Aztarnategia
Gorde
Kendu nire zerrendatik

Uitziko Mainea leize-zuloa, errinozero iletsuen eta mamuten hilerri

Nafarroako haitzuloa aztarnategi garrantzitsua da Iberiar penintsulan; izan ere, errinozero iletsuen eta mamuten 200 bat fosil topatu dituzte bertan.
Mainea leize-zuloko fosilak. Argazkia: Manuel Rodriguez

Uitziko (Nafarroa) Mainea leize-zuloa aztarnategi garrantzitsua da Iberiar penintsulan; izan ere, errinozero iletsuen eta mamuten 200 bat fosil topatu dituzte bertan. Glaziazio uneetara egokitutako animaliak ziren, eta “eskasak” dira lurraldean.

1996ko otsailean, Uitziko haitzuloan topografia lanak egiten ari zen Otxola espeleologia taldea, eta mamut baten hagin bat aurkitu zuen. Aurkikuntzaren berri eman zion Aranzadi Zientzia Elkarteari. Francisco Etxeberriaren zuzendaritzapean 200 bat fosil gehiago berreskuratu zituzten, guztiak “fauna hotzeko” animalienak. Jesus Altuna paleontologoak inbentarioa egin zuen ondoren.

Orain, Euskal Herriko Unibertsitateko (EHU) eta Aranzadiko aditu talde batek fosilak sakonago aztertu ditu. Horrela, data jartzea eta karbono zein nitrogeno isotopoak aztertzea posible izan da.

Larraun ibarreko orduko klimaren inguruko informazio berria eskuratzeko balio izan du lan guztiak. Oria ibaiko arroaren eta Iruñearen arteko pasabide estrategikoa da Larraun, eta bertan dago Mainea koba. Duela 45.000 urte errinozero iletsuek (Coelodonta antiquitatis) eta mamutek (Mammuthus primigenius) hotz glaziarrari aurre egin zioten bertan.

Adin ezberdineko bost errinozeroren hezurrak aztertu dituzte, fetu bat izan daitekeena, kume jaioberri bat edo 25 urte baino gehiagoko “indibiduo zahar” bat, besteak beste, Manuel Rodriguez arkeologoak, ikerketaren egile nagusiak, azaldu duenez.

Errinozeroen kasuan “eskeleto osoko zatiak” aurkitu dituzte, “oso egoera onean”, baina mamuten fosilak 30 bat urteko ale bakarrarenak dira, eta soilik bost hezur berreskuratu dituzte, Rodriguezek zehaztu duenez.

Martin Arriolabengoa geologoak erantsi duenez, animaliak “leize-zulora torka batetik erorita heldu ahal izan ziren, tranpa natural batean bidez, alegia; izan ere, aleak bertatik erori ziren” haitzulora, eta koba hilobi eta errinozeroen benetako hilerri bat bihurtu zen.

Zure interesekoa izan daiteke

18:00 - 20:00
Zuzenean
Duela  min.

Euskararen aitortza eta baliabideak eskatu dituzte Baionako Euskal Museoaren aurrean

Baionako Museoan ikusgai den Bernat Etxepareren "Linguae Vasconum primitiae" euskaraz inprimatutako lehen liburua, Parisera itzuliko dute bi hilabete pasatuta. Bere lekua hemen dagoela aldarrikatzearekin batera, euskararentzat aitortza eta baliabideak eskatu dituzte gaur Euskalgintzaren Kontseiluak eta Euskal Konfederazioak. Halaber, abenduaren 27an Bilbon izango den euskararen aldeko ekitaldian parte hartzeko deia egin dute.

GRAFCAV6558. PLENTZIA (BIZKAIA), 17/11/2025.-Imagen del instituto Uribe Kosta en Plentzia (Bizkaia) donde la profesora que ha denunciado haber sufrido acoso por parte de alumnos de ese centro que el pasado 31 de octubre se concentraron ante su vivienda está muy afectada por la situación y se encuentra de baja médica, según han informado a EFE personas trabajadoras del centro. EFE/Iratxe Rodríguez
18:00 - 20:00
Zuzenean
Duela  min.

Plentzian jazarpena salatu duen irakaslearen kasua dela eta, protokoloak aktibatu berri ditu Hezkuntza Sailak

Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza Politiketako sailburuordeak adierazi duenez, orain arte ikastetxeak berak kudeatu ditu irakasleak aurreko urteetan ere  salatutako jazarpen egoerak. Azken gertakarietan ustez inplikatuta dauden ikasleak 12 eta 13 urte bitartekoak direla baieztatu du, eta, beraz, hartu beharreko neurriek "heziketa mailakoak" izan behar dutela. EH Bilduk azalpenak eskatuko dizkio Hezkuntza Sailari, "hartu beharreko mekanismoek" huts egin ote duten jakiteko.

Gehiago kargatu
Publizitatea
X