160 adin txikikotik 1ek du espektro autistaren barruko nahasmenduetako bat, MOEren arabera
160 adin txikikotik 1ek du espektro autistaren barruko nahasmenduetako (EAN) bat, Munduko Osasun Erakundearen arabera. Dena dela, bestelako ikerketen arabera, 100 umetik batek du EANa, eta kopuru hori gorantz doa. Igande hau, apirilak 2, Autismoaren gainean Kontzientziatzeko Nazioarteko Eguna da.
Euskadin, autismoa ikusarazteko aldarrikapen-ekitaldi nagusiak Azpeitian egin dituzte: autismoa nahiz dibertsitate funtzionala duten pertsonen alde lanean diharduten Gautena eta Marea Urdina elkarteen eskutik, antzerkia, hitzaldiak, artea, dantza eta igeriketa egokitutako lehiaketa ere egin dituzte azken egunetan. Itxiera borobila eman diote igande honetan Loiolan hasi eta herriko plazan amaitu den martxa solidarioarekin. Horren ondoren, pintxoak eta umeentzako jolasak prestatu dituzte, sentsibilizazioa eta festa giroa uztartuz.
Nafarroan, berriz, larunbat honetan izan zen ospakizun-eguna, Gaztelu plazan jarritako puzgarri, musika eta dantzarekin, Autismoaren Nafarroako Elkarteak antolatuta.
Espainiar Estatuan 470.000 pertsona baino gehiagok dute autismoa. Izan ere, espektro autistaren barruko nahasmenduaren Espainiako Estrategiaren I. Ekintza-Plana iragarri zuen Espainiako Gobernuak ostiral honetan, martxoak 31n. Uda baino lehen onartuko dute, lau urteko iraunaldia izango du eta bi urtean behin berrikusiko dute.
'Light It Up Blue' sentsibilizazio-kanpaina
'Light It Up Blue' izeneko sentsibilizazio nazioarteko kanpainari esker, mundu osoko milaka eraikin eta monumentu urdinez argiztatuko dituzte igande honetan, EAN duten pertsonei eta euren familiei elkartasuna adierazteko eta euren bizi-kalitatea hobetzeko beharraren gainean ohartarazteko helburuz.
Tratu desberdina generoagatik
Autismoaren lehenengo sintomak haur-garapenaren adin goiztiarrean ematen dira, 12 eta 18 hilabete artean, alegia. Sintoma horiek agerian uzten dute, beste haurrerkin alderatuta, garapen desberdina dutela, baina guraso anitz ez dira ohartzen haurrak hitz egiten hasten duenera arte. Hortaz, umeak hiru urte baino gehiago dituenera arte sarritan atzeratzen da diagnostikoa.
Autismoaren Espainiako Konfederazioak egindako eta 'Frontiers in Psychiatry' aldizkarian argitaratutako ikerketa epidemiologiko baten arabera, autismoa duten pertsonak osasun mentaleko eta nerbio-sistemako arazoak dituzte.
Sexuari erreparatuta, autismoa duten pertsona gehienak gizonak dira (lau gizon eta emakume baten proportzioarekin), baina emakumeak azpidiagnostikatuta daude, generoagatik tratu desberdina ematen dietelako.
Adituen arabera, antsietatearekin lotutako arazoak dira ohikoenak, eskolatik diagnostikatutak, eta heldutasunean, depresioaren aurkako pilulen eta ansiolitikoen preskripzioarekin lotzen dute gehienbat.
Ikerketa horretan parte hartu zuten gazteen artean, arreta defizita eta hiperaktibitatearen barruko nahasmendua da nagusia, eta litekeena da diagnostikoa berandu jasotzea ere. Emakumeek, nagusiek eta desgaitasun intelektuala dutenek tratamendu psikofarmakologikoak jasotzeko aukera gehiago dute.
Albiste gehiago gizartea
"Nahasmendu delirantea" diagnostikatu diote medikuek Kabiecesen 400 haur baino gehiago txertatu gabe utzi zituen erizainari
Epaiketaren laugarren egunean, auzipetua auzitegian aurkeztu da, baina deklaratzeko moduan ez dagoela onartu du.
Iruñeko Planetarioa berreraikitzeko lanak hasi dira
Urtarrilean kupula larriki kaltetu zuen sutearen ondoren, Iruñeko Planetarioa Tornamira Aretoa zaharberritzen eta eraikina osorik modernizatzen hasi da. Kultura sailburu Rebeca Esnaolak zentroa zientzia eta astronomia dibulgaziorako abangoardiako gune gisa berreskuratzea helburu duten jarduerak azaldu ditu.
Sindikatuek eta pentsiodunek protesta egin dute Eusko Legebiltzarraren aurrean
Pentsioak Lanbide arteko Gutxieneko Soldatara (LGS) arte osatzeko Herri Ekimen Legegilea (HEL) Jaurlaritzak aintzat hartu ez izanagatik protesta egin du pentsiodunen mugimenduak. Bestalde, enplegu publikoko prozesuetan izandako euskararen aurkako "erasoaldi judiziala" salatu du LAB sindikatuak.
Bi gizon atxilotu dituzte Azkoitian gizon bati sexu-erasoa egin eta legez kanpo atxikitzeagatik
Joan den asteartean, gizon bat Ertzaintzaren egoitzara joan zen sexu-eraso baten biktima izan zela eta bere borondatearen aurka atxiki zutela eta eraso fisikoa eta sexuala egin ziotela salatzeko.
Euskal Selekzioak eta Palestinak lagunarteko futbol partida jokatuko dute San Mamesen azaroaren 15ean
Espainiako agintarien arabera, ez da kirol ekitaldi huts bat izango, eta Palestinan pairatzen ari diren "giza eskubideen urraketa guztiak" ikusarazteko ere baliatuko dute lagunartekoa.
Baso-sute arriskua oso handia izango da Nafarroan ostegunetik larunbatera
Aurreikuspenen arabera, arriskua nabarmen murriztuko da larunbateko azken orduan, prezipitazio-fronte bat sartuko baita.
Euskararentzat "arkitektura juridiko berria" eskatu du Kontseiluak, "langile publikoek euskararen ezagutza izatea" bermatzeko
Euskalgintzaren Kontseiluak eta Bagera Donostiako euskaltzaleen elkarteak deituta, bilkura egin dute, arratsaldean, Donostiako epaitegi batek euskararen aurka kaleratu berri duen epai bat salatzeko. Idurre Eskisabel Kontseiluko idazkari nagusiaren hitzetan, "ezinbestekoa da euskarari behar duen arkitektura juridiko berria eskaintzea", "botere judizialetik ezarritako blokeoa gainditzeko".
Palestinaren aldeko mobilizazioak egingo dituzte ostegunean Hego Euskal Herrian
Protestak eguerdian eta arratsaldean izango dira, Gasteizen, Bilbon eta Iruñean.
EHUk 247 milioi euroko egitasmoei uko egin die Israelen parte hartzea dutelako
Joxerramon Bengoetxea errektorearen hitzetan, “herri palestinarraren genozidioaren auzia lehentasuna da” EHUrentzat. Gogorarazi du 2024ko apiriletik ez dutela harremanik Palestinan egindako krimenak gaitzesten ez dituzten unibertsitate eta erakundeekin.
EHUk uko egin dio 247 milioi euroko ikerketa-proiektuetan parte hartzeari, Israelekin loturak zituztelako
Joxerramon Bengoetxea Euskal Herriko Unibertsitateko (EHU) errektoreak asteazken honetan berretsi duenez, "Palestinako herriaren genozidioaren auzia lehentasuna da gure unibertsitatean", eta aditzera eman du EHUk uko egin diela, azken hilabeteetan, 247 milioi euroko ikerkuntza-proiektuei, biomedikuntzaren edo konputazio-zientzien arloetan, proiektu horiek Israelgo estatuarekin zuten loturagatik. Agerraldian, Bengoetxeak Europako Batzordeari eta Espainiako Gobernuari eskatu die Israelgo unibertsitateak, ikerketa-zentroak eta erakundeak bazter utz ditzatela ikerketa elkarlanak, akademikoak edo kulturalak laguntzeko europar funtsetatik.