Mainetik datorren artista bat naiz ni…
Bada film bat gure karteldegian zinema negozioa, industria, merkatua dela agerian uzten duena, argi eta garbi erakusten duena zelako eta nolako tratutan jarduten duten ekoizleek, estudioetako abokatuek eta inbertitzaileek.
Huskeria dirudi, baina zin degizuet garrantzi handiko afera dela kontatzera natorkizuen hori. Longlegs beldurrezko pelikula igualik gabea egin zuen Osgood Perkinsek izuzaleok aldareetan dugun Stephen Kingen The Monkey kontaketa egokitu zuen pantailarako. Denok ginen emaitza ikusteko grinaz, desiraz, txirrintaz. Bai Stephen bai Osgood miresten baititugu. Eta, aitor dezagun, panpina eta muñeko hiltzaileak gogoko ditugulako. Begiko. Gure kuttunak dira. Gure pertsonaia maite-maiteak. Ez dizuet egingo zerrenda luzerik, baina, batzuk aipatzeagatik, hona hemen Chucky, Tiffany, bere amorantea, M3GAN, Blade Runner-eko erreplikante ederrak edo La acompañante-ko Iris, sentimenduak eta maitasuna (baita joko sexualak ere) eskaintzen dituzten robot gaurkoen sublimazio erabatekoa.
Era berean (badakit zuetako askok ez duzuela gure gustua partekatzen. Zilegia da. Eta egokia), danborra jotzen zuenero heriotza eragiten zuen tximinoaren ipuina gure plazer ezkutuetako bat izan da. 1980an Gallery izeneko aldizkarian kaleratu zutenetik. Beraz, hotzikara sumatu genuen hezur, bihotz, burmuin eta erraietan Osgood Perkinsek egokitu zuela jakinarazi zigutenean. Konfiantza osoa genuen berarengan, eta desioak akabaturik pasa genituen egunak, gauak, asteak, hilabeteak… Ziur geunden: kontakizunari darion umore iluna gehiago belztuko zuen Osgoodek.
Ohikoa denez, filma estreinatu baino askoz lehenago irudiak hasi ziren agertzen sarean eta gure poltsikoko aplikazio guztietan. Biral bilakatu ere. Zinema engainua dela jakitun garenez, istorioa Kingen aberri txikia den Maine estatuan kokatua bada ere Kanadan filmatu izanak ez gintuen harritu. 'Iparreko Hollywood' deitzen diete Vancouver ondoko paraje horiei. Ziento bat pelikula errodatzen dira bertan zergak asko txikiagoak direlako eta bertako agintariek erraztasun handiak eskaintzen dizkietelako ekoizleei (antzeko proposamen interesgarriak egin zizkien zineman aritzen diren inbertsio-funtsei Zineuskadik Berlinalen izan zen Film Merkatuan). Onar genezake, bai horixe, inolako dolurik gabe The Monkey Columbia Britainiarrean filmatu izana; denboraren eta Stephen Kingekiko atxikimenduaren poderioz Maineko hiritarrak sentitzen bagara ere.
Arraroagoa, ulergaitzagoa (kasik onartezina, esango nuke nik) egiten zitzaigun tximu muñekoak txindatarik ez izatea esku artean. Izan ere horiek ziren seinalea. Jotzen zituen bakoitzean norbait hiltzen zen. Ez, ez galdetu zergatik. Badira munduan azalpenik ez duten kontuak. Are gutxiago terrorezko unibertsoan. Baina txindatak ziren pelutxe eta metalezko muñeko horren armak (edo). Pantailan, aldiz, danborra jotzen zuen. Errezeloa hartu genien irudiei. Esan berri dut badirela izuzko munduan erantzunik gabeko aferak baina… nolatan danborra? Zer gertatu ote zen txindatekin? Ba ote zen erabaki artistikoa? Ez genuen uste, ez.
Galdezka hasi, ikertzeari ekin eta azkenean aurkitu genuen zioa. Ez zen ez arte kontua, negozioarena baizik. Harrigarria bezain izugarria gertatu zitzaigun esplikazioa, The Monkey-ren Atomic Monster eta Black Bear ekoiztetxeek ezin izan dute txindatarik erabili Disneyk baititu musika tresna hori erabiltzen duen tximino panpinaren eskubideak!!!!
Benetan? Egiatan? Horrelakorik existitzen al da? Badirudi baietz. Normala oso, Zinema Zazpigarren Artea izateaz gain, merkatua, industria eta negozioa baita. Disney Toy Story film guztien jabea da Badakizue bost direla. Orain arte. 2010ean, hirugarrena agertu zen gure eta mundu osoko aretoetan eta bertan bazen txindatak jotzen zituen tximinoa. Horrexegatik du Disneyk bere gaineko jabegoa. Izatekotan, erabiltzeko aukera izan dezakeen bakarra jostailuak (baita Toy Story-n ikusten ditugun denak ere) merkaturatzen dituen Mattel konpainia erraldoia litzateke, eta ez prezio onean, ez, baizik eta dirutza pagatuz…
Hori guztia dela eta, gutako askok maite dugun, defendatzen dugun, The Monkey-n tximuak danborra jotzen, eta ez txindatak. Ez zen erabaki artistikoa. Ezta teknikoa ere. Ez zen zuzendaria danbolin-jolea izan zelako txikitan. Ez danborrak egiten duen soinuak txindatenak baina beldur handiagoa eragiten duelako. Ez. Merkataritza auzia izan zen. Zinemak Wall Streeteko Burtsan kotizatzen baitu. Eta ez bakarrik Cannesko, Berlingo, Veneziako edo Donostiako epamahaikideen eta ikusleen aurrean.
Zure interesekoa izan daiteke
"Olatuaren enbatean. Emakumeak eta itsasoa XX. mendean" erakusketa Bermeoko Arrantzaleen Museoan
Kostaldeko emakumeen lana funtsezkoa izan da arrantzan eta itsas historian, baina ez da aintzakotzat hartu izan; gizonezkoena izan da beti ardatz. Hori dela eta, emakume horien lanak izan duen, eta duen garrantzia aldarrikatzeko, Bermeoko Arrantzaleen Museoan Olatuaren Enbata erakusketa antolatu dute. Neskatila, saregile kontserberetako langile zein emakume armadoreen eguneroko lana erakusten duten objektuak jaso dituzte, baita emakume horien testigantzak ere. Era berean, bisita gidatuak zein hitzaldiak eta mahai inguruak eskainiko dituzte.
ZuNonHanDA! azoka ibiltariak Durangoko Azoka zabalduko du
Azaroaren 17tik abenduaren 4ra, Durangoko Kulturaren Jaialdia hasteko bezperara arte, 22 liburu aurkeztuko dituzte Euskal Herriko 19 liburu dendatan. Lehenengoz, Azoka egin aurretik egingo dute ZuNonHanDA!, bost aldiz haren ondoren egin eta gero.
"Hasiera bat" diskoaren birako azken kontzertua eman du Gorka Urbizuk, Victoria Eugenia Antzokian
Gorka Urbizuk igande honetan eman du "Tour Bat" biraren azken kontzertua, Victoria Eugenia Antzokian (Donostia). Lekunberriko musikariak 4 kontzertu eskaini ditu Donostiako antzoki horretan, eta sekulako harrera eta berotasuna jasota, denetan agortu ditu sarrera guztiak. Igandeko kontzertua ikusgai izango da oso osorik ETBn.
Eñaut Elorrieta eta Alos Quartet “Ahots kordak” prestatzen ari dira, kontzertu bakanen sorta
Estreinakoz, Eñaut Elorrietak eta Alos Quartetek kontzertu sorta bat emango dute: "Ahots kordak". Taldea sinplea eta eraginkorra izango da: soka laukote bat, ahotsaz osatua. Bidaia musikal honen lehen geldialdia Tolosan izango da, urtarrilaren 3an. Gasteizen, Zornotzan eta Donibane Lohizunen arituko dira gero.
Oinkari taldeak dantzan ospatuko du bere mende erdia
Villabonako dantza taldeak “50 urte dantzan” ikuskizuna taularatuko du Olaederra kiroldegian ostiralean, hilak 21. Korrontzi folk taldea urteurrenari batu zaio, “Oinkari 50” kantuaren bidez.
Durangoko Azokaren 60. edizioaren iragarkia
Durangoko Azokaren 60. edizioa abenduaren 5etik 8ra izango da. Iratxe Reparazen bizkar dago aurtengo Azokaren zuzendaritza kreatiboa.
Olaso Dorrea Fundazioaren funtsak handituz doaz, dohaintza baliotsuei esker
Olaso Dorrea Fundazioa bere artxiboak eta Monzon-Olaso Etxe Museoaren bilduma (Bergara) handitzeko eta aberasteko lanean ari da. XX. mendetik gaur arteko historian sakondu nahi du Fundazioak, bai eta ezagutarazi ere, eta, bide horretan, hauek jaso dituzte: Telesforo Monzonek gordetako Sabino Aranaren mikrofilmatutako obraren kopia bat, Lauaxetaren gabardina eta gurutzea, Karmele Urrestiri eta Txomin Letamendiri (Karmele filmeko protagonistak) Agirre lehendakariaren Gobernuak emandako dokumentazioa, Otaegi eta Garmendiaren aldeko pankarta, bala tiroz zulatutako Txomin Iturberen alkandora eta Txillarre baserriko lehen akordioaren originala.
“Gipúzcoa” Pio Caro Barojaren dokumentala, Tabakaleran
“Ipuscua” izena lehenbizikoz agertu zeneko milagarren urteurrenaren ospakizunei dagokie proiekzioa. Pelikula 1976 eta 1979 urteen artean filmatu zuten, eta Gipuzkoako orduko errealitate sozial eta kulturala jasotzen duen dokumentu etnografikoa da.
Frankofoniaren eremuan hizkuntza gutxituek dituzten erronkei buruzko biltzarra antolatu du Etxepare Institutuak Parisen
Astelehen honetan egindako aurkezpenean azaldu dutenez, hilaren 19an eta 20an egingo den topaketak bat egiten du Etxepare Euskal Institutuaren 15. urteurrenarekin, eta 'Ça colle au basque' ekimenaren testuinguruan antolatu da, unibertso frankofonoan euskararen eta euskal sorkuntzaren proiekzioa indartzeko abiatutako egitasmoaren baitan, alegia.
"GO!AZEN" telesailaren 12. denboraldia ikusgai da jada MAKUSI plataforman
Gaur goizetik, "GO!AZEN" telesailaren 12. denboraldiaren lehen atala MAKUSIn da ikusgai. ETB1era, aldiz, ostiralean iritsiko da. Basakabiko gaztetxoek abentura ugari biziko dituzte oraingoan ere. Udalekua guztiz aldatuta ikusiko dugu, Maitane zuzendariaren ideia berriekin eta adingabeen zentrotik etorritako gazteekin. Aurtengo istorioekin, elkar ulertzearen eta taldean aritzearen garrantziaz ohartarazi nahi dituzte ikus-entzule gazteak.