Hertha Marks Ayrton ingeniari elektrikoari gorazarre, Google-en
Google Espainiak Hertha Marks Ayrton matematikari, ingeniari eta asmatzaile ingelesari omenaldia egin nahi izan dio gaur. Hala, ‘doodle’a eskaini dio. Herthak arku voltaikoaren egonkortasunari ekarpena egin zion. Horren bero-efektua industria metalurgikoan erabiltzen da egun.
Arku voltaikoa argi iturri bezala erabili zuten bonbilla goria baino lehen, eta beranduago filmen eta zinema-proiektoreetan erabili izan dute.
Ingeniari Elektrikoen Erakundean sartu zen aurreneko lehen emakume zientzialaria izan zen Hertha Ayrton, 1899an. Gainera Royal Societyko Hughes domina jaso zuen arku elektrikoetan eta hondar eta ur uhinen inguruan egindako lanagatik.
Borroka sufragista
Herthak ez zuen zientzia kezka bakarra; izan ere, emakumeen eskubideak irmo aldarrikatu zituen. Emakumeen Batasun Sozial eta Politikoan sartu zen, bozkatzeko eskubidea aldarrikatzeko. Horrela, 1906tik 1913ra manifestazio askotan parte hartu zuen. Gose greba egitera heldu zen, bere osasunaren kalterako. 1910eko manifestazio jendetsuetan gehiegikeriak jasan zituen.
Emakumeen Batasun Sozial eta Politikoaren ikur nagusietako bat bihurtu zen. Hil zenean 8.160 libera utzi zizkion Ingeniari Elektrikoen Erakundeari.
Borrokalari bat
Hertha Portsean (Ingalaterra) jaio zen. Marcos Levi, aita, errefuxiatu judu poloniarra zen, eta bere erloju- eta bitxi-dendarekin familiako gastuei aurre egiteko arazoak zituen. Levi 1861ean hil zen eta Hertharen ama joskintzarekin familia aurrera ateratzen saiatu zen.
Anai-arrebak zaintzen lagundu zuen eta josten, janaria prestatzen eta etxea atontzen ikasi zuen, amak denbora guztia lanean eman ahal izateko. Ikasketak etxean egin zituen eta 16 urterekin etxe-irakasle bezala lan egin zuen. Matematikak ikasi, eta ondoren Girton Collegera (1877-1881) joateko aukera izan zuen, bere tutoreak utzitako diruarekin.
1881etik 1883ra, matematika irakasle gisa etxez etxe lan egin zuen. Zientzia ikerketak Finsbury Technical Collegeko gaueko Fisika eskoletan egin zituen. Bertan William Ayrton irakaslea ezagutu zuen. 1885ean ezkondu ziren.
Senarra fisika eta elektrizitate saiakuntzekin lagundu zuen. William 1908an hil zen, baina Herthak ikerketekin jarraitu zuen. Hala, Lord Rayleigh zurrunbiloen teoria baliozkotu zuen esperimentuen bidez, eta gas erasoei aurre egiteko, arranpa kiribilak sortzen zituen haizagailu bat asmatu zuen.
Albiste gehiago gizartea
Olatz Salvadorrek eta Marenek kontzertuak eskainiko dituzte Abandoibarrako oholtza gainean, Aste Nagusian
Hala, Abandoibarran, hilaren 16an, larunbata, 23:30etik aurrera, Kai Nakai, Olatz Salvador eta Maren Domingo arituko dira, eta igandean, hilaren 17an, ordu beretik aurrera, Janus Lester eta Dupla.
Zeledonek Palestinako genozidioaren eta indarkeria matxistaren aurkako aldarria egin du, eta "falta direnak" gogora ekarri ditu
Milaka pertsona izan dira Gasteizko Andre Maria Zuriaren plazan 'Zeledonen Jaitsiera' ekitaldian. Iñaki Kerejazuk palestinarren aurkako genozidioa bukatzea eskatu du, eta eraso matxistak gaitzetsi ditu. Arabako hiriburuko jaien aniztasuna aldarrikatu du, "jatorria edozein dela ere".
Festak eztanda egin du Gasteizen, Zeledon aldarrikatzaile baten eskutik
Zalduondoko baserritarra San Migel elizako dorretik jaitsi da Andre Maria Zuriaren plazaraino. Urtero bezala, nahiz eta bero handia egin, plaza jendez lepo egon da, guztiak jaiei hasiera emateko irrikaz.
Poloniak prozesua ireki dio berriro Pablo Gonzalez euskal kazetariari
Horretarako agindua eman dute inteligentzia zerbitzuek igorritako dokumentuak jaso ondoren, eta urriaren amaieran edo azaroaren hasieran egin liteke epaiketa. Hiru eta hamabost urte arteko kartzela-zigorra bete dezala eska dezakete.
Sei pertsona atxilotu dituzte Castro Urdialesen, luxuzko txalet batean 500 marihuana-landaretik gora atzeman ondotik
Landareak etxebizitzaren beheko solairuan zeuden, eta leihoak eta kanporako atea zigilatuta zeuden, usainik atera ez zedin.
Hegazti gripearen kasuak detektatu dituzte Santurtzin eta Erandion jasotako kaio hankahorietan
Hegaztiei bakarrik eragiten die, ez zaie pertsonei transmititzen eta ez da arriskutsua osasun publikorako. Hala ere, prebentzio-kontrolerako neurriak ezarri dira eremu horretan, animalien osasuna babesteko eta hegaztien sektorean izan daitekeen edozein eragin minimizatzeko.
26 urteko gizon bat atxilotu dute Gasteizen, bikotekideari jazarpena eta tratu txarrak emateagatik
Igandean izan zen atxiloketa. Udaltzaingoaren patruila bati jakinarazi zioten gizon bat emakume bat jazartzen ari zela, etengabe etxeko atea jotzen.
Bilboko Konpartsek 600 jarduera baino gehiago antolatu dituzte Aste Nagusira begira, tartean 250 kontzertu
Kirolak garrantzi handia izango du, eta txikientzako jarduerak ere ez dira faltako, ia egunero, aste berezi horretan. Halaber, ez dira faltako arte eta sukaldaritza tailerrak, puzgarriak, txotxongiloak eta pailazoak, goitiberak eta txosnak eraikitzeko tailerrak, besteak beste.
Iñaki Kerejazu (Zeledon): "Jai seguruak behar ditugu guztiontzat; ez dugu inolako erasorik onartuko Gasteizen"
Bigarren urtez jarraian Iñaki Kerejazuk gorpuztuko du Zeledon, eta ordu batzuk besterik ez dira falta betiko legez aterkia, ardo-zahatoa eta zapia hartzeko eta Andre Maria Zuriaren jaiei hasiera emateko, 18:00etan.
Espainiako online jokalarien kopurua % 20 baino gehiago igo da 2024an, 'ongietorri bonuak' direla eta
Eskubide Sozialen, Kontsumoaren eta 2030 Agendaren Ministerioak zuzenketa bat bultzatu du Bezeroentzako Arreta Zerbitzuen hurrengo Legean, arau horrek 'ongietorri bonu' deritzonen debekua barne har dezan.