Agustin Ibarrola margolari eta eskultorea hil da
Dolua, euskal artean. Agustin Ibarrola zendu da, Basaurin jaiotako margolari eta eskultore ezaguna, 93 urte zituela, Galdakaoko Ospitalean. Asteazkenean erorikoa izan zuen, eta, ordutik, ospitalean egon da ingresatuta, gaur hil den arte.
Bere lan esanguratsuenen artean Omako Basoa dago, bere baserritik gertu dagoen baso bateko pinudian margotutako lana. Hain zuzen ere, duela aste gutxi ireki dute berriro lan hori, beste leku batean, semeak, EHUk eta Bizkaiko Aldundiak egindako zaharberritze lanari esker.
Bizitza osoa arteari lotuta, senideek azaldu dute azken egunera arte jardun duela inspirazio iturri emankorrarekin, lanean, Omako baserrian.
Hain zuzen ere, gaur Durangoko Museoan irekitzekoak ziren bere azken lanetako batzuk jasoko dituen erakusketa bat. 'Papera ardatz' erakusketan 1997tik 2022ra arte laborategian egindako tamaina ertain eta txikiko saioak bildu dituzte, baina, museotik adierazi dutenez, erakusketaren inaugurazioa bertan behera geratu da "bere memoria eta familiarekiko errespetuagatik". Erakusketa azaroaren 18an irekiko da, eta urtarrilaren 28ra arte egongo da zabalik. "Hau da Agustin Ibarrolari egin diezaiokegun omenaldirik onena" adierazi dute Museotik.
AGUSTIN IBARROLARI BURUZKO DOKUMENTALA
Bingen Zupiria Eusko Jaurlaritzaren bozeramaileak Radio Euskadiko mikrofonoetan azpimarratu du "euskal kulturaren erreferentzia bat galdu" dela, nahiz eta artistak "artelanetan jarraituko duen". Gainera, gogorarazi du "ideologikoki konprometitua" izan zela: "Jarrera horixe erakutsi zuen gizarte honetan gertatzen ari ziren gauzen aurrean, lehenik diktaduraren aurka eta gero terrorismoaren kontra".
PCEko kide izan zen frankismoan, eta ondoren Ermuko Foroaren eta Aski Da!-ren sorkuntzan parte hartu zuen. Gainera, Rosa Diez babestu zuen UPyD alderdia sortu zuenean.
ETAren aurkako jarrera horren ondorioz jazarria izan zen, eta bere lanek erasoak jaso zituzten.
Ibilbide artistikoa
Oso gazterik, 50eko hamarkadan, arte garaikideari lotu zitzaion, eta orduan jaso zuen Arantzazuko basilikan parte hartzeko deia, baina, azkenean, bere murala ez zen gauzatu.
Equipo 57 taldearen sortzaile, Arte Ederren Merituaren Urrezko Domina jaso zuen 1993an, taldekide guztiekin batera.
60ko hamarkadan, Euskal Arte Eskolaren sustatzaileetako bat izan zen, eta Gaur, Emen, Orain eta Danok mugimenduetan ere aritu zen.
Omako Basoko enborretan margotutako lana izan zen, hala ere, sona handiena eman ziona. 1982tik 1991ra bitartean egindako lanak jende andana erakarri du Kortezubira.
Bere lanen katalogoa zabala da, baina, eta ezagunak dira Llaneseko (Asturias) portuko Memoriaren Kuboak, Bottropen (Alemanian) Ruhrreko trabesak eta abar, tartean ETAren terrorismoaren biktimen omenez egindako lanak.
Heriotzari errekazioak
Eusko Jaurlaritzak, Bingen Zupiria Kultura sailburu eta bozeramailearen bitartez, bere atsekabea adierazi du Agustin Ibarrola artistaren heriotzagatik. Haren "konpromiso soziala" nabarmendu du. Zupiriak Radio Euskadin adierazi duenez, Euskal Herriko hainbat lekutan instalatutako artistaren obra publikoek "Ibarrola konprometituena gogoraraziko digute". "Hala agertu izan zen beti gure gizartean gertatzen ari ziren gauzen aurrean, lehenik diktaduraren aurrean eta gero indarkeria terroristaren garaian", nabarmendu du sailburuak.
Oskar Matute EH Bilduk Diputatuen Kongresuan duen bozeramailearen ondokoak Agusin Ibarroal euskal gizartean "maila askotan" izan duen presentzia aipatu du, bere izaera "poliedrikoa" medio. Koalizio subiranistaren ordezkariak aitortu du Ibarrolak "presentzia esanguratsua" izan zuela "ETAren aurkako borrokan", eta azpimarratu du "60ko hamarkadan langile-mugimendua sortu zenean eta frankismoaren aurkako militantzia nabarmenean" ere izan zuela presentzia hori. "Pertsona poliedrikoa zen, seguruenik artista guztiak bezala", gaineratu du.
Euskadiko CCOOk Agustin Ibarrola margolari eta eskultorearen heriotza deitoratu du, eta "bere konpromisotik frankismoaren aurkako langile erresistentzian, demokraziaren sendotzean eta terrorismoaren aurkako borrokan" lagundu zuela nabarmendu du.
Denis Itxaso Espainiako Gobernuak EAEn duen ordezkariak azpimarratu du Agustin Ibarrolak "hutsune handia" uzten duela artearen munduan, baita "balio zibikoei eta konpromiso demokratikoari" dagokienez ere.
Biktimen hainbat elkartek ere atsekabea agertu dute artistaren heriotzagatik.
Terrorismoaren Biktimen EAEko Elkarteak (Covite) ETAren aurkako borrokaren "erreferente" gisa gogoratu du Ibarrola sare sozialetan. Euskal artista Coviterekin lotuta zegoen sortu zenetik. Hark diseinatu zuen elkartearen 'Txiribita' logoa, eta Gasteizko terrorismoaren biktimen monumentua sortu zuen. "Atseden hartu bakean, adiskide eta erreferente maitea. Eskerrik asko guztiagatik. Ez zaitugu inoiz ahaztuko ", argitaratu du Covitek sare sozialetan.
Fernando Buesa Fundazioak ere agur mezua idatzi du, "bere ibilbide artistiko handi eta baliotsua" gogoratuz, eta "ETAren aurka beti argi eta ozen hitz egin zuen demokrata" zela ere nabarmendu du, "benetako erresistentea izan baitzen".
Terrorismoaren Biktimen Fundazioak Ibarrolak askatasunarekin eta biktimekin izandako "konpromiso iraunkorra" azpimarratu du sare sozialetan.
Miguel Angel Blanco Fundazioak ere gogoan izan du artista, nabarmenduz beti egon zela terrorismoaren biktimekin eta beti borrokatu zela askatasunaren alde .
Albiste gehiago artea
Arteleku zentroaren lehen 15 urteei begira, Artiumen
Gasteizko museoak Gipuzkoako arte eta kultura garaikideko zentroaren artxiboa arakatu du, Mikel Onandia, Sergio Rubira, Leire Vergara eta Beatriz Herraezen komisariotzaren pean.
Txomin Olabarri, Azkuna Zentroko zuzendari nagusi berria
2018ko maiatzetik 2024ko abendura bitartean Azkuna Zentroko zuzendari izan zen Fernando Perezek kargua bere borondatez utzi ondoren, Olabarri izendatzea erabaki dute.
Tabakalerak Hlynur Pálmason zinemagile eta artista islandiarraren erakusketa aurkeztu du
Irailaren 28ra arte egongo dira ikusgai bakarkako erakusketako ikus-entzunezko instalazioak, argazki-sailak, pinturak eta eskulturak. Pálmasonen filmografia osoa eskainiko du Tabakalerak.
"Barbara Kruger: Another day. Another night" erakusketa zabaldu du Guggenheimek
Erakusketak Krugerren lan goiztiar adierazgarrietako batzuk berraztertzen ditu, eta goitik behera hartuko ditu Guggenheim Bilbao Museoko hainbat areto. Boterearen hizkuntzaren inguruan hausnarketa egitera bultzatuko du ikuslea, azaroaren 9ra arte.
Agustin Ibarrolaren ''Euskadi, 1977-1979'' erakusketa berreskuratu du Arte Ederren Bilboko Museoak
Agustin Ibarrolak 1979an museorako sortu zuen jatorrizko instalazioko 18 mihise zaharberrituta aurkeztuko dira. Sei gehiago batuko dituzte, eta jatorriko 27 aleko multzoa osatzeko falta diren beste hirurak galdutzat eman dituzte.
Ruth Asawa, Jasper Johns, Steve McQueen eta Dan Flavin, Guggenheimen 2026an
Bilboko museoaren fundazioko patronatuak bilera egin du bart, Miren Arzalluz zuzendari nagusi denetik egin duen lehenengoa. Museoak inoiz baino bisitari gehiago izan ditu 2025ean.
Artiumek Josu Bilbaoren eta Chantal Akermani buruzko erakusketa bana aurkeztu du
Euskal Herriko Arte Garaikidearen Museoak "h" bermeotarraren erakusketa eta "Chantal Akerman. Irudiari aurre egitea" Akermanek eta erakusketaren komisario Claire Athertonek elkarlanean sortutako instalazioak paratu ditu.
''Miñan'' liburuaren antzezlana Londresen estreinatu dute, ''Little Brother'' izenburupean
Amets Arzallusen liburuan oinarritutako antzezlana Londresko Jermyn Street Antzokian estreinatu da aste honetan, Timberlake Wertenbaker antzerkigilearen eskutik, eta ekainaren 21a arte izango da ikusgai.
Arte Ederren Bilboko Museoak ''Deikundea'' Berrugueteren koadroa zaharberritu du
"Deikundea" 1485-1490 urteen inguruan –beharbada Palentziako elizaren baterako– egindako Ama Birjinaren bizitzaren eszenekin osatutako erretaula baten parte izan zen.
Bilboko Arte Ederren Museoak eta BBKk Artearen Ibilbidea egitasmoaren seigarren edizioa aurkeztu dute
Seigarren urtez, Arte Ederren Bilboko Museoak bilduma propioko obrak kalera aterako ditu programa horren baitan. 38 obra hautatu dituzte, eta Bizkaiko 31 herritara iritsiko dira lanok, abendura arte.