Bauhaus eta Brutalismoa gure pantaila eta kaleetan
Aspaldikoak dira Zinemaren eta Arkitekturaren arteko loturak. Aspaldikoak eta ukaezinak. Ez al ziren arkitektura garbia, gardena, puru-purua Alemaniako espresionismoaren hiri-paisaia haiek, 1920 eko Das Cabinet des Dr Caligari-koak edo 1922ko Nosferatu haienak? Atzerantz horrenbeste jo gabe, ez al da egia bertan inoiz izanak bagara ere guk denok hainbat eta hainbat hiritako skylineak ezagutzen, errekonozitzen ditugula, zinemari esker? Ikusita al duzue igualik ez duen 2022ko Arquitectura emocional 1959 film ertaina, Leon Siminianik eginda? Ba ez galdu aukera, Filmin plataforman duzue eta. Lan horretan, kontakizuna eta pertsonaiak ez lirateke berdinak izango ez baziren dauden arkitektura paisaian kokaturik, utzirik, harrapaturik izango.
Ez al zen jendeak horren txarto, horren mespretxu handiz, hartu zuen Coppolaren Megalopolis hura ametsik besarkatu ezinezkoenak zituen arkitekto baten amets/asmakizunik erraldoienaren kronika?
Ez al ziren iragan garaietan estudioetan eraikitzen, altxatzen, ziren dekoratu haiek benetako eraikitze arkitektonikoak?
Zinema eta Arkitekturaren arteko loturak. Betidanik eta betiko. Ukaezinak, aspaldikoak. Gaur egungoak. Bai? Bai. Telmo Esnalen Dantza-n, Pilar Palomeroren Los destellos-en eta Alex de la Iglesiak zuzendutako zenbait iragarkitan esku hartu duen Arantxa Ezquerro Zaragozakoak bereganatu berri du, Paula Ortizen La virgen roja filmean egindako lanagatik, zinema jantzirik onenak, egokienak aitortzen dituen Goya saria. Galdetu zioten Arantxari zer eskatu zion zuzendariak, non aurkitu zuen berak inspirazioa eta duda egin gabe, azkar erantzun: "Paulak Bauhaus joera espazio eta arkitekturaren ingurukoan zebiltzan emakumeei erreparatzeko eskatu zidan; hala egin nuen" Eta Bauhaus mugimenduaren parte ziren emakume haiek bezala agertzen da, itxuraz, estiloz, arropaz, pelikulan Iruñean jaiotako Najwa Nimri Urrutikoetxea aktorea.
Bauhaus, Walter Gropiusek sortu zuen arte-, diseinu- eta arkitektura-eskola izan zen, da, zeini Europa osoko abangoardiako artistak lotu zitzaizkion; naziek 'degeneratutzat' izan zuten eskola. Euskaraz idatziriko Wikipedian leitzen den bezala, honako hauek ziren Bauhauseko printzipioak : forma geometriko sinpleak eta oinarrizko koloreen erabilpena, objektuen funtzionalitatea, industria materialen medioz objektu ohikoak egitea eta merkeak izatea, publiko guztien eskura. Eta hauexek Paulak Arantxari aipatu emakumeak: Annie Albers, Gertrud Arndt, Gunta Stölzl, Lucia Moholy, Alma Siedhoff-Buscher, Friedl Dicker, Marianne Brandt, Otti Berger eta Grete Stern.
Ikusten? Zinemaren eta arkitekturaren arteko loturak sekula ez dira eten. Zeresan handia sortu duen The Brutalist filmak, Oscarretan faboritoa denak, plazara ekarri du beste arkitektura joera, Brutalismoarena. Zertan ote datza? Segidan doazkizue abiapuntuak, materialak eta helburuak ere; hormigoi gordinaren kontzeptutik dator ideia kasik filosofikoa, ideologikoa oso. Egia esatearren, gizarte utopiko bat zuten pentsamenduan sortzaileek. Brady Corbeten pelikulan ezin hobeagorik agertzen den bezala, eraikuntza brutalistak errepikatzen diren angelu-formako geometriaz antolatzen dira. Gehien erabiltzen den materiala hormigoia da nahiz eta adreiluak, kristala, altzairua, harri lakarra eta antzekoei errefus ez egin inoiz. Are gehiago, askotan egurrezko moldeen testurak bistan uzten dira.
Harritzekoa den arren, haien artean hain ezberdinak diren The Brutalist eta La virgen roja filmek gure begi aurrean jarri dituzte arkitektura ulertzeko eta amesteko bi era ez hain desberdinak. Ez pentsa, ordea, zinemaren kontuak direnik soil-soilik. Euskal Herrian badira brutalismoaren testigantzak. Esaterako, Baionako ZUP auzoan, Errenteriako San Jose Langilea eliza, Bilboko San Ignazio auzoko Etxe Amerikarrak, Pasaiako Itsas Eskola, Donostiako Carmelo Balda frontoia eta Familia Santua eliza…
Behin baino gehiagotan gure hiriek zinema dekoratu bat dirudite, bertan eraiki gaituzten ideiak, ametsak, joerak, material gordinak, angeluak, perspektibak baita pertsonaiak ere bizirik daudela ematen baitu. Betikotz bizirik, betikotz pantailaren bi aldeetan.
Zure interesekoa izan daiteke
"Olatuaren enbatean. Emakumeak eta itsasoa XX. mendean" erakusketa Bermeoko Arrantzaleen Museoan
Kostaldeko emakumeen lana funtsezkoa izan da arrantzan eta itsas historian, baina ez da aintzakotzat hartu izan; gizonezkoena izan da beti ardatz. Hori dela eta, emakume horien lanak izan duen, eta duen garrantzia aldarrikatzeko, Bermeoko Arrantzaleen Museoan Olatuaren Enbata erakusketa antolatu dute. Neskatila, saregile kontserberetako langile zein emakume armadoreen eguneroko lana erakusten duten objektuak jaso dituzte, baita emakume horien testigantzak ere. Era berean, bisita gidatuak zein hitzaldiak eta mahai inguruak eskainiko dituzte.
ZuNonHanDA! azoka ibiltariak Durangoko Azoka zabalduko du
Azaroaren 17tik abenduaren 4ra, Durangoko Kulturaren Jaialdia hasteko bezperara arte, 22 liburu aurkeztuko dituzte Euskal Herriko 19 liburu dendatan. Lehenengoz, Azoka egin aurretik egingo dute ZuNonHanDA!, bost aldiz haren ondoren egin eta gero.
"Hasiera bat" diskoaren birako azken kontzertua eman du Gorka Urbizuk, Victoria Eugenia Antzokian
Gorka Urbizuk igande honetan eman du "Tour Bat" biraren azken kontzertua, Victoria Eugenia Antzokian (Donostia). Lekunberriko musikariak 4 kontzertu eskaini ditu Donostiako antzoki horretan, eta sekulako harrera eta berotasuna jasota, denetan agortu ditu sarrera guztiak. Igandeko kontzertua ikusgai izango da oso osorik ETBn.
Eñaut Elorrieta eta Alos Quartet “Ahots kordak” prestatzen ari dira, kontzertu bakanen sorta
Estreinakoz, Eñaut Elorrietak eta Alos Quartetek kontzertu sorta bat emango dute: "Ahots kordak". Taldea sinplea eta eraginkorra izango da: soka laukote bat, ahotsaz osatua. Bidaia musikal honen lehen geldialdia Tolosan izango da, urtarrilaren 3an. Gasteizen, Zornotzan eta Donibane Lohizunen arituko dira gero.
Oinkari taldeak dantzan ospatuko du bere mende erdia
Villabonako dantza taldeak “50 urte dantzan” ikuskizuna taularatuko du Olaederra kiroldegian ostiralean, hilak 21. Korrontzi folk taldea urteurrenari batu zaio, “Oinkari 50” kantuaren bidez.
Durangoko Azokaren 60. edizioaren iragarkia
Durangoko Azokaren 60. edizioa abenduaren 5etik 8ra izango da. Iratxe Reparazen bizkar dago aurtengo Azokaren zuzendaritza kreatiboa.
Olaso Dorrea Fundazioaren funtsak handituz doaz, dohaintza baliotsuei esker
Olaso Dorrea Fundazioa bere artxiboak eta Monzon-Olaso Etxe Museoaren bilduma (Bergara) handitzeko eta aberasteko lanean ari da. XX. mendetik gaur arteko historian sakondu nahi du Fundazioak, bai eta ezagutarazi ere, eta, bide horretan, hauek jaso dituzte: Telesforo Monzonek gordetako Sabino Aranaren mikrofilmatutako obraren kopia bat, Lauaxetaren gabardina eta gurutzea, Karmele Urrestiri eta Txomin Letamendiri (Karmele filmeko protagonistak) Agirre lehendakariaren Gobernuak emandako dokumentazioa, Otaegi eta Garmendiaren aldeko pankarta, bala tiroz zulatutako Txomin Iturberen alkandora eta Txillarre baserriko lehen akordioaren originala.
“Gipúzcoa” Pio Caro Barojaren dokumentala, Tabakaleran
“Ipuscua” izena lehenbizikoz agertu zeneko milagarren urteurrenaren ospakizunei dagokie proiekzioa. Pelikula 1976 eta 1979 urteen artean filmatu zuten, eta Gipuzkoako orduko errealitate sozial eta kulturala jasotzen duen dokumentu etnografikoa da.
Frankofoniaren eremuan hizkuntza gutxituek dituzten erronkei buruzko biltzarra antolatu du Etxepare Institutuak Parisen
Astelehen honetan egindako aurkezpenean azaldu dutenez, hilaren 19an eta 20an egingo den topaketak bat egiten du Etxepare Euskal Institutuaren 15. urteurrenarekin, eta 'Ça colle au basque' ekimenaren testuinguruan antolatu da, unibertso frankofonoan euskararen eta euskal sorkuntzaren proiekzioa indartzeko abiatutako egitasmoaren baitan, alegia.
"GO!AZEN" telesailaren 12. denboraldia ikusgai da jada MAKUSI plataforman
Gaur goizetik, "GO!AZEN" telesailaren 12. denboraldiaren lehen atala MAKUSIn da ikusgai. ETB1era, aldiz, ostiralean iritsiko da. Basakabiko gaztetxoek abentura ugari biziko dituzte oraingoan ere. Udalekua guztiz aldatuta ikusiko dugu, Maitane zuzendariaren ideia berriekin eta adingabeen zentrotik etorritako gazteekin. Aurtengo istorioekin, elkar ulertzearen eta taldean aritzearen garrantziaz ohartarazi nahi dituzte ikus-entzule gazteak.