Zer suposatzen du AEBko Auzitegi Gorenaren abortuari buruzko erabakiak?
Ameriketako Estatu Batuetako Auzitegi Gorenak, gehiengo kontserbadorearekin, abortatzeko eskubidea babesik gabe uzten duen epaia igorri du ostiral honetan, Konstituzioak bermatzen ez duela iritzita. Orain arte, aurreko bi epaiek bermatua zuten eskubide hori. Jarraian, erabaki horrek izan ditzakeen ondorioak aztertuko ditugu.
Abortuaren debekua, estatuka
Hala erabakitzen duten estatuek abortua debekatu ahal izango dute euren lurraldean. Ziur aski, Estatu Batuak bitan banatuko ditu horrek, haurdunaldiaren borondatezko etenaldia baimentzen duten eta erabat debekatzen duten estatuen artean.
Planned Parenthood AEBko ugal-osasun kliniken sarerik handiena kudeatzen duen erakundearen arabera, epaiak "26 estatu eraman litzake abortua debekatzeko arin mugitzera, ugaltzeko adinean dauden 36 milioi emakume eta haurdun gera daitezkeen pertsona abortatzeko aukerarik gabe utzita".
Hain zuzen ere, Kentuckyk, Luisianak eta Hego Dakotak ostiral honetan bertan debekatu dute abortua, erabakiaren berri izan orduko. Izan ere, epaia kaleratzeko unean indarrean sartzeko prest zegoen lege sorta zeukaten prest.
Idahok, Tennesseek eta Texasek ere onartu dute automatikoki debeku hori baina, horien kasuan, 30 egun barru sartuko da indarrean.
Eskubidea lurraldeka mantentzeko aukera
Bestalde, Merrick Garland Estatu Batuetako fiskal nagusiak estatuei gogorarazi die abortatzeko eskubidea mantendu dezaketela euren lurraldeetan. Era berean, debekatzeko asmoa dutenei ohartarazi die ezin dietela hala nahi duten emakumeei abortatzeko beste nonbaitera bidaiatzerik galarazi.
Abortatzeko eskubidea babesik gabe uzten duen Auzitegi Gorenaren epaia ezagutu osteko jakinarazpen batean, Garlandek hitz eman du herrialdeko Justizia sailak lanean jarraituko duela, erabaki horren ostean emakumeen ugal-eskubideak "atsedenik gabe" defendatzen jarraitzeko.
Garlandek ohartarazi duenez, "Konstituzioak oraindik ere galarazten die estatuei mugetatik harago euren aginpidea edo debekua inposatzea". Hori dela eta, abortatzeko beste estatu batera bidaiatu behar izatea erraza izango ez dela onartu arren, ohartarazi du estatuek ez dutela emakumeei eskubide hori beste lurraldeetan bilatzea debekatzerik.
Abortatzeko beste estatuetara bidaiatzeko debekua, zerumugan
Ugal-Eskubideen Zentroak, munduan zehar abortuaren alde lan egiten duten abokatu eta aktibistek osatutako GKE batek, ohartarazi du AEBko zenbait estatu saiatuko direla abortua legezko duten lurraldeetara bidaiak debekatzen.
"Ezinbestekoa da jendeak ulertzea estatuko zenbait funtzionario eta organo legislatibo abortatzeko bidaiatzea saihestuko luketen legeak eztabaidatzen ari direla jada", Julie Rikelman abokatuak kazetariekin egindako dei batean azaldu duenez.
Misisipi estatuan 15 ernaldi asteetatik aurrera abortatzea debekatzen duen lege bat baliogabetzeko defentsan aritu izandakoa da Rikelman, Gorenaren aurrean. Esan duenez, erakundeak lege horiei buru egingo die, baina horien konstituzionaltasuna auzitegietan erabakiko da, azken finean.
Taldeko abokatuak bat etorri dira: erabaki honek emakume behartsuenei eragingo die batez ere, ezin izango baitute abortatu ahal izateko milaka kilometroko bidaiarik ordaindu, eta horrek "hain seguruak ez diren alternatibak" bilatzera behartuko ditu.
Albiste gehiago mundua
Flotilla Sumudek "gutxienez 13 leherketa" eta komunikazio etenak salatu ditu
Nazioarteko flotillak esan du "operazio psikologikoak" direla nabigazioa geldiarazteko, eta droneen presentziak "beldurtu eta Israelentzat inteligentzia biltzeko" helburua duela.
Jimmy Kimmelen saioa bueltan da eta Trump kritikatu du "txantxak ez jasateagatik"
Jimmy Kimmelek Donald Trump AEBko presidentearen aurka egin du, programa bertan behera uzteagatik eta adierazpen askatasunaren aurka egitea nahi duelako: "Gure liderrak estatubatuarrek euren lanak galtzea ospatzen du, txantxak jasaten ez dituelako", esan du umoregileak hasierako bakarrizketan.
Estatu palestinarra onartzea Hamas "saritzea" dela salatu du Trumpek
Dagoeneko 157 herrialdek aitortzen dute Estatu palestinarra, gehiengo zabala Nazio Batuen Erakundean eserlekua duten 193 herrialdeen artean.
Laku batek gainezka egin eta uholdeak eragin ditu Taiwanen, Ragasa supertifoiak utzitako euriteen ondorioz
Gutxienez 75 pertsona harrapatuta daude, eta bi lagun agertu barik, Guangfu udalerrian, Ragasa supertifoiak eragindako euriteen ondorioz laku natural batek gainezka egin du eta. Urak herriaren erdigunea estali du, eta herritarrak teilatu eta ibilgailuetara igo behar izan dira erreskate-taldeak iritsi arte.
Parazetamola, haurdunaldia eta autismoa: ikerketa askok baztertzen duten korrelazioa
Zientzialarien esanetan, parazetamola beste edozein aukera baino hobea da haurdun dauden emakumeen mina arintzeko. Gainera, seme-alaba autistak dituzten familiak estigmatizatzeko arriskuaz ohartarazi dute, gurasoek eragin duten ustea zabal daitekeelako.
Jimmy Kimmelen programa bueltan da, Charlie Kirken hilketari buruzko iruzkinengatik bertan behera geratu ostean
"Jimmy Kimmel Live!" umorezko late night arrakastatsua ABC katera itzuliko da, saioa kendu izanak Ameriketako Estatu Batuetan sortutako polemikaren ostean.
Beste hamaika herrialdek onartu dute Palestinako Estatua
Frantzia, Belgika, Luxenburgo, Andorra, Malta, Monako eta San Marino izan dira pausoa ematen azkenak, New Yorken bi estatuen konponbidea gauzatzeko pausoak zehazteko asmoz egindako goi bileran.
Trumpek parazetamola autismoarekin lotu du, ebidentzia zientifikorik ez dagoen arren
Donald Trumpen Gobernuak lotura posible bat aurkitu omen du autismoaren eta haurdunaldian parazetamola kontsumitzearen artean. AEBko presidenteak Etxe Zurian iragarri du aurkikuntza, adituek teoria horren sendotasun zientifikoa zalantzan jartzen duten arren.
Albiste izango dira: Nazio Batuen Batzar Nagusia, Zinemaldia eta eguraldia
Gaurkoan Orain-en albiste izango direnen laburpena, bi hitzetan.
Palestinako Estatuaren aitortza erdigunean dela abiatuko da NBEren 80. Batzar Nagusian
Erresuma Batuak, Kanadak, Australiak, Portugalek eta Frantziak aitortu dute ofizialki Palestinako Estatua, goi-bileraren bezperan. Horren aurrean, Benjamin Netanyahu Israelgo lehen ministroak esan du ez dela inolaz ere Palestinako Estaturik egongo, eta Bezalel Smotrich zein Itamar Ben Gvir Israelgo ministroek Zisjordania anexionatzea proposatu dute, Palestinako Estatua aitortzeko erabakiei erantzuteko.