Bero boladak % 57 hazi dira azken hamarkadan Europan
'Osasunari eta klima aldaketari buruzko atzerako kontaketa' goiburupean, urteroko txostena kaleratu berri du The Lancet osasun arloko mundu mailako aldizkari sonatuenetakoak, eta aurrekoetan bezala, bertan jasotzen diren ondorioek berotegi efektuaren larritasuna agerian uzten dute. Mundu osoko gobernuek eta enpresek martxan dituzten estrategiek pertsona guztien biziraupena ari dira arriskuan jartzen, egungo belaunaldiena eta ondorengoena. Hori da ondorio nagusienetako bat.
Europako herrialdeei buruzko atal berezi bat jasotzen du txostenak, eta bertan tenperatura altuek edota beroaldiek osasunean eragiten duten kalteaz ohartarazten da, zenbait datu plazaratuz. Horien arabera, Mediterraneo isurialdeko herrialdeak dira, gaur egun, lurraren berotzearen epizentroak.
Hala, Europan, azken hamarkadan, beroaldiek nabarmen egin dute gora, bikoizteraino; 2010etik 2019ra % 57 hazi dira. Horrek guztiak, nabarmen handitzen du hilkortasun eta erikortasun arriskua, batez ere, pertsona zaurgarrienetan: adinekoak, haurrak, gaixotasun kronikoak dituztenak edota osasun arreta egokia jasotzeko aukerarik ez dutenak.
Txostenean parte hartu duten adituek nabarmentzen dutenez, bihotzeko arazoak eta arnas aparatuarekin lotutako gaixotasunak bereziki larriagotzen ditu muturreko beroak, eta buruko osasunarekin lotutako gaitzei ere kalte handia eragiten die. Halere, planeta osoko pertsona guztien biziraupena arriskuan jartzen du erregai fosilekiko mendekotasun iraunkorrak, eta herrialde bakar bat ere ez dago salbu.
Asteon argitaratutako txostenean 51 erakundetako 99 adituk hartu dute parte. Londresko College Unibertsitateak zuzentzen duen ikerketa da, besteak beste, Munduko Osasun Erakundearekin eta Munduko Metereologia Erakundearekin lankidetzan. Berotegi efektua neurtzeko adierazleak eta horiei buruzko datuak biltzen dira txostenean, mundu mailako egoeraren argazki zehatza eginez.
The Lancet aldizkariaren arabera, egoera oso larria den arren, bada itxaropenerako zantzurik. Mundu mailako erantzun bateratu eta koordinatu batek energiaren krisia arintzea lortuko luke, erregai garbien aldeko apustua erdigunean jarrita.
Zure interesekoa izan daiteke
Zer protokolo aktibatzen dira ikastetxe batek jazarpen kasu bat egon daitekeela susmatzen duenean?
522 ikasle eskola-jazarpenaren biktima izan ziren joan den ikasturtean EAEn. Zenbaki bakoitzaren atzean istorio desberdin bat dago, beldurra eta isiltasuna protagonista dituena. Ikastetxeetan geroz eta sentsibilizazio handiagoa dago, eta atzemate goiztiarra oso lagungarria da.
Eskola jazarpenagatik iaz aztertutako 2.263 kasuetatik 522 baieztatu ditu Hezkuntza Sailak
2024-25 ikasturtean eskola jazarpen kasu gehiago ikertu dira (aurreko ikasturtean baino 364 gehiago) eta baieztatutakoak ere igo egin dira (522). Begoña Pedrosa Hezkuntza sailburuak azaldu duenez, datuek erakusten dute "sentsibilizazio handiagoa, detekzio goiztiarra eta prozeduretan konfiantza handiagoa" dagoela.
San Juan ontziaren uretaratzea, zuzenean
Jarraitu zuzenean Albaolatik Itsas Kultur Faktoria (Pasai San Pedro), San Juan ontziaren uretaratzea, munduko itsas ondarearen historian mugarri izango den gertaera.
Gazteek inoiz baino gutxiago edaten eta erretzen dute, baina Euskal Herrikoak cannabisaren kontsumoaren buruan daude
ESTUDES txostenak egiaztatu duenez, alkoholaren, tabakoaren eta cannabisaren kontsumoak behera egin du Euskadiko nerabeen artean, azken 25 urteetako mailarik baxuenetara. Hala ere, Euskadi kalamuaren kontsumoaren buruan dago 14-18 urte bitarteko adingabeen artean, eta Estatuko mozkorraldien tasarik handiena ere badu.
Albiste izango dira: Eskola jazarpenaren aurkako eguna, klima aldaketari buruzko goi bilera eta abisu horia itsasaldeko arriskuagatik
Gaurkoan Orain-en albiste izango direnen laburpena, bi hitzetan.
Adimen Artifiziala, bullyinga egiteko tresna berria: “Hezkuntza digitalean hezi behar ditugu haurrak”
Azken urtean, ziberjazarpena gauzatzeko adimen artifizialaren erabilerak nabarmen egin du gora, hainbat ikerketaren arabera. Gelakideren baten argazki, bideo edo audio bat manipulatuz bideo faltsuak sortzeko erabiltzen da AA, eta sare sozialen bidez zabaltzen dira. Mikel Cerezo gizarte hezitzaile eta adikzioetan adituak adierazi du orain "duela urte batzuk baino askoz bizkorrago" hedatzen direla edukiak, eta ondorioak suntsitzaileak izan daitezkeela.
Dani Alvarezek Euskal Kazetariak saria jaso du
Dani Alvarez EITB taldeko kazetariari eman diote Kazetarien Euskal Elkargoaren aurtengo Euskal Kazetariak saria. Bilboko BBK aretoan egindako sari-banaketa ekitaldian, pozik agertu da Alvarez, eta esan du "ohorea" dela aitortza hori jasotzea. EITBren parte-hartzea duen Natur Bizia ikus-entzunezko lana ere saritu dute Ingurumen Kazetaritza atalean.
Hiru adingaberi sexu-erasoak egin zizkien masajistari 26 urteko kartzela-zigorra ezarri diote
Gipuzkoako Auzitegiak jada agindu du gizona espetxeratzea. 14 urteko kartzela-zigorra ezarri dio 16 urtetik beherako adingabeei egindako bi sexu-eraso delituengatik (zazpi urte, biktima bakoitzeko), 10 urtekoa, 16 urtetik beherakoari egindako sexu-eraso jarraituagatik, eta, bi urtekoa, haurren sexu-ziberjazarpenagatik. Gainera, beste neurri batzuen artean, espetxetik ateratzen denean 17 urte egin beharko ditu zaintzapeko askatasunean, eta, orotara 40.000 euroko kalte-ordaina eman beharko die hiru biktimei.
Euskalmeten arabera, urria "oso lehorra" izan da: ohiko prezipitazioen erdia egin du
Arabako zenbait eremutan, mende honetan izan den "urririk beroena eta lehorrena" izan dute, eta batez besteko tenperatura ohi baino 1,2 ºC gorago egon da.
NEIKERrek animalia-osasunaren inguruko ikerketa indartu du, segurtasun handiko laborategia berrituta
Euspen Biologikoko 3. mailako laborategia handitu dute, eta laborategi eta gela espezializatu berriak jarri dira. Horrek arrisku handiko patogenoak aztertzeko eta biosegurtasunean aurrera egiteko gaitasuna optimizatzen du, animalien ongizatearen nazioarteko estandarrak errespetatuz.