" eta Sebastian Piñera presidenteak aste honetan egindako deiari. Laburbilduz, "bakea, justizia soziala eta Konstituzio berria lortzeko batasunaren alde" urratsak ematea du helburu akordio horrek.
Indar politiko ofizialistak eta oposizioko alderdiak bi egunez bilduta egon ostean adostu dute plebiszitu hori aurreikusten duen ituna.
"Egun handia da Txilerentzat eta demokraziarentzat", esan zuen atzo Jaime Quintana Senatuko presidenteak, akordioa hedabideen aurrean iragarri zuenean.
Quintanak adierazi duenez, akordio horrekin politikak bere gain hartzen du txiletarrek manifestazioetan salatu dituzten "bidegabekerien gaineko erantzukizuna".
Zure interesekoa izan daiteke
2040rako CO2 isurketak % 90 murriztea adostu dute EBko herrialdeek, baina malgutasunez
EBko herrialdeetako ministroek adostutako helburu lotesle horri esker, atzerriko karbono-kredituak erosi ahal izango dituzte isuriak murrizteko helburuaren % 5 betetzeko. Brasilen izango den COP30 Klima Aldaketari buruzko Nazio Batuen Goi-bilera hasi baino ordu gutxi batzuk lehenago egin dute akordioa.
Albiste izango dira: Zohran Mamdaniren garaipena New Yorken, Donostiako masajistaren aurkako epaia eta Dani Alvarezek Euskal Kazetarien Saria jasoko du
Gaurkoan Orain-en albiste izango direnen laburpena, bi hitzetan.
Nor da Zohran Mamdani, Trumpen amesgaizto berria?
34 urterekin, Mamdani alderdi demokrataren barruko olatu aurrerakoia, kultura aniztasunaren aldekoa eta ezkerzale berriaren izarra da. New Yorkeko alkate berriak boto gazte eta multikulturala bereganatzea lortu du, etxebizitza eskuragarrian eta ezker demokrataren berrikuntzan oinarritutako mezuari esker.
Mamdanik hauteskundeak irabazi ditu New Yorken eta "gizadiarentzat hobea den egun baten egunsentia" agindu du
Zohran Mamdani demokrata New Yorkeko historiako lehen alkate musulmana izango da, botoen % 50 baino gehiago eskuratuta. "Hiri berpiztu bat" gidatuko duela eta "islamofobia eta antisemitismorik gabe" denontzat gobernatuko duela agindu du.
Dick Cheney AEBko presidenteorde ohia hil da, 84 urterekin
George W. Bushen Gobernuko bigarrena Defentsa Saileko buru ere izan zen, eta garai batean Alderdi Errepublikanoaren zutabeetako bat.
Zohran Mamdani, New Yorkeko eraberritze aurrerakoia gorpuzteko prest dagoen gizona
34 urterekin, Mamdanik Alderdi Demokratako olatu aurrerakoi, kulturaniztun eta ezkertiar berria irudikatzen du, eta astearte honetako New Yorkeko Alkatetzarako hauteskundeak irabazteko faborito argia da. Bere alderdiko liderren babes argirik ez duen arren, ezkerrera biratu eta izaera sozialeko politika publikoen egarri diren gazteen babesa du.
500 milioi haur baino gehiago bizi dira gatazka armatuen eremuetan
Save the Children gobernuz kanpoko erakundearen arabera, 2024an 520 milioi adingabe baino gehiago bizi ziren gatazka-guneetan. Afrika da eskualde kaltetuena: kontinente horretako haur guztien % 32 indarkeria armatuaren eraginpean bizi dira. 2024an, egunero, batez beste, 78 haur erailketen, bahiketen, sexu-erasoen eta mutilazioen biktima izan ziren, besteak beste.
‘Melissa’ urakanak Jamaikan eragindako suntsipena
Melissa urakanak suntsipena eragin du Jamaika uhartean, eta gutxienez 28 hildako dira jada. Urakanak "aurrekaririk gabeko" hondamendia eragin duela adierazi dute Jamaikako agintariek. Horrela geratu da uhartea, Melissaren astinduaren ondoren.
6,3 graduko lurrikara batek Afganistan iparraldea astindu du
Lurrikararen ondorioz, 27 hildako eta 700 zauritu baino gehiago izan dira, baina bilaketa- eta erreskate-lanek aurrera jarraitzen dute, eta ez da baztertzen datozen orduetan hildakoen kopuruak gora egitea.
Trumpek esan du ez duela uste AEBk Venezuelaren kontrako gerrarik egingo duenik, baina ez du planei buruz hitz egin nahi izan
"Zer erantzun diezaioket horrelako galdera bati? Ba al dago Venezuelan eraso bat egiteko planik? Nork esango luke hori? Halakorik balego, esan egingo nizukeela uste duzue, zintzoki? Bai, planak ditugu. Oso plan sekretuak ditugu", esan du 'Air Force One' hegazkinean. "Begira, ikusiko dugu Venezuelarekin zer gertatzen den", adierazi zuen, eta Venezuelako Gobernuak "milaka pertsona bidali zituen kartzeletatik, erakunde mentaletatik eta mendekotasun zentroetatik".