25 eta 39 urte bitarteko euskal gazteen herenek ez dute seme-alabarik izan nahi

Euskal Herriko hiru gaztetik batek ez du seme-alabarik izan nahi. Hori da Gazteen Euskal Behatokiak 25 eta 39 urte bitarteko biztanleen amatasunari eta aitatasunari buruzko iritziak eta ikuspegiak ezagutzeko egindako ikerketaren ondorio nagusietako bat. Galdetutakoen % 67,7k adierazi dute seme-alabak izan nahi dituztela, baina zalantzak eta beldurrak dituzte. Bakarrik % 6,3k diote ama edo aita ez izateko erabakia behin betiko hartuta dutela.

Seme-alabarik ez izateko arrazoiak lotuta daude, kasu askotan, beste bizi-helburu batzuei lehentasuna ematearekin edo ume gabe bizitzeko nahiarekin. Hala ere, kezka pertsonalek ere badute pisua: % 64,7k diote beretzat denborarik ez izateak kezkatzen dituela, % 59,4k osasun fisiko edo mentalean izan dezakeen eragina aipatu dute, eta erdiek baino gehiagok esan dute erosahalmena galtzeko edo garapen profesionala eteteko beldur direla. Kezka horiek, gainera, ohikoagoak dira emakumeen artean.

2024ko azaroan eta abenduan 2.323 gazte galdekatuta egindako inkestak erakusten duenez, lehen seme-alaba izateko adin egokiena 33,3 urte da, horien ustez. Halere, % 27,2k soilik uste dute adin horretara garaiz iritsiko direla. Oztopo nagusien artean, faktore ekonomikoak (% 72,9), lana (% 57,3) eta etxebizitzarekin lotutakoak (% 46) aipatu dituzte.

Guraso diren pertsonen esperientziek agerian utzi dute genero-arrakala. Emakumeek gehiago kritikatu dute etxeko lanen banaketa, kontziliazio-neurriak nahikoak ez direla uste dute eta beren ibilbide profesionalean eragin negatibo handiagoa sumatzen dute.

Txostenak nabarmen du, halaber, emakumeek oraindik ere zama desorekatua dutela: inkestatutakoen % 78,9k diote amatasunak lanbidea uztea dakarrela emakumeentzat, eta % 75ek baino gehiagok uste dute seme-alabak izateko presio soziala ere handiagoa dela emakumeen kasuan. Amek lan- eta familia-bizitza uztartzeko zailtasun gehiago dituztela uste dute.

Galdeketa horretatik ondorioztatu dutenez, seme-alabak izateko nahia lotuta dago egonkortasun ekonomikoarekin, erakundeen babesarekin eta genero-berdintasunarekin. Behatokiaren arabera, faktore horiek hobetzea funtsezkoa litzateke familia bat osatu nahi dutenek horretarako beste bizitza-arlo batzuei uko egin gabe egin dezaten.