Azken hamarkadako ozono-zulo handienetako bat ireki da Antartikan
Antartikaren gainean urtero ozono-geruzan irekitzen den zuloa 2020an iritsi da maximora. Munduko Meteorologia Erakundeak (OMM) astearte honetan iragarri duenez, azken urteetako zulo handienetakoa eta sakonenetakoa da.
Fenomenoa azkar hazi da abuztuaren erdialdetik, eta urriaren hasieran 24 milioi kilometro koadroko maximoa harrapatu zuen. Gaur egun, 23 milioi kilometro koadro ditu, eta Antartika kontinentearen zatirik handiena hartzen du.
Abuztutik urrira bitartean, Antartikako zuloa handitu egiten da, eta irailean eta urrian maximora iristen da. Udaberriaren amaieran, tenperaturak gora egiten hasten direnean, ozonoaren agorpena moteldu eta poloko zurrunbiloa ahuldu egiten da, desegin arte. Abenduaren amaieran, berriz, ozonoaren maila normaltasunera itzultzen da.
OMMk Genevan duen bozeramaile Claire Nullisen arabera, poloko zurrunbilo indartsu, egonkor eta hotz batek bultzatu du zuloa. Horrek ozono-geruza etengabe hotz mantendu zuen Antartikaren gainean. Airea -78 gradutik behera egon zen, hodei estratosferikoak sortzeko behar den tenperaturan. Hodei horietan sortzen den izotzak "ozono-geruza suntsi dezakeen erreakzio bat sortzen du", horren esanetan.
Hodei estratosferiko polarrek konposatu ez-erreaktiboak erreaktibo bihur ditzaketen izotz kristalak dituzte, eta, eguzkiaren argiarekin, ozonoa azkar suntsitzen dute, erreakzio kimikoen bidez. Zuloa udaren amaieran edo udaberriaren hasieran soilik ikusteko arrazoi nagusia poloko hodeien eta eguzki erradiazioaren arteko harremana da.
Europar Batasuneko Copernicus Atmosfera Monitorizatzeko Zerbitzuko zientzialariek ikusi dutenez, ozono estratosferikoaren kontzentrazioak zero inguruko balioetara murriztu dira Antartikan, 201 eta 25 kilometro arteko altueran. Ozono geruzaren sakonera 100 Dobson unitatetik behera egon da, ozono-zulotik kanpo bere ohiko balioaren herena.
Albiste gehiago gizartea
700 pisu turistiko kentzeko exijitu du Eusko Jaurlaritzak Airbnb plataformari
Uztailaren 1etik aurrera, etxebizitza turistikoen erregistro bakarra sartuko da indarrean. Javier Hurtadok ohartarazi duenez, nahitaezko erregistro-zenbakiak sartu ezean, jarduera etetera behartuz zigortu ahal izango dituzte.
Pertsona bat hil da Zuian izandako trafiko istripuan
Auto bat errepidetik atera eta irauli egin da N-622an. Gidaria ibilgailuaren barruan harrapatuta geratu da, eta bertan hil da.
Gizon bat atxilotu dute Portugaleteko taberna batean beste bati aizkoraz erasotzeagatik
Atzo 20:00etan gertatu zen erasoa. Biktimak zauriak ditu eskuetan eta bizkarrean.
Albiste izango dira: Saretzen txostena, PSNren krisia eta Errefuxiatuen Mundu Eguna
Gaurkoan albiste izango direnen laburpena, bi hitzetan.
Oñatiko Larraña Etxeak 20 nazionalitateko 100 errefuxiatu hartzen ditu
Harrera zentroa kudeatzen duen Zehar-Errefuxiatuekin elkarteak salatu du Atzerritarrei buruzko Legearen Erregelamenduaren azken erreformak nazioarteko babesa eskatzen duten pertsonak "zigortzen" dituela. 3.000 pertsonak baino gehiagok eskatu dute nazioarteko babesa Euskadin aurten.
Bittor Arginzonizen Etxebarri erretegiak munduko bigarren jatetxe onena izaten jarraitzen du
Peruko Maido jatetxea munduko onena izendatu dute The World 's 50 Best Restaurants 2025 sarietan. Bestalde, Etxebarri erretegiko Mohamed Benabdallah aljeriarra munduko sommelier onena izendatu dute.
Abadia Saria jaso du Gure Zirkuak
Gure Zirkuak aurtengo Abadia Saria jaso du gaur arratsaldean, Arrateko gainean (Eibar) egindako ekitaldian, komunitate oso bati “elkarrekin euskaraz bizi eta sentitzeko plaza berritzailea” eskaintzeagatik. Eider Mendoza diputatu nagusiaren eskutik jaso dute Abadia Sariaren oroigarria –Iñigo Aristegui Telloren Zazpi Petaloak eskultura– Gure Zirkuko kideek.
Musika, nagusi: EAEko 10 kultur ekitalditatik hiru musikari lotutakoak dira
6.342 kontzerturekin, musika euskal agendan gehien agertzen den forma kultural gisa finkatu zen iaz. Ondoren antzerkia (4.239 ekitaldi) eta, urrunago, zinema/ikus-entzunezkoak (2.349) eta dantza (860).
EAEko kultur ekitaldien ia erdiak euskarazkoak edo elebidunak dira
2024an programatutako kultur ekitaldien % 32,8 euskara hutsean izan ziren, eta % 13,1 elebidunak, gaztelaniarekin edo beste hizkuntza batekin batera.
EAEko kultur sarea: bizia, baina asimetrikoa
2024an, ia 20.000 ekitaldi inguru erregistratu ziren hiru lurraldeetan, Kulturklik atariaren arabera. Beste era batera esanda: egunean, batez beste, 55 kultur saio izan ziren EAEko udalerrietan.