2022/12/13 - 09:45

"Energia garbi, merke eta mugagabea" sortzeko fusioan mugarri historikoa iragarriko du gaur AEBk

AEBko mendebaldean 10:00ak direnean (16:00etan, Euskal Herrian) jakinaraziko dute aurkikuntza. AEBko hedabideek aurreratu dutenez, lehen aldiz lortu dute kontsumitutako energia baino gehiago sortzea. Dena dela, merkaturatzeko hamarkada bat ala gehiago beharko da oraindik.

2022/12/07 - 19:03

Europako 'Homo sapiens' zaharrenaren aztarnak Gironan daude

Orain arte, kontinenteko gure espezieko gizabanako zaharrena Errumanian zegoen, baina nazioarteko ikerketa talde batek 'Journal Of Human Evolution' egunkarian argitaratu duenez, Banyolesko masailezurra sapiens batena da, eta ez neandertal batena.

2022/12/04 - 15:36

Gordexolako fisioterapeuta batek baginaren eta aluaren lehen modelo anatomiko hiperrealista sortu du

Juncal Alzugarayk helburu didaktikoarekin sortu ditu, eta jada lehen bezeroak lortu. Izan ere, Medikuntzaren hainbat arlotan emakumeen sexualitatea ikasteko oso erabilgarri izan daiteke.

2022/12/01 - 15:59

EHUko Zientzia Planetarioen Taldeak Su eta Gar izenak proposatu ditu exoplaneta eta bere izarra izendatzeko

Exoplanetei, alegia, eguzki-sistematik kanpo dauden planetei, izena jartzeko ekimena abiatu du Nazioarteko Astronomia Elkarteak, eta Euskal Herriko ikerlariek euskarak unibertsoan presentzia izateko baliatu dute aukera.

2022/12/01 - 15:26

"Su" eta "Gar": Euskarazko izena duten planeta eta izarra, gero eta gertuago

EHUko zientzialari talde batek Gliese 486 b exoplanetaren eta horren izarraren izenak euskaratzea proposatu dute. Su eta Gar izenak aurkeztu dituzte euskaraz duten esanahiengatik.

2022/12/01 - 12:14

Naiara Barrado, exoplaneta bati 'Su' izena emateko proposamenaz: ''Haren ezaugarriengatik proposatu dugu''

Duela urtebete topatu zuten Gliese 486 b exoplaneta, eta EHUk, orain, proposamena egingo du: horren izena 'Su' izatea, eta haren izarrarena, aldiz, 'Gar' izatea (Gliese 486 da izar hori). 'Egun on Euskadi' saioan, Naiara Barrado irakasle eta ikertzaileak azaldu dizkigu proposamenaren arrazoiak.

2022/11/22 - 20:21

Haurdunaldiak aldaketak eragin ditzake emakumearen burmuinean

Amsterdamgo Unibertsitateko talde batek 40 emakume aztertu zituen haurdunaldiaren aurretik eta haurdunaldian zehar, erditzearen ondoren eta horietatik 28 erditzearen ostean.

2022/11/21 - 12:00

Duela 17.000 urte ere bizi ziren etxeko txakurrak Euskadin

EHUko Giza Biologia Ebolutiboko taldeak data jarri ahal izan dio 'Canis lupus familiaris' delakoaren existentziari, Zestoan aurkitutako hezur bat oinarri hartuta.

2022/11/16 - 13:07

Armentia: ''Artemisen arrakastak estazio orbital egonkorrak izatea eta Martera joatea ahalbidetuko liguke''

Javier Armentia Iruñeko Planetarioko zuzendari eta astrofisikariak NASAren programaren nondik norakoak aztertu ditu, Ilargira misio tripulatu batean itzultzeko. Lau saiakerak huts egin ondoren, espazio agentziak kohete bat jaurtitzea lortu du.

2022/11/16 - 09:24

Artemis I Ilargira bidean dago

NASA AEBko espazio agentziak goizean, Euskal Herrian 07:48 zirenean, jaurti ditu Ilargia jomuga duten SLS kohete erraldoia eta Orion espazio ontzia. Tripulazio gabeko misioa da Artemis I hau, baina proba gisa erabili nahi dute gerora tripulatutako beste bat bidaltzeko.

2022/11/15 - 10:14

8.000 milioi biztanle Lurrean: ba al dago planetan behar adina baliabide natural?

Galdera hori egin diogu Stefano Balbi Ikerbasqueko ikertzaileari; izan ere, jasangarritasunaren gainean ikertzen du BC3 zentroan. Esan digunez, biztanleria ez ezik, kontsumo maila eta teknologia ere izan behar ditugu kontuan erantzuna eman ahal izateko.

2022/11/14 - 21:17

Nortzuk ziren baskoiak?

Gure arbasoak Erromatarren aurreko herria ziren, egun Gipuzkoa, Nafarroa, Errioxa eta Aragoi diren lurraldeetan bizi zirenak.

2022/11/09 - 21:46

Ikerketa batek koloneko minbiziaren birgaixotze zelulak identifikatu ditu

Gainera, ikusi dute zelula horiek teknika genetikoen bidez ezabatzen badituzte nahikoa dela metastasiaren sorrera prebenitzeko: saguak gaixotasunik gabe mantendu dira kirurgiaren ondoren, berriro gaixotu barik.

2022/11/09 - 20:41

Ikertzaile talde batek, EHUren parte-hartzearekin, unibertso urruneko supernoba baten hiru irudi lortu ditu

Nazioarteko ikertzaile taldeak galaxiaren grabitazio-eremuaren eredu bat garatu zuen, lente gisa balio izan zuena. Supernobaren irudiak Hubble Espazio Teleskopioarekin hartu ziren.

2022/11/08 - 13:57

Non ikusi ahal da gaurko ilargi eklipse osoa edo odol ilargia?

Ilargiak kolore gorria hartuko du, eta ez da 2025era arte errepikatuko. Dena dela, ez da Euskal Herrian ikusteko aukerarik izango.

2022/11/08 - 13:40

Erronka handia: 8.000 milioi pertsona elikatzea, 10.000 milioi 2050ean

Stefano Balbi Ikerbasqueko ikertzailea da, jasangarritasunaren gainean, BC3n; esan digunez, alternatiba da, besteak beste, nitrogenoaren, fosforoaren eta potasioaren industria ekoizpenean iturri fosilen erabilera murriztea.

2022/11/04 - 21:39

Ehunka mila zabor zati dabiltza kontrolik gabe lurraren inguruan biraka

Astronautek galdutako torloiu, lanabes edota kableetatik hasi eta autobus baten tamainakoak izan daitezkeen satelite eta kohete zatiek osatzen dute zabor espaziala. 500.000 inguru izan daitezkeela uste da.

2022/11/04 - 17:26

8.000 milioi biztanle gara munduan: ba al ditu Lurrak behar adina baliabiderik?

Stefano Balbi Ikerbasqueko ikertzailea da, jasangarritasunaren gainean, eta eitb.eus-i bere iritzia azaldu dio. Esan duenez, planetan dugun eragina aztertzeko, biztanleria kontuan izan behar da, baina, halaber, beste eragile batzuk ere.

2022/11/04 - 10:58

Zigarreta elektronikoak, tradizionalak bezain kaltegarri

Hiru ikerketatan frogatu da zigarro elektronikoen kontsumoa osasunerako ohiko zigarroak bezain kaltegarria dela. Ikerketetan, zigarro elektronikoak zein tradizionalak erretzen zituzten pertsonak eta erretzaileak ez direnak alderatu dira.

2022/11/01 - 10:23

Zerk eragiten du gehien giza gorputzean, ingurugiroak edo genetikak?

Bartzelonako Unibertsitateak berriki egin duen ikerketa baten arabera, mintzamenaren ekoizpenarekin zerikusia duten ahots traktuko osagai askoren heredagarritasuna kalkulatu da, eta horrek hizkuntzen arteko desberdintasun fonetikoak eta fonologikoak azaltzen lagun dezake.