Duela 7.000 urtetik daude esnekiak gure dietan, ikerketa baten arabera
Ikerketa berri baten emaitzek erakutsi dute esnekien kontsumoa oso desberdina zela Europan, nekazarien lehen populazioen artean. Miriam Cubas ikertzaileak (Aranzadi Zientzia Elkarteko Historiaurreko Arkeologia Saileko kidea) zuzentzen duen nazioarteko ikerketa-talde batek populazio horiek erabilitako ontziek dituzten sukaldaritza-jardueren hondakinak berreskuratzea lortu du. Horrela, esnekiak gure dietan duela 7.000 urtetik daudela ondorioztatu du ikerketak.
Animalien koipe-hondarren, landareen argizarien, arrain-olioen eta historiaurreko zeramiketan gordetako erretxinen analisi kimikoari esker, Cubas doktorearen taldeak komunitate neolitikoen ontzi horien erabilera desberdinak aztertu ahal izan ditu, bereziki nekazaritza- eta abeltzaintza-jarduerekin lotutakoak.
Komunitate horien arteko zeramiken erabileran aldaera handia dagoela erakusten dute emaitzek. Identifikatutako baliabideen artean, Europako iparraldera, Frantziako eskualde atlantikora eta britainiar uharteetara zabaltzen diren esnekiak nabarmentzen dira.
Egileek ondorioztatu dute desberdintasun horiek abeltzaintzako jarduera desberdinekin lotuta egon daitezkeela, iparraldean behi-azienda gehiago dagoelako eta Europa hegoaldean, ordea, ardietan eta ahuntzetan oinarritutako abeltzaintza. Iberiar penintsulan, sukaldaritzako praktika horiek une horretan sartzen diren etxeko animalietatik (ardia eta ahuntza) datozen haragi-baliabideen garrantzia islatzen dute.
Historiaurrean zeramikaren erabilerari buruz argitaratu den eskualdeen arteko konparazio zabalenetako bat da. Orain arte, dokumentatutako zeramiketan ez da itsasoko elikagairik aurkitu, ezta kostaldeko aztarnategi arkeologikoetan ere, non elikagai-baliabide horiek argi eta garbi eskuragarri dauden. Salbuespen bat Baltikoko eremua da, esnekiak eta itsasoko elikagaiak zeramikan prestatzen baitziren.
"Gure ikerketak eskualde mailako konparazio zabala eskaintzen du historiaurrean zeramikak izan zuen erabilerari buruz. Emaitza horiek giza taldeek abeltzaintzak eta nekazaritzak ekarri zuen aldaketa-prozesu garrantzitsu horren bilakaeraren inguruko informazio gehiago eskaintzen dute", adierazi du Miriam Cubas artikuluaren egile nagusiak.
"Esnekien agerraldiaren maiztasuna garrantzitsua izan liteke Europan laktosarekiko tolerantziak helduen artean izan duen bilakaera ulertzeko. Gaur egun, helduei esnean dagoen laktosa digeritzeko aukera ematen dieten mutazio genetikoek presentzia handiagoa dute Europako ipar-mendebaldean hegoaldean baino", azaldu du Yorkeko Unibertsitateko Arkeologia Saileko Oliver Craig irakasleak.
"Datu hauek Europa mendebaldeko lehen nekazarien arteko sukaldaritza-tradizioen aberastasunerako leihoa eskaintzen digute, eta talde horiek klima- eta kultura-baldintzetara egokitzeko izan zuten gaitasuna", esan du André Colonese Bartzelonako Unibertsitate Autonomoko Historiaurre Departamentuko eta Ingurumen Teknologia eta Zientzien Institutuko ikertzaile eta artikuluaren egilekideak.
Zure interesekoa izan daiteke
Ikusmin handia EITBren Bilboko egoitzan, Olentzero eta Mari Domingi agurtzeko eta azken gutunak emateko
Haurren gutunak jasotzen eta haiekin argazkiak egiten izan dira biak ostiral arratsaldean, Bilboko kaleetan zehar egingo duten kalejiraren aurretik. Abenduaren 23an izango da hori, eta zuzenean jarraitu ahal izango da streaming bidez eitb.eus-en, 18:30etik aurrera, Anabel Arrizaren eta Aritz Mendiolaren kontakizunarekin. Emanaldia asteazken arratsaldean emitituko da ETB1en.
Migrazioa delinkuentziarekin eta zerbitzu-abusuarekin lotzen dutenen kopurua jaitsi da
Ikuspegi Immigrazioaren Euskal Behatokiak egindako azterlan baten arabera, euskal herritarren % 10ek baino gutxiagok aipatzen du immigrazioa herrialdeko arazo nagusietako gisa, eta % 2,7k baino ez dio modu pertsonalean eragiten diola.
Gipuzkoako Auzitegiak absolbitu egin ditu haurra hiltzen saiatzeagatik akusatu zituzten gurasoak
Gipuzkoako Probintzia Auzitegiak absolbitu egin ditu gurasoak, haurra hiltzen saiatzeagatik akusatu ostean; ondorioztatu du ezin izan dela frogatu, neskatoaren lesioek jatorri traumatikoa zutenik edo kolpe baten ondorio zirenik.
3I/ATLAS kometa Lurrera ahalik eta gehien hurbildu da, eta ezustekorik gabe urruntzen ari da
Zientzialari errusiarrek baztertu egin dituzte, berriro ere, estralurtarren ustezko ontzi bat zela zioten teoriak.
Lau gaztetik batek frankismoari buruzko pertzepzio positiboa du
Egonkortasun ekonomikoa eta gizarte-ongizatea ekarri zituela iritzi diote, azken Deustobarometro Sozialaren arabera. Etxebizitza eskuratzea da euskal gizartearen arazo Nagusia.
Guardia Zibilak erietxera eraman ditu Beloradotik joandakoekin Urduñan bizi ziren mojetako bost, osasun-baldintza kaxkarretan zeudelakoan
Ostegun honetan Santa Klarako monastegitik 87 eta 101 urte arteko bost moja atera dituzte eta Basurtuko erietxera eraman dituzte azterketa egitera, epailearen aginduz. Guardia Zibilak jakitera eman duenez, emakumeak osasun-baldintza txarretan bizi zirela egiaztatu ahala izan dute. Adierazpen horiek gezurtatzeko helburuz, etxeko mojetako batek sareetan zabaldu ditu eraikin barruko irudiak.
Fiskalak erretiratu egin ditu Zestoako akusatu nagusiaren aurkako akusazio guztiak, eta gainerako bostentzat isuna eskatu du
Salatzailearen bikotekide ohiaren deklarazioa entzun ostean, fiskalak frogatutzat jo du gizonarekiko beldur gaindiezina izan zuela eta zigor eskaerak aldatu ditu. Absoluzioa eskatu du akusatu nagusiarentzat eta gainerakoentzat, berriz, espetxe zigorra beharrean isunak eskatu ditu hertsatze delituagatik.
Moto gidari bat zauritu da Donostian, GI-20an hainbat ibilgailuren artean izandako istripuan
08:00ak aurretik izan da ezbeharra eta errepidea itxita gelditu da momentuan, auto ilara luzeak eraginez. Geroxeago zabaldu ahal izan dute erreietako bat.
Gabonak, inoiz baino garestiago: trikimailuak eta alternatibak, gure menua merkatzeko
Arkumea, bisigua, turroia, ostrak, anana... Gabonetan pairatzen dugun prezioen gorakadaren ondorioz, produktu batzuk gure mahain izatea ia ezinezkoa izaten da. Baina ez etsi, alternatiba goxoak egon badaude gure Gabonetako menua hain garestia ez izateko.
Elkartasun uholde bati esker, EITB Maratoiak 361.665 euro batu ditu zahartze osasuntsuaren aldeko ikerketarako
Beste urte batez, ehunka pertsonak eta erakundek euren onena eman dute zahartze osasungarria ikertzeko dirua biltzeko. Guztira, egun osoan zehar, EITB Maratoiak 361.665 euro batzea lortu du, eta kopuru horrek hazten jarraituko du datozen egunetako dohaintzei esker.