Kutsatuta nago, errefortzu dosia bai ala ez?
Omikron aldaerak covid-19 kasuen gorakada nabarmena ekarri du azken asteotan, eta horrekin batera errefortzu dosiarekin lotutako zalantzak zabaldu dira herritarren artean. Halaber, txertatu direnetako askok ez dute argi zein diren txertoak berak eragindako sintomak eta zein covid-19ak eragindakoak.
Hauek dira azkenaldian denon ahotan dabiltzan galderetako batzuk:
Beharrezkoa al da errefortzu dosia kutsatuta daudenen kasuan?
Ez dago eragozpenik kutsatuta daudenek edo egon direnek errefortzu dosia jasotzeko. Are gehiago, adituek errefortzu dosi horren alde egin dute.
Estatu espainiarrean, 18 urtetik gorako pertsona guztiei dosi gehigarri bat jartzea erabaki zuen iragan ostegunean Osasun Publikoaren Batzordeak (Osasun Ministerioak eta autonomia erkidegoek osatzen dute). Alegia, Pfizer, Moderna eta AstraZeneca jaso zutenei hirugarren dosia ematea adostu zuten, eta Janssen hartu zutenei bigarrena jartzea.
Oro har, dosi gehigarri hori bigarren dosia jaso eta bost hilabetera eman daiteke, nahiz eta badiren salbuespenak. Izan ere, AstraZeneca eta Janssen jaso zutenek, adibidez, hiru hilabeteko tartea itxaron behar dute injekzio batetik bestera.
Baina, zer gertatzen da errefortzu dosia jaso baino lehen positibo eman dutenekin? Eta txertoa jaso behar badute, noiz eta nola?
Duela gutxi kutsatuta egon direnei ere gomendatzen diete osasun adituek errefortzu dosia jartzea. Sintomak izateak ala asintomatiko izateak ez du dosi gehigarri hori baldintzatzen.
Zenbat denbora itxaron behar dut berriro txertoa hartu arte?
Kutsatzea baieztatzen denetik lau aste itxaron behar dira gutxienez errefortzu dosia jasotzeko. Hau da, kutsatuta egon den pertsona hori guztiz osatuta egon behar da. Horretarako, hiru egun igaro behar dira, gutxienez, sintomak desagertu zirenetik eta isolamendua bukatu zenetik.
Hamar egunetik zazpira jaitsi zuten berrogeialdia abenduaren 29an.
Behin koarentena eginda, eta sintomarik gabe hiru egun igaro badira, bukatutzat eman daiteke isolamendua, PCR probarik egin gabe.
Horrela, berrogeialdia amaituta eta hasierako pautatik bete beharreko epea beteta, pazientea prest egongo da errefortzu dosia hartzeko.
Nola jakin dezaket nire sintomak covid-19arenak edo txertoarenak diren?
Zalantzak argitzeko modurik eraginkorrena test bat egitea da. Halere, zenbait sintoma lotuago daude covid-19arekin; eztula eta mukiak, esaterako.
Hain zuzen ere, omikron aldaeraren sintoma ohikoenak eztula, mukiak, nekea eta eztarriko mina dira.
Txertoaren albo-ondorioak, aldiz, nekea eta ondoeza dira, baita hotzikarak, sukar baxua, buruko mina eta besoko mina ere.
Egia da, beraz, nahasmendua sor daitekeela sintoma batzuen eta besteen artean, baina sukar altua, mukiak, eztula eta usaimenaren eta dastamenaren galera koronabirusarekin lotuago daude. Horrenbestez, kasu horietan, komenigarria da proba diagnostiko bat egitea.
Albiste gehiago gizartea
Kanibalismo arrastoak topatu dituzte Atapuercan
Ikertzaile talde batek beste kanibalismo kasu berri bat aurkitu du El Mirador kobazuloan, Atapuercako aztarnategian (Burgos). Duela 5.700 urte gertatu omen zen, Neolito amaieran, tokiko gatazken ondorioz, zeremonia edo erritualekin zerikusia duen zantzurik atzeman gabe. Lehen nekazari taldeen arteko liskarrak ohikoak ziren, eta oso bortitzak gainera. Beste tribuetakoak hiltzeaz gain, kanibalismoa praktikatzen zuten. Hala ere, badira kanibalismoaren ebidentziak beste aztarnategi askotan; adibidez, Isturitzen (Nafarroa Beherea).
Orain Jumillan edo lehenago Torre Pachecon gertatutakoaren atzean "asmo politiko garbia" ikusten du Othmanek
Zornotzan bizi den musulman honek ETBri esan dionez, baldintza soziekonomiko apaleko tokiak dira, baliabide gutxikoa bertako jendea, kanpotik lanera doana, "ia esklabutza egoeran" bada ere. Horren hitzetan, osagai horiek baliatzen dituzte "sumindura eragin eta etekin politikoa ateratzeko".
Elkartasun kanoikada batek piztuko du larunbat honetan Donostiako Aste Nagusiaren metxa
Udaletxetik jaurti ohi duten kanoikadak Elikagaien Bankua eta Amara Berriko Auzo Elkartea izango ditu protagonista aurten. Donostia Festak elkarteko ordezkariek prentsaurrekoa eskaini dute Aste Nagusiaren hasierari buruzko xehetasunak emateko.
Arantzazura eraman dituzte jada Donostian kalean bizitzen egon diren Maliko 50 migratzaileak
Gurutze Gorriak Oñatira eraman ditu gaua Donostian igarotzen zuten Maliko migratzaileak, aldi baterako ostatu batera. Amara auzoan kalean zeuden 50 afrikarrei Arantzazuko aterpean eman diete ostatu, asilo eskaria bideratu bitartean. Ostiral honetan eraman dituzte Amara Berri ikastetxe publikotik, Donostiako Kofradien plaza ondotik.
Joxe Mari Kortaren Bidetik Fundazioak amaiera eman dio bere ibilbideari, enpresaburua hil eta 25 urtera
Gaur 25 urte bete dira ETAk Joxe Mari Korta enpresari zumaiarra hil zuenetik. Haren familiak eta lagunek omenaldi xume bat egingo diote Arroako hilerrian. Urteurren borobil honekin bat eginez, bukatutzat emango da berak ordezkatzen zituen balioetatik abiatuta sortutako fundazioaren lana.
Bidarten chikungunya bigarren kasu autoktonoa antzeman dute, tigre-eltxoek transmititzen duten gaixotasuna
Ipar Euskal Herriko autoritateek herria fumigatuko dute larunbat goizaldean, abuztuaren 9an, 03:00etan.
Gizon bat atxilotu dute Bilbon, Atxuri auzoko eraikin bateko fatxadari su emateagatik
Suak ez du inor zauritu. Sutea telefono mugikor batekin grabatzen topatu dute inguru horretan atxilotutako gizona.
Aner Uriarte Bilboko epaile dekanoak ukatu egin du euskararen aurkako epailerik dagoenik: "Asmakeria bat da"
Lan-eskaintza publiko batzuetan euskararen ezagutzaren inguruan ezarritako baldintzak aldatu dituzten azken epaiei dagokienez, Aner Uriarte Bilboko epaile dekanoak ukatu egin du justizia-administrazioan euskararen aurkako jarrera "hitzartua" egotea.
Gasteizko Mugimendu Feministak "intentsitate handiko" bi sexu-eraso salatu ditu ostegun gauean
Elkarretaratzea egingo dute larunbatean, 20:00etan, Andre Maria Zuriaren plazan, azken erasoak salatzeaz gain, arreta erasotzaileengan jartzeko.
Kanibalismo zantzuak aurkitu dituzte Atapuercan
Ikertzaile talde batek gutxienez 11 pertsonaren aztarnak aurkitu ditu Atapuercako aztarnategian. Azaldu dutenez, aztarnek 5.700 urte inguru dituzte, eta larrutu, hezurra eta haragia bereizi, kozinatu eta kontsumitu izanaren markak dituzte.