Txuria eta beltza ukitu ahal izatea
Ez da soilik artea pertsona itsuei gerturatzea, pertsona itsuak artea egitera ere animatzea baizik. "Beti izan dut ezinegona", esan digu Juan Torre argazkilariak (Getxo, 1946). Aurretik erredaktore grafiko gisa lan egin ostean, Behcet sindromeak ikusmena galduarazi zion; egun % 6ko ikusmena du. Musika eta bateriarekin joan-etorrian, Torre ohartu zen "benetan sentitzen nuena irudia" zela. "Barrutik zerbait ateratzeko nire modua zen", erantsi du.
Argazki batzuen liburu bat editatu bitartean, Durero estudioetan, ilargi zuri baten argazki batekin egin zuen topo bertan, hondo beltz batekin. "Argazkia ukitzera ausartu nintzen. Groteskoa izan zen lehen unean, baina nabaritu nuen erabilitako tintetan bazela erliebe bat", gogoratu du argazkilariak.
Ilargiak pentsarazi zion zergatik ezin ote ziren argazkiak ukitu, bere kide eta lagunek erakusketa batera "modu independentean" joateko plazera berreskuratzeko. Irudiak "ukitu ahal izateko, ulertu ahal izateko". Dureroko langileei "zorakeria" iruditu zitzaien, baina tematu egin zen ideia horrekin, formarekin, tituluarekin: "Ukitzeko irudiak". "Azkenean, konbentzitzea eta zoramenera eramatea lortu nuen".
Musikarekiko zuen zaletasuna eta Sonny Emory bateria-jotzailearen argazki bat berreskuratuz, erakusketa musikariei buruz egitea otu zitzaion, "zentzu bikoitza" zuelako: "Jo egiten dute musikariek, eta ukitu egin daitezke". Argazkietan musika munduaren eta itsutasunaren arteko "keinuak" daude: Ainhoa Arteta eta mozorro bat, Mikel Erentxun zapi batekin, El Drogasen betaurrekoak… "Detaile txiki batzuk".
"Lekukotza bat"
"Ukitzeko irudiak" arte inklusiboaren eredu bat da. Halere, Torrek azpimarratu duenez, "gehiago dago egiteko". "Pausoak ari dira ematen" museoetan, Guggenheimek duela bi aste aurkeztutako "Idi-bihotzak" eskulturaren erreplika, kasu.
"Espazio txikietara mugatzen gara, eta lekukotza bakarrean geratzen da. Egiten diren erakusketa guztietan egon beharko luke behintzat testigantza bat. Obra bat, edozein diziplinako zerbait ukigarria. Kontuan izan gaitzatela", argudiatu du Torresek.
"Kulturaren zati oso bat" falta da oraindik lantzeko. Helburu horrekin, ONCEk etengabe egiten du lan pertsona itsuen kolektiboak eskaintza kulturalera sarbidea izan dezan. Horren asmoa da kolektibokoek "autonomia pertsonala" lortzea, Ana Davila Euskadiko Afiliatuen Gizarte Zerbitzuetarako buruaren arabera.
Museoekin ez ezik, antzoki, argitaletxe, zinema eta abarrekin ere elkarlanean ari da ONCE. Bermatzen dute edukiak publiko itsuarentzat irisgarriak izatea. Era berean, ONCEk funts bat bideratzen du bere afiliatuen proiektu kulturalak bultzatzeko: "Donostian baditugu hainbat abeslari musika-taldeekin; Bilbon, hainbat liburu argitaratu dituen idazlea dugu", esan du Davilak.
Torreren esanetan, "ez da berdina zuri kontatzea edo zuk zeuk parte hartzea eta esperientzia besteekin partekatzea". Ez da itsuen kontua, gizartearena baizik.
Albiste gehiago artea
Rekalde aretoak 'Blue Lines' Leo Burgeren erakusketarekin hasiko du Barriek zikloa
Bilboko Rekalde aretoak 'Barriek' erakusketa-zikloaren edizio berri bat hartuko du, urritik 2026ko azarora arte. Bizkaiko Foru Aldundiaren beka jaso duten artisten lanak erakusten ditu ziklo horrek. Lehenengo erakusketa 'Blue Lines' izango da, Leo Burge artistarena. Abenduaren 14ra arte egongo da zabalik, eta, ondoren, María Muriedasen lanak izango dira ikusgai abenduaren 16tik 2026ko otsailaren 8ra, eta Ra Asensirenak, otsailaren 10etik apirilaren 12ra. Geroago, Mar de Dios artistaren erakusketa apirilaren 14tik ekainaren 21era egongo da ikusgai, Amaia Molineterena ekainaren 23tik abuztuaren 30era eta, azkenik, Maider Aldasororena, irailaren 1etik azaroaren 2ra.
Maria Helena Vieira da Silvaren abstrakzio konplexuei atea ireki die Guggenheimek
"Maria Helena Vieira da Silva. Espazioaren anatomia" erakusketak Frantzian bizi izan zen XX. mendeko portuges margolariaren (Lisboa, 1908-Paris, 1992) lanak biltzen ditu. "Margolan bat ez da sekula amaitzen”, esan zuen Vieira da Silvak. Musika: "Nao es tu, faculdade de sentir", Mikel Laboa
"Hamairu Centaurusera" Sergio Pregoren instalazioa desmuntatzen hasi dira Arte Ederren Bilboko Museoan
Bilboko Arte Ederren Museoan azken hiru urteotan izan den Sergio Pregoren artelana, zuri-beltzezko hamalau puzgarriz osatutako instalazioa, kentzen hasi dira gaur. Museoan egiten ari diren handitze-lanek eragindako hutsunea aprobetxatuz jarri zuten instalazioa, eta, orain, erretiratzeko ordua heldu zaio. Sergio Pregok berak ekin dio lanari. Sortzaile hondarribiarraren instalazio honen memoria eta hari buruzko hausnarketa jasotzen dituen liburua ere argitaratu du Museoak.
Eduardo Chillidaren "Burdinaren gorazarrea III" eskultura Bilbora itzuli da
Eduardo Chillidaren "Burdinaren gorazarrea III" eskultura monumentala Bilboko Arte Ederren Museoaren sarreran dago jada. 2018tik Chillida Lekun egon da, kontserbazio-arrazoiengatik. Lanak lau metroko altuera eta 18 tonako pisua du, eta BBVAren enkarguz sortu zuen Eduardo Chillidak 1991n. Aurretik, bi hamarkada inguru eman zituen "Burdinaren gorazarrea III" lanak Bizkaiko hiriburuko Kale Nagusian.
"Hormaren kontra" Pablo Ochoa de Olzaren lanen erakusketa, Bilbon
Bilbon, Ondare aretoan, azaroaren 15era arte egongo da ikusgai nafar artista eta grafitigile erretiratuaren lanen erakusketa. 40 lan baino gehiago bildu dituzte, grafitia 1965ean Filadelfian sortu zeneko 60. urtemuga ospatzeko.
Bilboko Guggenheim museoak 478.315 bisitari izan ditu ekainetik abuztura; historiako bigarren udarik onena izan da
Iazko aldi berean baino 4.822 bisitari gehiago izan ditu, eta aurten 921.971 bisitari izan ditu dagoeneko. Jende gehien bildu zen eguna abuztuaren 13a izan zen, asteazkena, 8.472 bisitari izan zituen egun osoan zehar.
EITBk eta Artiumek hitzarmena sinatu dute arte garaikidearen ondarea ikus-entzunezko lanen bitartez zabaltzeko
2025ean garatuko den lehen proiektua Esther Ferrer eta Mari Puri Herrero artisten ibilbideei buruzko bi pieza dokumental ekoiztea izango da.
Euskalduna izango da ‘Mastodophonika’ ikuskizunaren eszenatokia, irailaren 5 eta 6an
Ekitaldian Mastodonte, Leioako San Juan Bautista Abesbatza eta Euskadiko Gazte Orkestra (EGO) igoko dira taula gainera.
Bilboko Arte Ederren Museoak 1970eko eraikina berriro zabalduko du urriaren 8an, egitarau berezi batekin
Irekierarekin, museoak "mugarri garrantzitsua jarri du" bere eraldaketan, eta 2026ko ekainean aurreikusitako 'Agravitas' espazioaren inaugurazioarekin amaituko da.
Arteleku zentroaren lehen 15 urteei begira, Artiumen
Gasteizko museoak Gipuzkoako arte eta kultura garaikideko zentroaren artxiboa arakatu du, Mikel Onandia, Sergio Rubira, Leire Vergara eta Beatriz Herraezen komisariotzaren pean.