Bero boladak % 57 hazi dira azken hamarkadan Europan
'Osasunari eta klima aldaketari buruzko atzerako kontaketa' goiburupean, urteroko txostena kaleratu berri du The Lancet osasun arloko mundu mailako aldizkari sonatuenetakoak, eta aurrekoetan bezala, bertan jasotzen diren ondorioek berotegi efektuaren larritasuna agerian uzten dute. Mundu osoko gobernuek eta enpresek martxan dituzten estrategiek pertsona guztien biziraupena ari dira arriskuan jartzen, egungo belaunaldiena eta ondorengoena. Hori da ondorio nagusienetako bat.
Europako herrialdeei buruzko atal berezi bat jasotzen du txostenak, eta bertan tenperatura altuek edota beroaldiek osasunean eragiten duten kalteaz ohartarazten da, zenbait datu plazaratuz. Horien arabera, Mediterraneo isurialdeko herrialdeak dira, gaur egun, lurraren berotzearen epizentroak.
Hala, Europan, azken hamarkadan, beroaldiek nabarmen egin dute gora, bikoizteraino; 2010etik 2019ra % 57 hazi dira. Horrek guztiak, nabarmen handitzen du hilkortasun eta erikortasun arriskua, batez ere, pertsona zaurgarrienetan: adinekoak, haurrak, gaixotasun kronikoak dituztenak edota osasun arreta egokia jasotzeko aukerarik ez dutenak.
Txostenean parte hartu duten adituek nabarmentzen dutenez, bihotzeko arazoak eta arnas aparatuarekin lotutako gaixotasunak bereziki larriagotzen ditu muturreko beroak, eta buruko osasunarekin lotutako gaitzei ere kalte handia eragiten die. Halere, planeta osoko pertsona guztien biziraupena arriskuan jartzen du erregai fosilekiko mendekotasun iraunkorrak, eta herrialde bakar bat ere ez dago salbu.
Asteon argitaratutako txostenean 51 erakundetako 99 adituk hartu dute parte. Londresko College Unibertsitateak zuzentzen duen ikerketa da, besteak beste, Munduko Osasun Erakundearekin eta Munduko Metereologia Erakundearekin lankidetzan. Berotegi efektua neurtzeko adierazleak eta horiei buruzko datuak biltzen dira txostenean, mundu mailako egoeraren argazki zehatza eginez.
The Lancet aldizkariaren arabera, egoera oso larria den arren, bada itxaropenerako zantzurik. Mundu mailako erantzun bateratu eta koordinatu batek energiaren krisia arintzea lortuko luke, erregai garbien aldeko apustua erdigunean jarrita.
Albiste gehiago gizartea
"Nahasmendu delirantea" diagnostikatu diote medikuek Kabiecesen 400 haur baino gehiago txertatu gabe utzi zituen erizainari
Epaiketaren laugarren egunean, auzipetua auzitegian aurkeztu da, baina deklaratzeko moduan ez dagoela onartu du.
Iruñeko Planetarioa berreraikitzeko lanak hasi dira
Urtarrilean kupula larriki kaltetu zuen sutearen ondoren, Iruñeko Planetarioa Tornamira Aretoa zaharberritzen eta eraikina osorik modernizatzen hasi da. Kultura sailburu Rebeca Esnaolak zentroa zientzia eta astronomia dibulgaziorako abangoardiako gune gisa berreskuratzea helburu duten jarduerak azaldu ditu.
Sindikatuek eta pentsiodunek protesta egin dute Eusko Legebiltzarraren aurrean
Pentsioak Lanbide arteko Gutxieneko Soldatara (LGS) arte osatzeko Herri Ekimen Legegilea (HEL) Jaurlaritzak aintzat hartu ez izanagatik protesta egin du pentsiodunen mugimenduak. Bestalde, enplegu publikoko prozesuetan izandako euskararen aurkako "erasoaldi judiziala" salatu du LAB sindikatuak.
Bi gizon atxilotu dituzte Azkoitian gizon bati sexu-erasoa egin eta legez kanpo atxikitzeagatik
Joan den asteartean, gizon bat Ertzaintzaren egoitzara joan zen sexu-eraso baten biktima izan zela eta bere borondatearen aurka atxiki zutela eta eraso fisikoa eta sexuala egin ziotela salatzeko.
Euskal Selekzioak eta Palestinak lagunarteko futbol partida jokatuko dute San Mamesen azaroaren 15ean
Espainiako agintarien arabera, ez da kirol ekitaldi huts bat izango, eta Palestinan pairatzen ari diren "giza eskubideen urraketa guztiak" ikusarazteko ere baliatuko dute lagunartekoa.
Baso-sute arriskua oso handia izango da Nafarroan ostegunetik larunbatera
Aurreikuspenen arabera, arriskua nabarmen murriztuko da larunbateko azken orduan, prezipitazio-fronte bat sartuko baita.
Euskararentzat "arkitektura juridiko berria" eskatu du Kontseiluak, "langile publikoek euskararen ezagutza izatea" bermatzeko
Euskalgintzaren Kontseiluak eta Bagera Donostiako euskaltzaleen elkarteak deituta, bilkura egin dute, arratsaldean, Donostiako epaitegi batek euskararen aurka kaleratu berri duen epai bat salatzeko. Idurre Eskisabel Kontseiluko idazkari nagusiaren hitzetan, "ezinbestekoa da euskarari behar duen arkitektura juridiko berria eskaintzea", "botere judizialetik ezarritako blokeoa gainditzeko".
Palestinaren aldeko mobilizazioak egingo dituzte ostegunean Hego Euskal Herrian
Protestak eguerdian eta arratsaldean izango dira, Gasteizen, Bilbon eta Iruñean.
EHUk 247 milioi euroko egitasmoei uko egin die Israelen parte hartzea dutelako
Joxerramon Bengoetxea errektorearen hitzetan, “herri palestinarraren genozidioaren auzia lehentasuna da” EHUrentzat. Gogorarazi du 2024ko apiriletik ez dutela harremanik Palestinan egindako krimenak gaitzesten ez dituzten unibertsitate eta erakundeekin.
EHUk uko egin dio 247 milioi euroko ikerketa-proiektuetan parte hartzeari, Israelekin loturak zituztelako
Joxerramon Bengoetxea Euskal Herriko Unibertsitateko (EHU) errektoreak asteazken honetan berretsi duenez, "Palestinako herriaren genozidioaren auzia lehentasuna da gure unibertsitatean", eta aditzera eman du EHUk uko egin diela, azken hilabeteetan, 247 milioi euroko ikerkuntza-proiektuei, biomedikuntzaren edo konputazio-zientzien arloetan, proiektu horiek Israelgo estatuarekin zuten loturagatik. Agerraldian, Bengoetxeak Europako Batzordeari eta Espainiako Gobernuari eskatu die Israelgo unibertsitateak, ikerketa-zentroak eta erakundeak bazter utz ditzatela ikerketa elkarlanak, akademikoak edo kulturalak laguntzeko europar funtsetatik.