INFOGRAFIA: Juan Sebastian Elkanoren mundu bira
2022. honetan bost mende beteko dira Juan Sebastian Elkano euskal marinelak (Getaria,1486-1526) munduari bira egin zionekoa. Urtemuga borobila baliatuta, eitb.eus-ek bidaldi historiko horren garrantzia azaleratu nahi izan du eta infografia oparo eta zehatz bat prestatu du. Erabiltzaileak, nabigazio interaktibo eta ikusgarri baten bidez, zirkumnabigazioa antolatzeko lanak, Magallaesek zuzendutako espedizioa eta Gaztelara egindako bueltako bidaia kontsultatu ahalko du.
90 grados enpresak egindako lanak hiru zati ditu. Lehenengoan, Magallaes-Elkano espedizioaren ingurumariak eta prestaketa lanak zehazten dira. Ekialdeko espezia preziatuak lortzeko lehiaren ondorioz, lur urrun horietara heltzeko beste ibilbide batzuk bilatzera bultzatu zituen XVI. mendean portugaldarrak eta espainiarrak. Xede horrekin 1519an abiatu zen, hain justu, Fernando Magallaes itsasgizon portugaldarrak zuzendutako espedizioa, Karlos I.aren zerbitzupean zela. Bost ontzi, zenbait euskal ontzioletan egindakoak, itsasoratu ziren. Gipuzkoako marinela ere barruan zihoan, hainbat herrikiderekin batera.
Bigarren infografiak lehen mundu-bira haren nondik norakoak kontatzen ditu. Besteak beste, Ozeano Atlantikoan barrena egindako bidaldia, Patagoniako ur ezatsegin eta hotzetako eskasiak eta Magallaesen kontrako matxinada ezagunaren berri —Elkano ere tarteko zela— izango du erabiltzaileak. Zailtasunak zailtasun, Magallaes lurmuturra gurutzea lortu zuten itsasontziek, eta kosta ahala kosta, Filipinetako uretan murgiltzea.
Portugalgo kapitanaren heriotza gako izango da Gaztelara egindako itzulera bidaian, Elkanok berak zuzenduko baitu buelta, erabaki ausart bezain polemikoa batekin. Azkenean, 1522ko irailaren 6 historiko hartan bururatu zuten balentria Elkanoren gizon ahituek, Sanlucar de Barrameda (Cadiz) begiztatzea lortu zutenean.
Infografiek oso nabigazio erraza dute —scroll-arekin atzera eta aurrera eginda— eta menu bana dute bidaldiaren mugarrietatik bestera jauzi egiteko.
Albiste gehiago gizartea
"Nahasmendu delirantea" diagnostikatu diote medikuek Kabiecesen 400 haur baino gehiago txertatu gabe utzi zituen erizainari
Epaiketaren laugarren egunean, auzipetua auzitegian aurkeztu da, baina deklaratzeko moduan ez dagoela onartu du.
Iruñeko Planetarioa berreraikitzeko lanak hasi dira
Urtarrilean kupula larriki kaltetu zuen sutearen ondoren, Iruñeko Planetarioa Tornamira Aretoa zaharberritzen eta eraikina osorik modernizatzen hasi da. Kultura sailburu Rebeca Esnaolak zentroa zientzia eta astronomia dibulgaziorako abangoardiako gune gisa berreskuratzea helburu duten jarduerak azaldu ditu.
Sindikatuek eta pentsiodunek protesta egin dute Eusko Legebiltzarraren aurrean
Pentsioak Lanbide arteko Gutxieneko Soldatara (LGS) arte osatzeko Herri Ekimen Legegilea (HEL) Jaurlaritzak aintzat hartu ez izanagatik protesta egin du pentsiodunen mugimenduak. Bestalde, enplegu publikoko prozesuetan izandako euskararen aurkako "erasoaldi judiziala" salatu du LAB sindikatuak.
Bi gizon atxilotu dituzte Azkoitian gizon bati sexu-erasoa egin eta legez kanpo atxikitzeagatik
Joan den asteartean, gizon bat Ertzaintzaren egoitzara joan zen sexu-eraso baten biktima izan zela eta bere borondatearen aurka atxiki zutela eta eraso fisikoa eta sexuala egin ziotela salatzeko.
Euskal Selekzioak eta Palestinak lagunarteko futbol partida jokatuko dute San Mamesen azaroaren 15ean
Espainiako agintarien arabera, ez da kirol ekitaldi huts bat izango, eta Palestinan pairatzen ari diren "giza eskubideen urraketa guztiak" ikusarazteko ere baliatuko dute lagunartekoa.
Baso-sute arriskua oso handia izango da Nafarroan ostegunetik larunbatera
Aurreikuspenen arabera, arriskua nabarmen murriztuko da larunbateko azken orduan, prezipitazio-fronte bat sartuko baita.
Euskararentzat "arkitektura juridiko berria" eskatu du Kontseiluak, "langile publikoek euskararen ezagutza izatea" bermatzeko
Euskalgintzaren Kontseiluak eta Bagera Donostiako euskaltzaleen elkarteak deituta, bilkura egin dute, arratsaldean, Donostiako epaitegi batek euskararen aurka kaleratu berri duen epai bat salatzeko. Idurre Eskisabel Kontseiluko idazkari nagusiaren hitzetan, "ezinbestekoa da euskarari behar duen arkitektura juridiko berria eskaintzea", "botere judizialetik ezarritako blokeoa gainditzeko".
Palestinaren aldeko mobilizazioak egingo dituzte ostegunean Hego Euskal Herrian
Protestak eguerdian eta arratsaldean izango dira, Gasteizen, Bilbon eta Iruñean.
EHUk 247 milioi euroko egitasmoei uko egin die Israelen parte hartzea dutelako
Joxerramon Bengoetxea errektorearen hitzetan, “herri palestinarraren genozidioaren auzia lehentasuna da” EHUrentzat. Gogorarazi du 2024ko apiriletik ez dutela harremanik Palestinan egindako krimenak gaitzesten ez dituzten unibertsitate eta erakundeekin.
EHUk uko egin dio 247 milioi euroko ikerketa-proiektuetan parte hartzeari, Israelekin loturak zituztelako
Joxerramon Bengoetxea Euskal Herriko Unibertsitateko (EHU) errektoreak asteazken honetan berretsi duenez, "Palestinako herriaren genozidioaren auzia lehentasuna da gure unibertsitatean", eta aditzera eman du EHUk uko egin diela, azken hilabeteetan, 247 milioi euroko ikerkuntza-proiektuei, biomedikuntzaren edo konputazio-zientzien arloetan, proiektu horiek Israelgo estatuarekin zuten loturagatik. Agerraldian, Bengoetxeak Europako Batzordeari eta Espainiako Gobernuari eskatu die Israelgo unibertsitateak, ikerketa-zentroak eta erakundeak bazter utz ditzatela ikerketa elkarlanak, akademikoak edo kulturalak laguntzeko europar funtsetatik.