Zer suposatzen du AEBko Auzitegi Gorenaren abortuari buruzko erabakiak?
Ameriketako Estatu Batuetako Auzitegi Gorenak, gehiengo kontserbadorearekin, abortatzeko eskubidea babesik gabe uzten duen epaia igorri du ostiral honetan, Konstituzioak bermatzen ez duela iritzita. Orain arte, aurreko bi epaiek bermatua zuten eskubide hori. Jarraian, erabaki horrek izan ditzakeen ondorioak aztertuko ditugu.
Abortuaren debekua, estatuka
Hala erabakitzen duten estatuek abortua debekatu ahal izango dute euren lurraldean. Ziur aski, Estatu Batuak bitan banatuko ditu horrek, haurdunaldiaren borondatezko etenaldia baimentzen duten eta erabat debekatzen duten estatuen artean.
Planned Parenthood AEBko ugal-osasun kliniken sarerik handiena kudeatzen duen erakundearen arabera, epaiak "26 estatu eraman litzake abortua debekatzeko arin mugitzera, ugaltzeko adinean dauden 36 milioi emakume eta haurdun gera daitezkeen pertsona abortatzeko aukerarik gabe utzita".
Hain zuzen ere, Kentuckyk, Luisianak eta Hego Dakotak ostiral honetan bertan debekatu dute abortua, erabakiaren berri izan orduko. Izan ere, epaia kaleratzeko unean indarrean sartzeko prest zegoen lege sorta zeukaten prest.
Idahok, Tennesseek eta Texasek ere onartu dute automatikoki debeku hori baina, horien kasuan, 30 egun barru sartuko da indarrean.
Eskubidea lurraldeka mantentzeko aukera
Bestalde, Merrick Garland Estatu Batuetako fiskal nagusiak estatuei gogorarazi die abortatzeko eskubidea mantendu dezaketela euren lurraldeetan. Era berean, debekatzeko asmoa dutenei ohartarazi die ezin dietela hala nahi duten emakumeei abortatzeko beste nonbaitera bidaiatzerik galarazi.
Abortatzeko eskubidea babesik gabe uzten duen Auzitegi Gorenaren epaia ezagutu osteko jakinarazpen batean, Garlandek hitz eman du herrialdeko Justizia sailak lanean jarraituko duela, erabaki horren ostean emakumeen ugal-eskubideak "atsedenik gabe" defendatzen jarraitzeko.
Garlandek ohartarazi duenez, "Konstituzioak oraindik ere galarazten die estatuei mugetatik harago euren aginpidea edo debekua inposatzea". Hori dela eta, abortatzeko beste estatu batera bidaiatu behar izatea erraza izango ez dela onartu arren, ohartarazi du estatuek ez dutela emakumeei eskubide hori beste lurraldeetan bilatzea debekatzerik.
Abortatzeko beste estatuetara bidaiatzeko debekua, zerumugan
Ugal-Eskubideen Zentroak, munduan zehar abortuaren alde lan egiten duten abokatu eta aktibistek osatutako GKE batek, ohartarazi du AEBko zenbait estatu saiatuko direla abortua legezko duten lurraldeetara bidaiak debekatzen.
"Ezinbestekoa da jendeak ulertzea estatuko zenbait funtzionario eta organo legislatibo abortatzeko bidaiatzea saihestuko luketen legeak eztabaidatzen ari direla jada", Julie Rikelman abokatuak kazetariekin egindako dei batean azaldu duenez.
Misisipi estatuan 15 ernaldi asteetatik aurrera abortatzea debekatzen duen lege bat baliogabetzeko defentsan aritu izandakoa da Rikelman, Gorenaren aurrean. Esan duenez, erakundeak lege horiei buru egingo die, baina horien konstituzionaltasuna auzitegietan erabakiko da, azken finean.
Taldeko abokatuak bat etorri dira: erabaki honek emakume behartsuenei eragingo die batez ere, ezin izango baitute abortatu ahal izateko milaka kilometroko bidaiarik ordaindu, eta horrek "hain seguruak ez diren alternatibak" bilatzera behartuko ditu.
Zure interesekoa izan daiteke
Europako liderrek multilateralismoaren alde egin dute COP30en: "Gure erabakien eragina mundu osoan sentituko da"
Luiz Inacio Lula da Silva Brasilgo presidenteak salatu du banku handiek petrolio sektorea diruz laguntzen dutela eta Ukrainako gerrak erregai fosilen ustiaketa sustatu diuela.
Trumpek Hungarian bildu nahi du Putinekin, Orbanekin egon ostean esan duenez
Bestalde, Zelenskik esan du ez dakiela Trumpek zer esan nahi duen gatazkari amaiera emateko "urrats nabarmenak" ematen ari direla esaten duenean.
Teslaren akziodunek mila milioi dolar ordainduko dizkiote Muski. Baina, zenbat da hori?
Dirutza horrek marka guztiak hautsi ditu, eta Tesla enpresaren kontrola emango dio Muski.
Lau pertsona atxilotu dituzte Parisen, Israelgo Orkestra Filarmonikoaren kontzertu batean izandako istiluengatik
Lau pertsona atxilotu dituzte ostegun gauean Parisen, Israelgo Orkestra Filarmonikoaren kontzertu batean. Etenak, ikusleen arteko liskarrak eta bengala jaurtiketa izan dira auditoriumean.
Louvreko presidenteak artelan gehiago erosteko bere erabakia defendatu du
Laurence Des Cars Louvre museoko presidenteak adierazi duenez, Frantziako Kontu Auzitegia oker dago. Aste honetan argitaratutako txosten batean, segurtasunaren gainetik obrak erosteari lehentasuna ematea aurpegiratu dio museoari.
Pasaportean genero identitatea ezabatzea babestu du AEBko Auzitegi Gorenak
Horrela, aurrerantzean generoari dagokion laukian "X" hautatzeko aukera kendu eta jaiotzean esleitutako sexua markatu beharko da.
Frantziako Kontu Auzitegiak ebatzi du Louvrek nahiago izan duela artelanak erosi segurtasunean inbertitu baino
Louvre museoak erantzun du Kontu Auzitegiak ez dituela ezagutzen segurtasun arloan egindako ahaleginak. "Munduko museorik handiena eta bisitatuena denaren gaineko analisiak orekatua izateko epe luzekoa izan behar du", gaineratu du.
Belémek 57 lider batuko ditu multilateralismoaren krisian dagoen giroari buruz eztabaidatzeko
Ostegun eta ostiral honetan, munduko ordezkari nagusiek COP30 izango denaren bidea markatuko dute.
Hamar zauritu Frantziako Oleron uhartean, nahita egin omen den harrapaketa batean
Gizon bat atxilotu dute Oleron uhartean, Frantziako mendebaldeko kostaldearen parean, hainbat pertsona "nahita" harrapatu baititu. Arroxelako Fiskaltzak jakinarazi du ikerketa abiatu duela hilketa-saiakeragatik, eta terrorismoaren aurkako fiskaltzak ez duela kasua bere gain hartu "oraingoz".
Putinek proba nuklearrei berrekiteko aukera aztertzeko eskatu die gobernukideei
Donald Trumpek arma nuklearrekin probak egiteko aukera planteatu ostean iritsi da iragarpena. Errusiako presidenteak esan du bere herrialdeak zorrotz betetzen duela proba horiek ez egiteko politika, "beste herrialdeek gauza bera egiten duten bitartean".