Profila: Robert Prevost, Frantzisko aita santuaren apustuetako bat
Adeitsua, moderatua, erreserbatua, Robert Francis Prevost Martinez kardinal estatubatuarra Frantzisko aita santuaren apustu handienetako bat izan zen. Mundu osoko apezpikuen eta Latinoamerikarako batzordearen arduradun izendatu zuen Bergogliok. San Agustinen ordenako misiolari hau, azken urteetan Frantzisko aita santu zenaren laguntzaile estua izan da eta haren estiloa jarraituz, diskrezioz sartu zen aita santu izendatzeko hautagaien zerrendan, beste izen handi batzuen artean, 'outsider' bat bezala.
Bere izaera moderatuak kontserbadoreen eta erreformisten arteko zubilana egiteko posizio onean jartzen du. Amerikaz duen jakintza handiak, berriz, kontinente horretako iparraldeko eta hegoaldeko kardinalen babesa eman diezaioke. Hain zuzen ere, horietako batzuk oso kritiko izan ziren Frantziskorekin.
Bost hizkuntza gutxienez hitz egiten ditu: inglesa, gaztelania, italiera, frantsesa eta portugesa. Eta latina eta alemaniera irakurtzeko gai da.
Prevost 1955ean jaio zen Chicagon (AEBak) sustrai frantsesak, italiarrak eta espainiarrak zituen familia batean. Ama, Mildred Martínez, jatorri espainiarrekoa zen, eta aita, Louis Marius Prevost, jatorri frantziar eta italiarrekoa. Bi anaia ditu.
Agustindarren Saint Louis apaizetxean hasi zuen bere ibilbidea eta han egin zituen botoak 1981ean. Ondoren Teologia ikasi zuen eta Erromara bidaiatu zuen Zuzenbide Kanonikoa ikasteko. 1982an 28 urterekin apaiztu eta lasterrera Perura bidali zuten, bere adopzio herrialdea izan denera. Piurako Chulucanasen misioan lehendabizi eta Trujillokoan ondoren, ibilbide luzea egin zuen artxidiozesi horretan. Irakaskuntzan ere eskarmentu handia izan du, Chicagoko Agustindarren priore nagusi gisa.
2014an, Peruko Chiclayoko elizbarrutiko buru jarri zuen Frantzisko aita santuak, administratzaile apostoliko gisa. Urtebete geroako bertako apezpiku izendatu zuen eta 2018tik 2023ra Peruko Gotzainen Batzarreko bigarren presidenteordea izan zen. Tarte horretan, besteak beste, Solidacio de Vida Cristiana taldearen sexu abusuen krisialdiari aurre egin behar izan zion.
Duela bi urte, Bergoglio aita santuak Erromara deitu zuen. Kardinal eta Gotzainen Dikasterioko (planeta osoko gotzainak aukeratzen dituen ministerioko) prefektu izendatu zuen. Erakunde boteretsu honen buru, Frantzisko aita santuaren eta kontserbadoreen arteko liskarretan hartu zuen parte, hala nola, Joseph Strickland gotzain estatubatuarra kargutik kendu zutenean, Egoitza Santuarekin desleial izan zelako. Frantziskok Latinoamerikarako Pontifize Batzordeko lehendakari ere jarri zuen, azpikontinentearen errealitateari eta periferiei buruz duen ezagutza handiari esker.
Beraz, apezpikuen "begirale" rola eta Hego Amerikako iragana eta oraina direla eta, Prevostek etengabeko harremana du elizaren hierarkiarekin, batez ere Amerikan, planetako katolikoen erdiak dituen kontinentean (637 milioi inguru 2004an).
Bere adierazpenetan zuhur ariatu izan bada ere, Frantzisko aita santuaren ildotik mintzatu izan da normalean; "herritik hurbil" dagoen kleroa defendatuz. Azken urteotan eliza astindu duen sexu-abusuen kasuei dagokionez, "gardena izateko eta biktimei laguntzeko" betebeharra daukala Elizak aldarrikatu izan du.
Albiste gehiago gizartea
Euskararentzat "arkitektura juridiko berria" eskatu du Kontseiluak, "langile publikoek euskararen ezagutza izatea" bermatzeko
Euskalgintzaren Kontseiluak eta Bagera Donostiako euskaltzaleen elkarteak deituta, bilkura egin dute, arratsaldean, Donostiako epaitegi batek euskararen aurka kaleratu berri duen epai bat salatzeko. Idurre Eskisabel Kontseiluko idazkari nagusiaren hitzetan, "ezinbestekoa da euskarari behar duen arkitektura juridiko berria eskaintzea", "botere judizialetik ezarritako blokeoa gainditzeko".
Palestinaren aldeko mobilizazioak egingo dituzte ostegunean Hego Euskal Herrian
Protestak eguerdian eta arratsaldean izango dira, Gasteizen, Bilbon eta Iruñean.
EHUk 247 milioi euroko egitasmoei uko egin die Israelen parte hartzea dutelako
Joxerramon Bengoetxea errektorearen hitzetan, “herri palestinarraren genozidioaren auzia lehentasuna da” EHUrentzat. Gogorarazi du 2024ko apiriletik ez dutela harremanik Palestinan egindako krimenak gaitzesten ez dituzten unibertsitate eta erakundeekin.
EHUk uko egin dio 247 milioi euroko ikerketa-proiektuetan parte hartzeari, Israelekin loturak zituztelako
Joxerramon Bengoetxea Euskal Herriko Unibertsitateko (EHU) errektoreak asteazken honetan berretsi duenez, "Palestinako herriaren genozidioaren auzia lehentasuna da gure unibertsitatean", eta aditzera eman du EHUk uko egin diela, azken hilabeteetan, 247 milioi euroko ikerkuntza-proiektuei, biomedikuntzaren edo konputazio-zientzien arloetan, proiektu horiek Israelgo estatuarekin zuten loturagatik. Agerraldian, Bengoetxeak Europako Batzordeari eta Espainiako Gobernuari eskatu die Israelgo unibertsitateak, ikerketa-zentroak eta erakundeak bazter utz ditzatela ikerketa elkarlanak, akademikoak edo kulturalak laguntzeko europar funtsetatik.
Labar pinturak dituen historiaurreko aztarnategi bat aurkitu dute Gamiz-Fikan
Bizkaiko Foru Aldundiak jakinarazi duenez, Juan Carlos Lopez Quintanak eta Juan Carlos Izagirrek aurkitu zuten, Atxispeko San Pedro ermitaren ingurunea berreskuratzeko interbentzio programa baten baitan, 2025eko ekainaren 26an. Haitzuloa ikertu duten adituen arabera, eremu kantauriarrean dokumentatutako lehen hipogeo mistoa da.
Pertsona bat hil da Tafallan furgoneta baten eta uzta biltzeko makina baten artean izandako istripuan
Polizia-iturriek jakitera eman dutenez, istripua 09:00etan gertatu da, NA-132 errepidean, Tafalla parean, eta hildako pertsona furgonetan zihoana da.
San Mamesera sartzeko inguruak jarraitzaile zuri-gorriz bete dira, Txapeldunen Ligako hitzorduan
Zuri-gorriek Arsenalen aurka neurtuko dituzte indarrak astearte honetan, Txapeldunen Ligako 1. jardunaldiko neurketan. Athleticeko milaka zale bildu dira gaur arratsaldean partida honetan, taldea animatzeko helburuarekin.
Osakidetzak 10.000 haurtxo immunizatuko ditu bronkiolitis akutuaren aurka
Hasieran, katarroaren antzeko sintomak agertzen dira, hala nola mukiak, eztula edo sukarra, baina egun batzuen buruan beste sintoma batzuk ager daitezke, adibidez, arnasa hartzeko zailtasunak, txistuak edo nekea, eta neke horrek esnea hartzean eragiten die haurtxoei.
CIC bioGUNEren ikerketa batek gibeleko minbizi arraro eta oldarkor bat tratatzeko bide berri bat aurkitu du
Aurkikuntzek iradokitzen dutenez, zelulen barruan magnesioa garraiatzeaz arduratzen den CNNM4 proteinaren blokeoak tratamendu zuzen, seguru eta eraginkorra eskain lezake, minbizi horren aurkako terapia pertsonalizatuetarako bide berriak irekiz.
Ehunka lagun bildu ditu Gasteizen Olarizuko erromeriak, udari agur esateko
Lorazainen grebak apur bat aldatu du festa, hilabeteak igaro baitira azken aldiz zelaietako belarra moztu zutenetik. Hala ere, festa-giroari eutsi diote gasteiztarrek. Babarrun-janak jende ugari erakarri du. Udalbatzako kideek, bestetik, ohikoa dutenez, hiriko mugarrietara bisita egin dute.