'Juno' zunda Jupiterrera heldu da, bost urteko bidaiaren ondotik
NASAren 'Juno' espazio-zundak historia egin du gaur Jupiter planetaren orbitan sartuta. Bost urteko bidaia uztailaren 5eko goizaldean bukatu du ontziak, baina misio korapilatsuagoa egin beharko du hemendik aurrera: planeta erraldoiaren misterioak argitu eta eguzki-sistemaren sorreraren inguruan arrasto gehiago eman.
03:54 (GMT) zirenean sartu da zunda Jupiterren orbitan. Akoplamendu operazio zaila burutu behar izan du 'Juno'k, planeta arriskutsua baita Jupiter, eta arriskutsua ez ezik, handia ere bada: Lurraren bolumenaren halako mila da.
Tripulaziorik gabeko ontziak saskibaloi kantxa baten tamaina du. Urtarrilean balentria egitea lortu zuen, espazioan eguzki-energiaz bultzatuta urrunen –Eguzkitik 793 milioi kilometrora– heldutako ontzia bihurtu baitzen.
Datozen 20 hilabeteetan ere ez du lan makala izango: Jupiterren orbitaren baitan 37 buelta emango ditu irudiak hartzeko. Helburua eguzki-sistema nola sortu zen argitzeko pistak ematea eta planeta hobeto ezagutzea.
Jupiterren erradiazio gerrikoen bihotzera heltzeko diseinatutako lehen zunda da 'Juno'. Planeta erraldoiari inoiz egin zaizkion erresoluzio handiko argazkiak atera ahalko dizkio, gainetik dituen lainoak gaindituta.
Misioa 2018ko otsailean bukatuko du 'Juno'k. Planetaren atmosferaren kontra nahita joko du orduan, eta erabat suntsituko da.
'Juno'ren aurretik, 'Galileo'
Eguzki-energiaz dabilen zunda hau baino lehen 'Galileo' ontzia bidali zuen NASAk 90eko hamarkadan. 1995ean sartu zen 'Galileo' Jupiterren orbitan, eta zortzi urtez egon zen han. Horri esker dakigu orain planeta erraldoian haize-bolada gogorrak daudela eta horren eraztunak inguruan dituen ilargiek botatako hauts-partikulekin osatu zirela.
'Galileo' ez bezala, Jupiterren poloetatik orbitatuko da 'Juno', eta horri esker, planetaren nukleoa, osaera eta eremu magnetikoa hobeto ezagutuko dute zientzialariek.
Lego eta Doodle
Zundari jarritako izenari dagokionez, Jupiter jainkoaren arreba eta emaztea zen Juno jainkosarena aukeratu zuen NASAk. Izan ere, erromatar mitologiaren arabera, lainoen gainetik ikusteko ahalmena zuen jainkosak, zundak bezalatsu.
Tripulaziorik gabeko ontzia da 'Juno', baina barruan hiru Lego iruditxo sartu ditu NASAk. Batek Jupiter jainko erromatarra irudikatzen du, besteak 'Juno' emaztea, eta hirugarrena Galileo Galilei astronomoa, Jupiterren ilargiak deskubritu zituena, alegia. Keinu honekin, zientzia umeengana hurbildu nahi izan du NASAk.
Googlek ere 'Juno'ren balentria ospatu nahi izan du, eta astearte honetako doodlea zundari eskaini nahi izan dio.
Albiste gehiago gizartea
Giro nahasiarekin jarraituko dugu, eta abisu horian egongo dira Araban eta Nafarroan
Euri-zaparrada trumoitsuak espero dira arratsaldean, eta txingorra botatzeko arriskua ere badago. Dena den, badirudi ez direla bart bezain gogorrak izango.
Ikusi berriz uztailaren 12ko entzierroa
Entzierro azkarra, korrikaldi ikusgarriekin, eta tentsio uneak zezen plazan
Jose Escolar Avilako ganadutegiko zezenek aurtengo sanferminetako entzierro azkarrenetakoa korritu dute, garbia, korrikaldi ikusgarriekin, baina amaieran nahasi dena, zezen-plazan. Izan ere, zezenetako bat atzean geratu da bertan, eta korrikalariei oldartu bazaie ere, ez du minik egin, baina entzierroa bi minutu eta 40 segundora arte luzatu du. Jendetza elkartu da ibilbidean, larunbatetan izan ohi den legez, eta entzierroa bi minutu atzeratu da Santo Domingoko balkoi baten zati bat erori delako. Gizon bati erori zaio gainera, eta sorbaldan zauritu du. Gauean botatako euriak ez du Jose Escolarren animalien lasterketa mantsotu, eta ibilbidea irrist egin gabe osatu dute, erritmo konstantean, korrikalariei adar artean lasterraldi ederrak egiten utziz. Hirugarren urtea da jarraian ganadutegi honetako zezenek ez dutela adarkaturik uzten. Lehenengo balantzearen arabera, lau pertsona eraman dituzte kolpeengatik ospitalera, eta beste bat zezen-plazan bertan artatu dute.
"Hemen ez dago duintasunik eta laguntza behar dugu"
50 migratzailek asteak daramatzate Donostiako Amara auzoan kale gorrian lo egiten, asilo-eskaeraren erantzunaren zain. Gehienak Malitik iritsi dira gurera, bertako gerratik ihesi eta Frantziak kanporatu ostean.
Vuelingek bertan behera utzi ditu Bilboko aireportuan lur hartu behar zuten bost hegaldi
Bost hegazkin horiek Bilbotik egin behar zituzten irteerak ere bertan behera geratu dira.
Polemika Arrigorriagan, Udalak Vulkano orkestra jaietako programatik kanpoan utzi ondoren, "taldeko emakumeak hipersexualizatzeagatik"
Vulkano orkestrak zazpi aldiz jo du Arrigorriagan, baina aurten ez du joko Udalaren ustekabeko erabakiaren ondoren. Orkestrak, ohar baten bidez, adierazi du taldeko emakumeek libreki aukeratzen dituztela jantziak. Erabakiak polemika handia eragin du herritarren artean.
Arabako Foru Aldundiak 11.000 euroko isuna jarri dio aita bati Gasteizen arbitro bati eta entrenatzaile bati eraso egiten saiatzeagatik
Foru erakundeak halako zehazpen-proposamena abiatzen duen bigarren aldia da, eta, ziurtatu duenez, "irmo" jokatuko du aurrerantzean ere, "gertakariak garrantzitsuak eta larriak direlako".
Bertan behera utzi dute haur, gazte eta familientzako egitaraua Iruñean, baina gaueko kontzertuei eta su artifizialei eutsiko diete
Bertan behera geratu dira Menudas Fiestas, Birjolastu Juego Rejuego, Kirolari Sport Kids eta Foru plazako Gazte Eremuko programazioa. Hiriko auzoetan egitekoak ziren jarduerak ere bertan behera geratu dira, baita Ardantzeta Dantza Taldearen emanaldia ere.
50 gazte migratzaile inguru Amarako kaleetan lo egiten ari dira, asilo-eskaeraren erantzunaren zain dauden bitartean
Frantziako agintariek kanporatu egin dituzte, asiloa Espainiako Estatuan eskatu behar dutela argudiatuta; hori dela eta, Donostiako Udalak izapideak azkartzeko eskatu dio Espainiako Gobernuari.
Ertzaintzak gizon bat atxilotu du Orioko haur-patio batetik gertu, exhibizionismoa egotzita
Asteartean gertatu zen, uztailaren 8an, 16:00ak aldera, gizonezkoa adingabe batzuk zeuden esparrura sartzeko hesiaren ondoan zegoela.