Kolon eta ondesteko minbizidunen biziraupena % 20 hazi da Osakidetzaren planari esker
Osakidetzaren bahetzeko programaren bidez kolon eta ondesteko minbizia hauteman zitzaien pertsonen 5 urteko biziraupena Eusko Jaurlaritzako Osasun Sailak ezarritako hautemate goiztiarreko programan parte hartu ez zutenena baino % 20 handiagoa izan da. Horixe da Osakidetzako espezialistek egindako eta European Journal of Gastroenterology and Hepatology aldizkari zientifiko ospetsuaren azken zenbakian argitaratutako lan baten ondorio nagusia.
Jon Darponek zuzentzen duen sailak sustatzen dituen biztanleriaren bahetze-programen helburua da minbiziaren aitzineko lesioak eta minbizi sortu berriak goiz hautematea, herritarren biziraupena eta bizi-itxaropena handitzeko.
Kolon eta ondesteko minbizia bahetzeko programan parte hartu duten pertsonen biziraupenaren luzapen horri esker, EAEk 2017an 2030eko eredu teorikoen aurreikuspena erdiestea lortu du. Horrenbestez, emaitzek hasierako aurreikuspenak erraz gaindi ditzakete, bahetzeko euskal programa mundu osoan parte-hartze handienetakoa duena eta Espainiako Estatuan handiena duena dela kontuan hartuta.
Azterketaren egileen arabera, parte-hartze kopuru horiekin litekeena da etorkizunean biziraupena hobetzea eta, horrez gainera, minbizi berriak agertzeko intzidentzia murriztea. Izan ere, bestela gaizto bilakatu eta, beraz, sabeleko kirurgia eta batzuetan kimioterapia edo antzeko tratamendua beharko luketen lesio aurre-gaiztoak, modu honetan kolonoskopia bidez diagnostikatu eta erauzi ahal izango baitira.
EAEko kolon eta ondesteko minbizia goiz detektatzeko programak hamar urte bete ditu Eusko Jaurlaritzako Osasun Sailak ezarri zuenetik. Denbora horretan, 26.856 gaizto bihurtu aurreko lesio (adenoma aurreratuak) eta lesio gaizto (minbizi inbaditzaileak) hauteman eta tratatu dituzte; horien % 69,6 gizonetan eta % 30,4 emakumeetan diagnostikatu zituzten. 10 urte horietan diagnostikatutako minbizi inbaditzaile guztietatik, % 69 hasierako faseetan (I-II) aurkitu ziren. Horrek bizi-kalitate hobea, biziraute handiagoa eta bahetzea egiten hasi aurretik zegoen egoera baino askoz hobea suposatzen du. Ordura arte kasuen % 40 bakarrik aurkitu ziren hasierako fasean.
50 eta 69 urte arteko pertsonak dira kolon eta ondesteko minbizia goiz detektatzeko programen xede-populazioa, nazioarteko estandarrek hala ezarrita, talde hori delako onurak lortzen dituena. Xede-populazioa gurean 591.744 pertsona dira; horietatik, % 51,4 emakumeak dira (alegia, Euskadiko biztanleen % 27,2), EUSTATen biztanleria-datuen arabera. Abian jarri zenetik aurtengo lehen hiruhilekora arte, Osakidetzako programak EAEko xede-populazio osoa gonbidatu du parte hartzera, gutxienez hiru aldiz.
Nazioarte mailan bere eraginkortasuna egiaztatuta duen kolon eta ondesteko minbizia bahetzeko programaz gain, Osakidetzak bularreko minbiziari aurre egiteko programa du, eta zerbix edo umetoki-lepoko minbiziari aurre egiteko programa zabaltzen ari da. Hori guztia, Euskadiko Onkologia Planaren esparruan. Plana 2018ko uztailean jarri zen martxan, diagnostikoko denborak murriztu eta gaixotasun hau sendatzeko etengabeko hobekuntza sustatzeko. Horixe da Urkullu lehendakariaren Jaurlaritzaren lehentasunezko helburuetako bat.
Zure interesekoa izan daiteke
Eider Gotxi (Guggenheim Urdaibai Stop): "Herritarron lanari esker lortu da Guggenheim Urdaibai proiektua bertan behera geratzea"
Guggenheim Urdaibai egitasmoa behin betiko bertan behera gelditu eta biharamunean, erakundeen jarrera "zurrun eta inposatzailearen aurrean" herria garaile atera dela azpimarratu du Eider Gotxi Guggenheim Urdaibai Stop plataformako bozeramaileak. Garaipena jaigiroan ospatzeko otsailaren 7rako Gernikan antolatu duten ospakizunean parte hartzeko deia egin die herritarrei. Bestalde, Gotxik ohartarazi du plataformaren bidea ez dela hemen bukatzen eta ontziola Muruetatik ateratzea izango dela hurrengo erronka.
Gutxienez 8 kilometroko auto-ilarak AP-8an, Irunen, eta kamioiak ezin dira Biriatuko mugan zehar pasa
AP-8an, gutxienez zortzi kilometroko auto-ilarak daude Irun parean, Baionarako noranzkoan, eta 0 kilometroan kamioientzako trafikoa arautzeko neurri bereziak aktibatu dira. Ibilgailu astunen murrizketak 05:00etatik 20:00etara egongo dira indarrean.
ETB ON aurkeztu dute, EITBren telebista plataforma digital berria
ETB ON plataforman zuzenekoen eskaintza handia eta EITB Taldearen edukirik onenak klik bakar batean topatuko ditu erabiltzaileak, nahi duen unean eta moduan ikusteko. Teknologia berri bat ardatz hartuta, Nahieran plataforma historikoa birformulatu eta etorkizunera begira jarri du EITBk.
Gernika, Bermeo eta Mundakako herri plataformek Busturialdea-Urdaibairako plan estrategikoa kritikatu dute
Ez daude ados Eusko Jaurlaritzak eta Bizkaiko Foru Aldundiak eskualderako egin duten inbertsio planarekin. Eskualdea zahartzen ari dela diote, gazteak kanpora joaten ari direlako ez dutelako bertan lan egin eta bizitzeko aukerarik. Beraz, lehendabizi enplegua eta etxebizitza planak behar direla diote.
Urdaibaiko Guggenheim museoa baztertu dute, proiektua iragarri eta 17 urtera
Bi urteko azterketa eta hamaika eztabaidaren ondoren, Urdaibaiko Guggenheim proiektua baztertzearen erabakia hartu du Patronatuak. Orain hilabete, Elixabete Etxanobe Bizkaiko ahaldun nagusiak azaldu zuen luze joko zuela museoa eraikitzeko lurrak garbitzea, bai eta egitasmoaren aurkako salaketak epaitegietan argitzea ere. Eta kalean proiektuak kritika andana jaso izan du talde ekologisten eta herritarren aldetik.
Guggenheim Urdaibai egitasmoa behin betiko baztertu du museoko Patronatuak
Arratsaldean egindako bileran aho batez hartu dute azken erabakia, proiektuaren bideragarritasun faltagatik. Egitasmoa aurrera eramateko zailtasun handiena Murueta ontziola dagoen lur zatiaren egoera juridikoa dela jakinarazi du Elixabete Etxanobe diputatu nagusiak.
163 postuk eta hogei bat jarduerak girotuko dute Donostiako San Tomas azoka
Datorren igandean, Gipuzkoako hiriburuan izango den azokara hurbilduko direnek, salmenta postuez gozatzeaz gain, gustu eta adin guztietarako jardueretan parte hartu ahal izango dute.
Entzute prozesuak islatzen du Guggenheim Museoa Urdaibain zabaltzerik "ez" dela nahi, baina eskualdeko garapenari begi onez begiratzen zaiola utzi du agerian
Herritarren artean entzute-prozesua gidatu duen Agirre Lehendakaria Centerrek azaldu duenez, "hasierako narratiba" horien zati handi bat "beste joera bat" hartu du hilabeteetan zehar. Izan ere, Urdaibaiko Guggenheimen aurkako iritziak jaso dira, baina baita eskualdearen garapenaren aldeko jarrerak ere.
Korrika egin, osasuntsu zahartzeko: Fernando eta Leopoldo, 81 eta 76 urterekin atxintxika egiten jarraitzen duten beteranoak
Fernandok 31 Behobia daramatza, azken bi urteetan beteranoena izanik, eta Leopoldo erretiroa hartu baino pixka bat lehenago hasi zen kilometroak egiten. Korrika egitea botikarik onena da bientzat, ez bakarrik ongizate fisikoagatik, gaixotasunak prebenitzen eta sasoiz zahartzea atzeratzen ere laguntzen baitie.
Ziberindarkeria matxistak ezagutzen laguntzeko gida argitaratu du Emakundek
"Jarri izena" gira gazteei zuzenduta dago, eta bere helburua da ingurune digitaleko indarkeria matxistak identifikatzea, askotan oharkabean pasatzen dira eta, eta alfabetatze digitala eskaintzea, sareetan gertatzen diren indarkeria matxista mota guztiak hautemateko eta horiei izena jartzeko.