Bero boladak % 57 hazi dira azken hamarkadan Europan
'Osasunari eta klima aldaketari buruzko atzerako kontaketa' goiburupean, urteroko txostena kaleratu berri du The Lancet osasun arloko mundu mailako aldizkari sonatuenetakoak, eta aurrekoetan bezala, bertan jasotzen diren ondorioek berotegi efektuaren larritasuna agerian uzten dute. Mundu osoko gobernuek eta enpresek martxan dituzten estrategiek pertsona guztien biziraupena ari dira arriskuan jartzen, egungo belaunaldiena eta ondorengoena. Hori da ondorio nagusienetako bat.
Europako herrialdeei buruzko atal berezi bat jasotzen du txostenak, eta bertan tenperatura altuek edota beroaldiek osasunean eragiten duten kalteaz ohartarazten da, zenbait datu plazaratuz. Horien arabera, Mediterraneo isurialdeko herrialdeak dira, gaur egun, lurraren berotzearen epizentroak.
Hala, Europan, azken hamarkadan, beroaldiek nabarmen egin dute gora, bikoizteraino; 2010etik 2019ra % 57 hazi dira. Horrek guztiak, nabarmen handitzen du hilkortasun eta erikortasun arriskua, batez ere, pertsona zaurgarrienetan: adinekoak, haurrak, gaixotasun kronikoak dituztenak edota osasun arreta egokia jasotzeko aukerarik ez dutenak.
Txostenean parte hartu duten adituek nabarmentzen dutenez, bihotzeko arazoak eta arnas aparatuarekin lotutako gaixotasunak bereziki larriagotzen ditu muturreko beroak, eta buruko osasunarekin lotutako gaitzei ere kalte handia eragiten die. Halere, planeta osoko pertsona guztien biziraupena arriskuan jartzen du erregai fosilekiko mendekotasun iraunkorrak, eta herrialde bakar bat ere ez dago salbu.
Asteon argitaratutako txostenean 51 erakundetako 99 adituk hartu dute parte. Londresko College Unibertsitateak zuzentzen duen ikerketa da, besteak beste, Munduko Osasun Erakundearekin eta Munduko Metereologia Erakundearekin lankidetzan. Berotegi efektua neurtzeko adierazleak eta horiei buruzko datuak biltzen dira txostenean, mundu mailako egoeraren argazki zehatza eginez.
The Lancet aldizkariaren arabera, egoera oso larria den arren, bada itxaropenerako zantzurik. Mundu mailako erantzun bateratu eta koordinatu batek energiaren krisia arintzea lortuko luke, erregai garbien aldeko apustua erdigunean jarrita.
Albiste gehiago gizartea
Gizon bat atxilotu dute Portugaleteko taberna batean beste bati aizkoraz erasotzeagatik
Atzo 20:00etan gertatu zen erasoa. Biktimak zauriak ditu eskuetan eta bizkarrean.
Albiste izango dira: Saretzen txostena, PSNren krisia eta Errefuxiatuen Mundu Eguna
Gaurkoan albiste izango direnen laburpena, bi hitzetan.
Oñatiko Larraña Etxeak 20 nazionalitateko 100 errefuxiatu hartzen ditu
Zentroa kudeatzen duen Zehar-Errefuxiatuekin elkarteak salatu du Atzerritarrei buruzko Legearen Erregelamenduaren azken erreformak nazioarteko babesa eskatzen duten pertsonak "zigortzen" dituela. 3.000 pertsonak baino gehiagok eskatu dute nazioarteko babesa Euskadin aurten.
Bittor Arginzonizen Etxebarri erretegiak munduko bigarren jatetxe onena izaten jarraitzen du
Peruko Maido jatetxea munduko onena izendatu dute The World 's 50 Best Restaurants 2025 sarietan. Bestalde, Etxebarri erretegiko Mohamed Benabdallah aljeriarra munduko sommelier onena izendatu dute.
Abadia Saria jaso du Gure Zirkuak
Gure Zirkuak aurtengo Abadia Saria jaso du gaur arratsaldean, Arrateko gainean (Eibar) egindako ekitaldian, komunitate oso bati “elkarrekin euskaraz bizi eta sentitzeko plaza berritzailea” eskaintzeagatik. Eider Mendoza diputatu nagusiaren eskutik jaso dute Abadia Sariaren oroigarria –Iñigo Aristegui Telloren Zazpi Petaloak eskultura– Gure Zirkuko kideek.
Musika, nagusi: EAEko 10 kultur ekitalditatik hiru musikari lotutakoak dira
6.342 kontzerturekin, musika euskal agendan gehien agertzen den forma kultural gisa finkatu zen iaz. Ondoren antzerkia (4.239 ekitaldi) eta, urrunago, zinema/ikus-entzunezkoak (2.349) eta dantza (860).
EAEko kultur ekitaldien ia erdiak euskarazkoak edo elebidunak dira
2024an programatutako kultur ekitaldien % 32,8 euskara hutsean izan ziren, eta % 13,1 elebidunak, gaztelaniarekin edo beste hizkuntza batekin batera.
EAEko kultur sarea: bizia, baina asimetrikoa
2024an, ia 20.000 ekitaldi inguru erregistratu ziren hiru lurraldeetan, Kulturklik atariaren arabera. Beste era batera esanda: egunean, batez beste, 55 kultur saio izan ziren EAEko udalerrietan.
Kultur programazioa urte osoan zehar ereiten da EAEn, baina udazken-negua da sasoirik emankorrena
Orokorrean orekari eusten zaion arren, eskualdeen arteko aldeak egon badaude. Eremu batzuetan programazioa batik bat uda sasoira bideratzen dute, eta beste batzuetan, aldiz, ekitaldiak hilez hil sakabanatzen dituzte.
Beskoitzek ikastola berria izango du 2026-2027 ikasturtean
Egun dauden prefabrikatuetatik gertu, lursail bat erosi du Beskoitzeko Udalak eta bertako zati bat ikastolarentzat izango da. Herri Urratsen lortutako diruari esker eta Euskal Herri osotik iritsitako elkartasunari esker, Seaskak milioi bat euroko inbertsioa egingo du. Irailean lanak hasiko dira, eta hurrengo ikasturtean hasiko lirateke Beskoitze aldeko 50 haur inguru baldintza duinetan euskaraz ikasten.