Zientzia
2022/11/16 - 13:07
Armentia: ''Artemisen arrakastak estazio orbital egonkorrak izatea eta Martera joatea ahalbidetuko liguke''
Javier Armentia Iruñeko Planetarioko zuzendari eta astrofisikariak NASAren programaren nondik norakoak aztertu ditu, Ilargira misio tripulatu batean itzultzeko. Lau saiakerak huts egin ondoren, espazio agentziak kohete bat jaurtitzea lortu du.
2022/11/16 - 09:24
Artemis I Ilargira bidean dago
NASA AEBko espazio agentziak goizean, Euskal Herrian 07:48 zirenean, jaurti ditu Ilargia jomuga duten SLS kohete erraldoia eta Orion espazio ontzia. Tripulazio gabeko misioa da Artemis I hau, baina proba gisa erabili nahi dute gerora tripulatutako beste bat bidaltzeko.
2022/11/15 - 10:14
8.000 milioi biztanle Lurrean: ba al dago planetan behar adina baliabide natural?
Galdera hori egin diogu Stefano Balbi Ikerbasqueko ikertzaileari; izan ere, jasangarritasunaren gainean ikertzen du BC3 zentroan. Esan digunez, biztanleria ez ezik, kontsumo maila eta teknologia ere izan behar ditugu kontuan erantzuna eman ahal izateko.
2022/11/14 - 21:17
Nortzuk ziren baskoiak?
Gure arbasoak Erromatarren aurreko herria ziren, egun Gipuzkoa, Nafarroa, Errioxa eta Aragoi diren lurraldeetan bizi zirenak.
2022/11/09 - 21:46
Ikerketa batek koloneko minbiziaren birgaixotze zelulak identifikatu ditu
Gainera, ikusi dute zelula horiek teknika genetikoen bidez ezabatzen badituzte nahikoa dela metastasiaren sorrera prebenitzeko: saguak gaixotasunik gabe mantendu dira kirurgiaren ondoren, berriro gaixotu barik.
2022/11/09 - 20:41
Ikertzaile talde batek, EHUren parte-hartzearekin, unibertso urruneko supernoba baten hiru irudi lortu ditu
Nazioarteko ikertzaile taldeak galaxiaren grabitazio-eremuaren eredu bat garatu zuen, lente gisa balio izan zuena. Supernobaren irudiak Hubble Espazio Teleskopioarekin hartu ziren.
2022/11/08 - 13:57
Non ikusi ahal da gaurko ilargi eklipse osoa edo odol ilargia?
Ilargiak kolore gorria hartuko du, eta ez da 2025era arte errepikatuko. Dena dela, ez da Euskal Herrian ikusteko aukerarik izango.
2022/11/08 - 13:40
Erronka handia: 8.000 milioi pertsona elikatzea, 10.000 milioi 2050ean
Stefano Balbi Ikerbasqueko ikertzailea da, jasangarritasunaren gainean, BC3n; esan digunez, alternatiba da, besteak beste, nitrogenoaren, fosforoaren eta potasioaren industria ekoizpenean iturri fosilen erabilera murriztea.
2022/11/04 - 21:39
Ehunka mila zabor zati dabiltza kontrolik gabe lurraren inguruan biraka
Astronautek galdutako torloiu, lanabes edota kableetatik hasi eta autobus baten tamainakoak izan daitezkeen satelite eta kohete zatiek osatzen dute zabor espaziala. 500.000 inguru izan daitezkeela uste da.
2022/11/04 - 17:26
8.000 milioi biztanle gara munduan: ba al ditu Lurrak behar adina baliabiderik?
Stefano Balbi Ikerbasqueko ikertzailea da, jasangarritasunaren gainean, eta eitb.eus-i bere iritzia azaldu dio. Esan duenez, planetan dugun eragina aztertzeko, biztanleria kontuan izan behar da, baina, halaber, beste eragile batzuk ere.
2022/11/04 - 10:58
Zigarreta elektronikoak, tradizionalak bezain kaltegarri
Hiru ikerketatan frogatu da zigarro elektronikoen kontsumoa osasunerako ohiko zigarroak bezain kaltegarria dela. Ikerketetan, zigarro elektronikoak zein tradizionalak erretzen zituzten pertsonak eta erretzaileak ez direnak alderatu dira.
2022/11/01 - 10:23
Zerk eragiten du gehien giza gorputzean, ingurugiroak edo genetikak?
Bartzelonako Unibertsitateak berriki egin duen ikerketa baten arabera, mintzamenaren ekoizpenarekin zerikusia duten ahots traktuko osagai askoren heredagarritasuna kalkulatu da, eta horrek hizkuntzen arteko desberdintasun fonetikoak eta fonologikoak azaltzen lagun dezake.
2022/10/30 - 08:23
Borja Pozo: ''Teknikerren, Hiperion proiektuan, espazio teknologia berria ari gara garatzen''
Borja Pozo espazio sektoreko koordinatzailea da Teknikerren. Zentroa Hiperion egitasmoan dago; horren helburu nagusia da Euskadik nazioarteko espazioko lehiari emandako bultzada teknologikoa indartzea. Xehetasunak eman dizkio eitb.eus-i.
2022/10/28 - 23:23
Pfizerren eta Modernaren txertoek hilekoaren odol-jarioa ohi baino handiagoa izatea ekar dezakete
Sendagaien Europako Agentziaren arabera, odol-jario handi horiek ez dira larriak, baina emakumeen bizi kalitatean eragina dute.
2022/10/27 - 13:26
Minbizia sendatzeko botika batek entseguaren lehen fasea gainditu du
Bartzelonako Vall d´Hebron auzoko ospitalea minbiziaren aurkako entsegu kliniko batean murgilduta dago. Botika 22 gaixori eman diete, eta emaitza onak lortu dituzte. Entseguak lehen fasea gainditu du, eta bigarrena prestatzen ari dira.
2022/10/27 - 13:23
Zerk eragiten du gehiago giza gorputzean, inguruneak edo genetikak?
Berriki egindako ikerketa batek ahots traktuaren zatien heredagarritasuna aztertu du, eta egiaztatu du, genetikaz gain, inguruneak ere eragina duela. Aline Jelenkovic EHUko irakasleak adierazi du hezurrarekin lotura handiagoa duten neurrietan, batik bat, genetikak izaten duela garrantzia handiagoa.
2022/10/26 - 16:40
Nola egokitzen da gure gorputza tenperatura altuetara?
Eliteko kirolean beroari hobeto aurre egiteko entrenamendu espezifikoak egiten diren bezala, edozein gizakik tenperatura altuen eraginpean egonda hobeto egingo die aurre etorkizunean. Jon Irazusta Fisiologia katedradunak azaldu digu gizakiak tenperatura altuetara egokitzeko duen gaitasun fisikoa.
2022/10/26 - 16:33
Nola hiltzen gaitu beroak?
Jon Irazusta Euskal Herriko Unibertsitateko Fisiologia katedradunak beroak gure gorputzari nola eragiten dion azaldu digu, heriotza eragiteraino.
2022/10/21 - 14:40
2022ko urriko eguzki eklipse partziala: Zer ordutan eta nondik ikusi Euskadin eta Nafarroan
Gutxi iraungo du, 60 minutu inguru, baina Euskaditik eta Nafarroatik ikusi ahal izango da.
2022/10/19 - 23:00
DNAren analisiak Siberiako familia neandertal bat nolakoa zen erakutsi du
Ikerketak Chagyrskaia eta Okladnikov kobazuloetako hondakin neandertalak ditu ardatz. Max Planck Institutuko zientzialariek 17 hondarren DNA berreskuratzea lortu zuten, ikerketa bakar batean inoiz sekuentziatu den kopuru handiena.