Izan zaitezte ekoizle
Joan den mendean, The Cook, The Thief, His Wife & Her Lover edo Drowing By Numbers igualik ez duten film estrainioen autorea den Peter Greenawayk temoso aldarrikatzen zuen Zinema, Zinematografoa, hilik zegoela. Engainatu zela aspaldian egiaztatu dugu. Izan ere, egunero, pelikulero, baieztatzen dugu zinemak bizirik dirauela.
Aldatu dira formatuak. Aldatu dira euskarriak. Aldatu dira ikusleon usadioak. Aldatu dira pantailak. Baina zinemak hortxe darrai, gure etxe ondoko areto korrientetan zein luxuzkoetan; gure etxe barruko pantaila harrigarrietan. Gaur, iskinetan dugu eskura zinema; poltsikoko gailuetan, ohikoak ez diren zinema zirkuitoetan ere bai.
Egun, zure begiko filmaren ekoizlea ere izan zaitezke. Nahi izanez gero. Dirutza ordaindu gabe. Buruhausterik gabe. Are gehiago, oraindik existitzen ez den, oraindik filmatzen ari diren, pelikula baterako sarrera eros dezakezu. Ez esan polita ez denik. Ziur The Draughtman´s Contract sinatu zuen Greenawayk sekula ez zuela horrelakorik irudikatu. Bai, ordea, egunotan, arras eta mimoz zaharberriturik Cannesen aurkeztuko den Montxo Armendarizen Tasioren protagonistak, Patxi Bisquertek, hots.
Argentinatik bueltatu berria da La fuga de Segovian parte hartu zuen Patxi, eta hemen jarraitzen du Ombuaren itzala izenburua izango duen lanaren azken-aurreko planoak egiten; bera errealizadore, Javier Bilbao argazki zuzendaria lagun duela.
Ombuaren Itzala-k munduak korritu zuen Pello Mari Otaño bertsolari-poeta-euskaltzalearen berri, berri ederra, emango digu. Filmak ez du ekoiztetxe erraldoi baten ez sostengua ez bermea, baizik eta hamaika udaletxe eta erakunderena. Izan ere, auzolanean egindako pelikulatzat jotzen du Patxik. Ez bakarrik 125 herri txikiren atxikimendua lortu dutelako, baizik eta ehundaka lagunek 10 euro jarri baitute estreinaldirako sarrerarik gabe ez geratzearren. 10 euro horiek jarrita, tiketa erosteaz gain, munduan barna ibiliko den filmaren ekoizleak bilakatu dira. Hala eta guztiz, 700.000 euroko aurrekontua ez dago biribildua; 100.000 falta dira. Cannesen daudela, Ombuaren itzalaren patua bere gain hartuko duten hainbat finantziazio berri lortzen saiatuko dira, baina ateak eta diru-zorroa irekirik daude sarreraren bidez laguntza eskaini nahi duten guztientzat.
Ikusten? Mister Greenaway tronpaturik zegoen, seko. Zinema ez da hil, eraldatu baizik. Denok izan gaitezke ekoizle. Orain arte, zinema produzitzen zuten handikiek Canneseko hondartza pribatuetako terrazetan sinatzen zituzten burutu gabe ziren pelikuletarako kontratuak, Negroni koktel baten tanttek bustiriko ezpainzapietan. Gaur, berdin joka dezakezu, harro eta fier, poltsikoak duzun app baten bitartez.
Ekoizlea izateaz gain, banatzailea ere izan zaitezke. Baita zinema-programatzailea ere. Edo estreinaldi batean zeremonia maistra/maisu. Ombuaren itzala ohiko zirkuitoetara iritsiko da eta ohiko aretoetan estreinatuko, ez izan dudarik. Baita ohiko jaialdi garrantzitsuetan ere. Hasierako emanaldiak, baina, ezohiko pantailetan izango dira. Estreinaldi ofiziala, ofiziala eta emozioz betea, Pello Mari Otaño eta Patxi Bisquerten beraren jaioterria den Zizurkilen izango da. Bertan, ez ahaztu, Pelloren lehengusina finaren izena du herriko liburutegiak. Izan ere, Plazida Otaño bertsolari bikaina zen eta berea, Wikipedia euskarazkoak esanda, ezagutzen den emakumeen lehen bat-bateko bertsoa.
Horren estreinaldi bereziaren ondoren, pelikula lagundu duten 125 erakunde, herri handi eta herri txikietan izango da ikusgai. Alokatuko dira zinemagintzan ibiltzen diren enpresa batzuen salak eta irekiko tokian tokiko kultura etxe eta zentroak. Gerta liteke ,uda partean, aire librean ere emanaldiak izatea. Gauean. Izarpean. Plazan. Hondartzetan, akaso…
Peter Greenawayk baleki… lotsaz onartu beharko erraturik zela. Cannesko festa mugarik gabea hastear den honetan, zinema bizirik da, eta ez du bere buruaz beste egiteko asmorik… Ombuaren itzala gurera heldu arte eta Kosta Urdinaren bidean ez bazarete, ikusi, sin falta, Andrea Jaurrieta eta Patricia Lopez Arnaizen Nina.
Albiste gehiago kultura
Joxe Azurmendi: "Euskaltasun jatorra egin egin behar da"
Euskal pentsalari oparoa atzo zendu zela eta, 1994an Hasier Etxeberriak "Ez dago larrosarik" saiorako egin zion elkarrizketako pasarte batzuk berreskuratu ditugu. Arantzazu, euskaltasuna, artea eta filosofia hartu zituen hizpide, besteak beste.
Txomin Olabarri, Azkuna Zentroko zuzendari nagusi berria
2018ko maiatzetik 2024ko abendura bitartean Azkuna Zentroko zuzendari izan zen Fernando Perezek kargua bere borondatez utzi ondoren, Olabarri izendatzea erabaki dute.
Milaka lagunek gozatu dute Bilboko Itsasadarreko ur gaineko kontzertuez
Bero egin arren, milaka lagun gerturatu dira Bilboko Itsasadarrera BBK Riak antolatutako kontzertuetara. ETSko Iñigo Etxezarreta, Amaia eta Arde Bogota ur gainerako eszenatokian aritu dira gerturartu direnen gozamenerako.
Itziar Mendizabal dantzariak amaiera eman dio bere ibilbide bikainari Londresko Royal Ballet konpainian
Lau urterekin hasi zen balletean lehen urratsak ematen, eta dantzarako grinak, besteak beste, Alemaniara eraman du. Hondarribiko dantzariak alde batera utziko ditu eszenatokiak, baina ez balleta. Londresko konpainia ospetsuak bere goi mailako dantza eskolako irakasle izateko fitxatuko duela iragarri du.
Santa Ana 1588ko ontziaren gila izan daitekeena topatu dute Pasaiako badian
Santa Ana ontzia Pasaian eraiki zuten, 1586an. Felipe II.aren “Armada Handiko” ontzietako bat zen, eta Ingalaterra konkistatu eta bertan katolizismoa ezartzeko misioan, huts egin zuen operazioan parte hartu zuen.
Hunkituta jaso du Antton Valverdek Adarra Saria
Antton Valverde musikari donostiarrak jaso du aurtengo Adarra saria Eneko Goia alkatearen eskutik. Euskal kantagintzari egindako ekarpena aitortu diote. Saria musika sortzen jarraitzeko bultzada handia dela esan du sortzaile donostiarrak.
Springsteenen zaleak gogotsu daude "The Boss" handiak Reale Arena dantzan jarri aurreko orduetan
Bruce Springsteenek bi kontzertu eskainiko ditu Donostian (larunbatean eta asteartean) "The Land of Hope and Dreams" biraren barruan. 2016an izan zen azkenekoz estatubatuarra Euskal Herrian. Springsteenek 17 musikari eta abeslari izango ditu alboan, E Street Bandeko kide historikoak barne.
EAEko kultur sarea: bizia, baina asimetrikoa
2024an, ia 20.000 ekitaldi inguru erregistratu ziren hiru lurraldeetan, Kulturklik atariaren arabera. Beste era batera esanda: egunean, batez beste, 55 kultur saio izan ziren EAEko udalerrietan.
Kultur programazioa urte osoan zehar ereiten da EAEn, baina udazken-negua da sasoirik emankorrena
Orokorrean orekari eusten zaion arren, eskualdeen arteko aldeak egon badaude. Eremu batzuetan programazioa batik bat uda sasoira bideratzen dute, eta beste batzuetan, aldiz, ekitaldiak hilez hil sakabanatzen dituzte.
EAEko kultur ekitaldien ia erdiak euskarazkoak edo elebidunak dira
2024an programatutako kultur ekitaldien % 32,8 euskara hutsean izan ziren, eta % 13,1 elebidunak, gaztelaniarekin edo beste hizkuntza batekin batera.