Grabitazio uhinak atzeman dituzte, Einsteinen teoria egiaztatuta
Albert Einstein fisikari alemaniarrak duela mende bat aurreikusi zituen grabitazio uhinak atzeman egin dituzte lehen aldiz, LIGO proiektuak baieztatu duenez.
"Jaun-andreok, atzeman egin ditugu grabitazio uhinak; lortu egin dugu", iragarri du David Reitze LIGO proiektuko buruak, txalo artean, Washingtonen eskainitako prentsaurreko jendetsu batean.
"Hainbat hilabete behar izan ditugu grabitazio uhinak zirela egiaztatzeko; orain, etortzekoa dena da zirraragarriena, leiho bat ireki baitiogu unibertsoari", adierazi du.
Uhinak irailaren 14an atzeman zituzten, 09:51ean (GMT), LIGO proiektuaren bi detektatzaileetan. Bat Livingstonen (Luisiana) dago, eta, bestea, Hanforden (Washington).
Tankera horretako uhinek beste modu batera lortu ezin den informazioa dute, euren jatorriari eta grabitatearen izateari buruzkoa.
Fisikariek ondorioztatu dutenez, bi zulo beltzek bat eginda sortu ziren atzemandako grabitazio uhinak. Talka hori eman daitekeela teoria hutsa zen, eta orain lehen aldiz 'ikusi' dute.
Einsteinen aurreikuspena
Grabitazio uhinen bilaketa duela bost hamarkada hasi zen, unibertsoa hobeto ulertzeko xedez; baina Albert Einsteinek duela 100 urte aurreikusi zituen, Erlatibitatearen Teoria Orokorraren baitan.
Hain zuzen ere, unibertsoan mugitzen diren objektuek espazio-denboran uhinak sortzen dituztela deskubritu zuen fisikari alemaniarrak. Horrela, grabitazio uhinak teorizatu zituen, baina horien existentzia ezin izan da frogatu, orain arte.
Aurkikuntzak hankaz gora jarriko du astronomian. Izan ere, orain arte argi mota ezberdinak (uhin elektromagnetikoak) erabili izan dituzte unibertsoa begiratzeko, baina hemendik aurrera argiaren menpe ez dauden 'begi' berriak erabili ahal izango dituzte.
Grabitazio uhinek unibertsoan mugitzen diren objektuei buruzko informazioa dute, eta kosmosaren historia eta jaiotza ezagutzeko baliagarriak izango dira.
Stephen Hawking fisikariaren esanetan, grabitazio uhinek "astronomiaren alorrera iraultza ekartzeko potentziala dute".
Zure interesekoa izan daiteke
Fiskalak erretiratu egin ditu Zestoako akusatu nagusiaren aurkako akusazio guztiak, eta gainerako bostentzat isuna eskatu du
Salatzailearen bikotekide ohiaren deklarazioa entzun ostean, fiskalak frogatutzat jo du gizonarekiko beldur gaindiezina izan zuela eta zigor eskaerak aldatu ditu. Absoluzioa eskatu du akusatu nagusiarentzat eta gainerakoentzat, berriz, espetxe zigorra beharrean isunak eskatu ditu hertsatze delituagatik.
Moto gidari bat zauritu da Donostian, GI-20an hainbat ibilgailuren artean izandako istripuan
08:00ak aurretik izan da ezbeharra eta errepidea itxita gelditu da momentuan, auto ilara luzeak eraginez. Geroxeago zabaldu ahal izan dute erreietako bat.
Gabonak, inoiz baino garestiago: trikimailuak eta alternatibak, gure menua merkatzeko
Arkumea, bisigua, turroia, ostrak, anana... Gabonetan pairatzen dugun prezioen gorakadaren ondorioz, produktu batzuk gure mahain izatea ia ezinezkoa izaten da. Baina ez etsi, alternatiba goxoak egon badaude gure Gabonetako menua hain garestia ez izateko.
Elkartasun uholde bati esker, EITB Maratoiak 361.665 euro batu ditu zahartze osasuntsuaren aldeko ikerketarako
Beste urte batez, ehunka pertsonak eta erakundek euren onena eman dute zahartze osasungarria ikertzeko dirua biltzeko. Guztira, egun osoan zehar, EITB Maratoiak 361.665 euro batzea lortu du, eta kopuru horrek hazten jarraituko du datozen egunetako dohaintzei esker.
BiomaGUNEk ohartarazi du aspartamoa "kaltegarria" izan daitekeela bihotzerako eta garunerako
Aspartamoa pisua galtzen lagun dezakeen edulkoratzaile artifiziala da, baina azukrea baino 200 aldiz gozoagoa da.
Hego Euskal Herrian premiazko txertaketa baimendu dezala eskatu dio Espainiako Gobernuak Europar Batzordeari, dermatosi nodularrari aurre egiteko
Frantziako estatuarekiko mugatik hurbil dauden eskualdeetan txertatu nahi ditu Espainiako Gobernuak abelburu guztiak, hau da, Euskadin, Nafarroan eta Aragoin. Izan ere, azken orduetan foku gehiago agertu dira Frantziako Estatuan, mugatik hurbil, gainera. Neurri horren helburua da gaixotasunaren hedapena eten eta gainerako erkidegoetara ez iristea.
Osakidetzak markak hautsi ditu: 34 transplante egin dituzte azaroan Gurutzetako Ospitalean
Zentroak 25 giltzurrun-transplante eta 9 gibel-transplante egin ditu hilabetean, eta arlo horretan Estatuan eta nazioartean duen lidergoa sendotu du.
Esquadra Mossoek eta Guardia Zibilak IRTA-CReSA laborategiaren egoitza miatu dute, txerri-izurri afrikarra dela eta
Zero gunetik gertu dagoen eraikinean sartu dira gaur goizean, epailearen aginduz. Inguru hori susmopean dago, txerri-izurri afrikarra zabaltzea eragin omen zuen ihesaldi bat ikertzeko.
Mancisidor hautatu dute ararteko, EAJ, PSE-EE eta PPren babesarekin, eta EH Bilduren oposizioarekin
Haren aurrekoak, Manuel Lezertuak, ekainaren 19an formalizatu zuen karguari uko egin ziola, eta, harrezkero, Ines Ibañez de Maeztu izan da jarduneko arartekoa.
Hiru pertsona zauritu dira BI-637 errepidean, Erandion, hiru ibilgailuk eta autobus batek izandako istripuan
Ezbeharra 07:50 aldera gertatu da, eta ezkerreko eta erdiko erreiak itxi behar izan dituzte. Ondorioz, hiru kilometroko auto-ilarak sortu dira.