Gertaera kosmiko baten argi eta grabitazio-uhinak ikusi dituzte aurrenekoz
Bi neutroi izarren arteko fusioa argi eta grabitazio-uhinen bidez, aldi berean, ikusteko kapaz izan da nazioarteko talde bat. Horrela, Unibertsoaren behaketan “aro berri baten hasierari” ateak zabaldu dizkiotela uste dute.
Saiakera abuztuaren 17an egin zuten. Bi neutroi izarren arteko fusioak utzitako arrastoak ikusi zituztela “uste dute”. Gertakizunari ‘kilonovas’ izena eman diote. Horren berri duela 30 urte izan zuten zientzialariek, baina ikusi ahal izan dituztela aurrenekoz baieztatu dute orain.
Horrela, gertakizun bereko grabitazio-uhinak eta argia (erradiazio elektromagnetikoa) aldi berean ikusi ahal izan dituzte mundu osoko astronomoek.
Aldi berean bi agerraldi egin dituzte gaur, aurkikuntzaren berri emateko (bat Europako Behatokiaren edo ESOren egoitza nagusian, Alemanian; bigarrena National Science Foundationek Washingtonen). Europako Espazio Agentziaren (ESA) hitzetan, “sekula ikusi gabeko fenomeno astronomiko baten behaketa iraultzailea da”.
Zer dira?
Abiadura handian doan gorputz handi batek sorturiko espazio-denboraren deformazio/ondulazioak dira grabitazio-uhinak. Albert Einstenek duela 100 urte iragarri zituen. Hala ere, grabitazio-uhin bat aurrenekoz 2015eko irailaren 14an ikusi zuten zientzialariek. Aurreneko uhin hori eta ondoren beste hiru antzeman zituzten adituek, guztiak zulo beltzek sorturikoak.
Aurkikuntzak 2017ko Fisika Nobel saria bereganatu zuen. Rainer Weiss, Barry C. Barish eta Kip S. Thorne estatubatuarrei eman zioten uhinen behaketagatik.
2017ko abuztuaren 17an, 14:41ean (Euskal Herriko ordutegian), Ameriketako Estatu Batuetako LIGO tresnak (Laser Interferometer Gravitational-Wave Observatory) eta Italiako Virgo interferometroak bosgarren grabitazio-uhina antzeman zuten: GW170817.
Bestalde, Fermi (NASA) eta INTEGRAL (ESA) behatokiek gamma izpien eztanda labur bat (GRB) antzeman zuten. LIGOk eta Virgok grabitazio-uhina antzeman eta bi segundo geroago ikusi zuten eztanda.
Zure interesekoa izan daiteke
Gabonetako azokak, bogan: zergatik dute horrenbeste arrakasta?
Gabonetako merkatuak ugaldu egin dira eta tokiko testuingurura egokitu dira. Nola azaltzen da boom hori eta zer esaten digu Gabonetako tradizioen eta erritualen eraldaketari buruz? Hainbat aditu eta profesionalekin hitz egin dugu eta jendearen iritzia jaso dugu.
Ikusmin handia EITBren Bilboko egoitzan, Olentzero eta Mari Domingi agurtzeko eta azken gutunak emateko
Haurren gutunak jasotzen eta haiekin argazkiak egiten izan dira biak ostiral arratsaldean, Bilboko kaleetan zehar egingo duten kalejiraren aurretik. Abenduaren 23an izango da hori, eta zuzenean jarraitu ahal izango da streaming bidez eitb.eus-en, 18:30etik aurrera, Anabel Arrizaren eta Aritz Mendiolaren kontakizunarekin. Emanaldia asteazken arratsaldean emitituko da ETB1en.
Migrazioa delinkuentziarekin eta zerbitzu-abusuarekin lotzen dutenen kopurua jaitsi da
Ikuspegi Immigrazioaren Euskal Behatokiak egindako azterlan baten arabera, euskal herritarren % 10ek baino gutxiagok aipatzen du immigrazioa herrialdeko arazo nagusietako gisa, eta % 2,7k baino ez dio modu pertsonalean eragiten diola.
Gipuzkoako Auzitegiak absolbitu egin ditu haurra hiltzen saiatzeagatik akusatu zituzten gurasoak
Gipuzkoako Probintzia Auzitegiak absolbitu egin ditu gurasoak, haurra hiltzen saiatzeagatik akusatu ostean; ondorioztatu du ezin izan dela frogatu, neskatoaren lesioek jatorri traumatikoa zutenik edo kolpe baten ondorio zirenik.
3I/ATLAS kometa Lurrera ahalik eta gehien hurbildu da, eta ezustekorik gabe urruntzen ari da
Zientzialari errusiarrek baztertu egin dituzte, berriro ere, estralurtarren ustezko ontzi bat zela zioten teoriak.
Lau gaztetik batek frankismoari buruzko pertzepzio positiboa du
Egonkortasun ekonomikoa eta gizarte-ongizatea ekarri zituela iritzi diote, azken Deustobarometro Sozialaren arabera. Etxebizitza eskuratzea da euskal gizartearen arazo Nagusia.
Guardia Zibilak erietxera eraman ditu Beloradotik joandakoekin Urduñan bizi ziren mojetako bost, osasun-baldintza kaxkarretan zeudelakoan
Ostegun honetan Santa Klarako monastegitik 87 eta 101 urte arteko bost moja atera dituzte eta Basurtuko erietxera eraman dituzte azterketa egitera, epailearen aginduz. Guardia Zibilak jakitera eman duenez, emakumeak osasun-baldintza txarretan bizi zirela egiaztatu ahala izan dute. Adierazpen horiek gezurtatzeko helburuz, etxeko mojetako batek sareetan zabaldu ditu eraikin barruko irudiak.
Fiskalak erretiratu egin ditu Zestoako akusatu nagusiaren aurkako akusazio guztiak, eta gainerako bostentzat isuna eskatu du
Salatzailearen bikotekide ohiaren deklarazioa entzun ostean, fiskalak frogatutzat jo du gizonarekiko beldur gaindiezina izan zuela eta zigor eskaerak aldatu ditu. Absoluzioa eskatu du akusatu nagusiarentzat eta gainerakoentzat, berriz, espetxe zigorra beharrean isunak eskatu ditu hertsatze delituagatik.
Moto gidari bat zauritu da Donostian, GI-20an hainbat ibilgailuren artean izandako istripuan
08:00ak aurretik izan da ezbeharra eta errepidea itxita gelditu da momentuan, auto ilara luzeak eraginez. Geroxeago zabaldu ahal izan dute erreietako bat.
Gabonak, inoiz baino garestiago: trikimailuak eta alternatibak, gure menua merkatzeko
Arkumea, bisigua, turroia, ostrak, anana... Gabonetan pairatzen dugun prezioen gorakadaren ondorioz, produktu batzuk gure mahain izatea ia ezinezkoa izaten da. Baina ez etsi, alternatiba goxoak egon badaude gure Gabonetako menua hain garestia ez izateko.