Zuen esku dago: edo Banpiroa edo Santiago Segura edo Winterreko Milady
Ez dira Gabonak unerik egokiena maila altuko zinemarako. Ez, ez dut penaz esaten. Izan ditugu urrezko momentuak urtean zehar. Orain, berriz, tropelean, arrapaladan, 2023 bukatu baino lehen, 2024a iritsi aurretik, Erregeak etortzeko esperantza eta Magoak joaterakoan, bizitza arrunta bueltatuko den tristuraz, estreinatzen dira pasa diren beste hamaika hilabeteetan pantailetan lekurik aurkitu ez duten filmak. Baita euririk gabeko zinema kobetan gozo-gozo ikusi eta gero errukirik gabe botatzeko modukoak diren bihotzik, arimarik eta burmuinik gabeko irudi pilaketa desastrosoak ere.
Bi adibide baino ez dizkizuet jarriko. Zertarako gehiago? Zertan penatu beharko genuke egunotan? Batak bekatu larria egin du arranditsu jokatzen duelako nahiz eta harro izateko zio bakar bat eduki ez: L´ombra de Caravaggio. Besteak ere engainatu nahi gaitu, ziria sartu. Antza, izugarrizko ekoizpena da, irudizko efektuz gainezka egiten duena, urpeko eta urgaineko izaki arraroekin pantailaren milimetro guzti-guztiak betetzen dituena. Bai, antza, film erraldoia da, gure etxe ondoko eta urrutiko areto guztiak hartu dituena. Bi ordu irauten du, eta ezer garrantzitsurik, ezer dibertigarririk, kontatzen ez duenez, denbora duzu kontu bati erreparatzeko: aspaldiko pelikula merke haien moduan, 2018an eginiko lehenbiziko filmetik hor bazterrean utzitako zeluloide hondakinak berrerabili dituzte! Makarroi alaenak, Aquaman and The Lost Kingdom eskaintzen diguten horiek!
Beraz, ezer onik ez denez etxetik kanpo, bila dezagun aterpe sutondoan. Hor, horrenbestek arbuiatzen duten Netflix plataforman, bada galdu proposamenik. Mintzatu gara luzeago, zuek hala nahi izanez gero, datorren urtean. Orain abisua, erne izateko deia baino ez dizuet egingo: 2023ko azken-aurreko aste honetan, proposamen horretako musikaz luzatuko dizuet berba.
Pablo Larrain txiletarraren El Conde duzue nire eskaintza beroa. Ez dut hitzik aurkitzen azaltzeko, definitzeko. Zer ote? Fabula tristatu bat, parabola arrarora? Dakigun eta ez dakigun oro zalantzan, kolokan, jarriko duen burla metafisikoa?
No, El Club, Spencer, Jackie, Ema, Post Morten maisulan ikaragarriak filmatu eta gero, Larrainek inoiz baino urrutiago jo du, muga guztiak gaindituz. Oraingoan, herioaren itzalek hartua dirudien zuri-beltzezko kontakizun batean, mendeetan zehar iraultza denen kontra bortizki jardun duen banpiro bihurtzen du…. Augusto Pinochet diktadore krudela! Banpiro klasikoak nola, hilezina izateaz neke-neke da eginda. Aldean duen lagun bakarra (banpiroek horrelakorik badute ere) nor eta… Margaret Thatcher! (zinez, zin degizuet).
Hasiera izugarria du, eta gerta liteke gero pixkatxo bat ahulduz joatea, baina ez du inporta, hain baita brutala, paregabea hasieran jasotzen duzun zirrara. Hezurretan, begietan, neuronetan.
Eta esandakoa, adi musikari. Filmaren abiapuntuan, egunotan sarri entzungo dugun Johan Straussek sorturiko Radetzky Matxa aditzen da. Segituan datorrenak, ostera neurrik ez duen ustekabean harrapatuko zaituzte. Derrepentean, Sting dugu kantari. Baina oso kantu harrigarrian; opera baten aria ematen du… opera baten aria baita. Stingek Cold Song abesten du, eta Kanta Hotz hori Henry Purcellek 1691ean konposaturiko King Arthur operan agertzen da. Benetan, hotzak besarkatuko zaitu. Bai antzokian zaudela, bai zure etxe barruko pantailaren bozgorailuetatik entzun orduko, hezur-muineraino sartuko zaizu. Oraingoan ere, herioa. Oraingoan ere, bizitzaren negua. Oraingoan ere, jaurti bat denboran. Aroak zeharkatu izan ditu musika honek banpiro baten orro bihurtu arte. Irakur ezazue letra (adore nahikoa baduzue, bederen): Zenbaterainokoa ote zure ahalmena? Elurra eternalaren sakontasunetik atera nauzu eta. Ez duzu ikusten zaharregia naizela, ezin dudala ezta mugitu ere…? Utz nazazu hotzez hil…
Bai badakit, ez du ematen Gabonetarako ez pelikularik ez musikarik aproposena. Tira, zuek aukeratu edo El Conde edo… Santiago Segura Bizarzurirena egiten La Navidad en sus manos-en. Ez al da erdiko biderik? Bai, Lapurdin bazarete, Hiru Mosketarien bigarrena ikusteko parada duzue. Eta honetan, Milady Winterrekoa da protagonista nagusia, Hori erregalua, hori!
Albiste gehiago kultura
Joxe Azurmendi: "Euskaltasun jatorra egin egin behar da"
Euskal pentsalari oparoa atzo zendu zela eta, 1994an Hasier Etxeberriak "Ez dago larrosarik" saiorako egin zion elkarrizketako pasarte batzuk berreskuratu ditugu. Arantzazu, euskaltasuna, artea eta filosofia hartu zituen hizpide, besteak beste.
Txomin Olabarri, Azkuna Zentroko zuzendari nagusi berria
2018ko maiatzetik 2024ko abendura bitartean Azkuna Zentroko zuzendari izan zen Fernando Perezek kargua bere borondatez utzi ondoren, Olabarri izendatzea erabaki dute.
Milaka lagunek gozatu dute Bilboko Itsasadarreko ur gaineko kontzertuez
Bero egin arren, milaka lagun gerturatu dira Bilboko Itsasadarrera BBK Riak antolatutako kontzertuetara. ETSko Iñigo Etxezarreta, Amaia eta Arde Bogota ur gainerako eszenatokian aritu dira gerturartu direnen gozamenerako.
Itziar Mendizabal dantzariak amaiera eman dio bere ibilbide bikainari Londresko Royal Ballet konpainian
Lau urterekin hasi zen balletean lehen urratsak ematen, eta dantzarako grinak, besteak beste, Alemaniara eraman du. Hondarribiko dantzariak alde batera utziko ditu eszenatokiak, baina ez balleta. Londresko konpainia ospetsuak bere goi mailako dantza eskolako irakasle izateko fitxatuko duela iragarri du.
Santa Ana 1588ko ontziaren gila izan daitekeena topatu dute Pasaiako badian
Santa Ana ontzia Pasaian eraiki zuten, 1586an. Felipe II.aren “Armada Handiko” ontzietako bat zen, eta Ingalaterra konkistatu eta bertan katolizismoa ezartzeko misioan, huts egin zuen operazioan parte hartu zuen.
Hunkituta jaso du Antton Valverdek Adarra Saria
Antton Valverde musikari donostiarrak jaso du aurtengo Adarra saria Eneko Goia alkatearen eskutik. Euskal kantagintzari egindako ekarpena aitortu diote. Saria musika sortzen jarraitzeko bultzada handia dela esan du sortzaile donostiarrak.
Springsteenen zaleak gogotsu daude "The Boss" handiak Reale Arena dantzan jarri aurreko orduetan
Bruce Springsteenek bi kontzertu eskainiko ditu Donostian (larunbatean eta asteartean) "The Land of Hope and Dreams" biraren barruan. 2016an izan zen azkenekoz estatubatuarra Euskal Herrian. Springsteenek 17 musikari eta abeslari izango ditu alboan, E Street Bandeko kide historikoak barne.
EAEko kultur sarea: bizia, baina asimetrikoa
2024an, ia 20.000 ekitaldi inguru erregistratu ziren hiru lurraldeetan, Kulturklik atariaren arabera. Beste era batera esanda: egunean, batez beste, 55 kultur saio izan ziren EAEko udalerrietan.
Kultur programazioa urte osoan zehar ereiten da EAEn, baina udazken-negua da sasoirik emankorrena
Orokorrean orekari eusten zaion arren, eskualdeen arteko aldeak egon badaude. Eremu batzuetan programazioa batik bat uda sasoira bideratzen dute, eta beste batzuetan, aldiz, ekitaldiak hilez hil sakabanatzen dituzte.
EAEko kultur ekitaldien ia erdiak euskarazkoak edo elebidunak dira
2024an programatutako kultur ekitaldien % 32,8 euskara hutsean izan ziren, eta % 13,1 elebidunak, gaztelaniarekin edo beste hizkuntza batekin batera.