NASAk iraganeko bizi zantzu posibleak aurkitu ditu Marten

2020tik, Perseverance roverrak Marteko Jezero kraterra zeharkatzen ari da antzinako bizitzaren arrastoen bila. Ikerketa horretan, zientzialariek mineralen nodulu arraro batzuk aurkitu dituzte. Haien historia kimikoak iradokitzen du prozesu kimiko prebiotikoetan edo mikrobioetan eratutakoak izan zitezkeela, biak bizitzarekin lotura zuzena duten mekanismoak baitira.

NASAren roverrak iaz laginak jaso zituen Neretva Vallis eremuan, non duela 3.800 milioi urte ibai batek sedimentuak utzi zituen gaur egungo Jezero kraterrean zegoen laku batean. Lagin horietan burdin fosfatoz eta burdin sulfuroz aberastutako buztinezko mineralen nodulu txikiak aurkitu dituzte, karbono organikoarekin lotutako konposatuekin batera. Konposatu horiek bizitzaren oinarri diren erreakzio kimikoetan sor litezke.

Gainera, ikerketak baieztatu du prozesu horiek sedimentuak lakuan eta tenperatura baxuko baldintzetan pilatu ostean gertatu zirela, eta horrek "ezohiko lagin" horiek balizko biosinadura bihurtzen dituela. Hala ere, ikertzaileek zuhurtziaz azpimarratu dute aurkikuntza horiek prozesu geologiko abiotikoen (ez biologikoak) ondorio ere izan daitezkeela.

Bizitzarako beharrezko baldintzak

Lurrean, Antartikan, Tunisiako Chott el Djerideko aintzira gazian edo Espainiako Riotintoko meategietan aurki daiteke bizia, zeinetan bizitzarako baldintzak muturreko diren. Horrek erakusten du bizitza ez dela beti baldintza "erosoetan" garatzen, baizik eta prozesu kimiko askoren bidez.

Duela 3.800 milioi urte, Marte eta Lurra planeta gazteak eta antzekoak ziren, biak ere eremu bizigarrian kokatuta. Gure planetan bizitza garatu bazen ere, Martek zuen atmosfera finak ura eta baldintza egokiak galtzea ekarri zuen, planeta basamortu bilakatuz. Hala ere, milaka milioi urtez, planeta gorriak uraren presentzia eta bizigarritasun-baldintzak izan zituen.

"Horregatik aukeratu genituen kontu handiz Perseverancek urarekin kontaktuan egondako arrokak bilatu behar zituen eremuak", azaldu du Felipe Gomez Astrobiologia Zentroko ikertzaileak. Roverrak Bright Angel eta Masonic Temple izeneko guneetan bildu zituen laginak.

Gomezek azaldu du roverrak "kolore gorrixkako lohiarekin lotutako esferula txiki batzuk" aurkitu zituela, burdina oxidatua zutela iradokitzen dutenak. SHERLOC eta PIXL tresnen bidez, fosfatodun nodulu txikiak eta sufrea identifikatu zituzten, burdina murriztua eta oxidatua batera agertuz, hau da, bizitzaren oinarri diren erreakzio kimikoetarako elementu nagusiak.

Tenperaturak ere garrantzi handia du bizitzaren sorrerarako. "Ikusi genuen noduluak tenperatura baxuan sortu zirela, eta hori ezinbestekoa da, bizitzaren sorrera ez baita bateragarria tenperatura altuekin", zehaztu du ikertzaileak.

Laginak Lurrera ekartzeko erronka

Egileek zuhurtzia eskatu dute: laginek potentzial astrobiologiko handia izan arren, prozesu abiotikoen emaitza izan daitezke. "Lurreko laborategietan aztertuz gero soilik argitu dezakegu hauek prozesu geologiko baten ondorio diren ala bizitza mikrobianoarekin lotuta dauden", azpimarratu du Jose Antonio Manrique UVAko ikertzaileak eta Marte 2020 misioko zientzia-taldeko kideak.

Horregatik, ezinbestekoa da laginak Lurrera ekartzea. Gaur egun, Estatu Batuetako administrazioak bi aukera aztertzen ditu: lurreratzaile batekin laginak berreskuratu eta Europako Espazio Agentziaren (ESA) ontzi batean bidaltzea, edo SpaceX enpresaren misio tripulatu baten bidez itzultzea. Erabakia 2026. urtearen amaieran hartuko dute.