Minbiziaren tratamenduan egindako aurrerapenak, biziraupenaren gakoetako bat
Gaur, otsailak 4, astelehena, Minbiziaren aurkako Nazioarteko Eguna da. Urtero 13.500 kasu berri antzematen dituzte Euskal Autonomia Erkidegoan (EAE) eta 3.400, berriz, Nafarroan. Osakidetzak emandako datuen arabera, biziraupen-tasa % 60koa da EAEn, emakumeen artean, eta % 52,2koa, ostera, gizonezkoetan. Estatu espainiarrean biziraupen-tasa % 53koa da.
Onkologoek iragarri dutenez, minbiziaren intzidentziaren gorakadaren atzean, besteak beste, biztanleriaren zaharkitzearekin lotutako aldaketa demografikoak eta arrisku faktoreak daude: substantzia kantzerigeno anitzen eragina, alkohol eta tabako kontsumoa, ariketa fisiko falta eta obesitatea.
Aurrera begirako erronkak, orain arte bezala, hautemate goiztiarra eta medikuntzako aurrerapenak izango dira.
Aurrerapenak minbiziaren tratamenduan
Azken urteotan, aurrerapen nabarmenak izan dira tratamenduan: immunoterapia, zehaztasunezko medikuntza, kimioterapien konbinazioa, tratamendu hormonala, terapia zelularrak eta abar. Hori guztia dela eta, biziraupen-tasa ez ezik, gaixoen bizi kalitateak ere hobera egin du.
Hauek dira azken hamar urteetan minbiziaren tratamenduan izandako mugarrietako batzuk.
2007an, umetoki-lepoko minbizia prebenitzeko lehen txertoa onartu zen.
2010ean, lehen aldiz, inmunoterapia aplikatu zitzaien melanoma aurreratua zuten gaixoekin biziraupen tasa esanguratsuak lortu zituzten.
2011n, pankreako minbiziaren biziraupen tasaren igoerari buruzko bi ikerketa argitaratu ziren. Bi kasuetan kimioterapia aplikatu zen.
2015ean, biriketako minbizia ohikoenetan (CNMP) immunoterapia eraginkorra zela egiaztatu zuten, hots, biziraupena luzatzen zuela eta kimioterapiak baino bigarren mailako ondorio gutxiago eragiten zituela. Urte horretan bertan, bularreko minbizia kasuetan bi antigorputzen (pertuzumab eta trastuzumab) eta kimioterapiaren arteko uztarketa positiboa zela ondorioztatu zuten, hau da, tratamendu hori jarraituzuten gaixoak bost urte gehiago ere bizi zirela eta bizi kalitate hobea zutela.
Gizonezkoetan eragilerik handiena prostatako minbizia da, eta egiaztatu ahal izan denez, terapia hormonalari kimioterapia gehitzeak denbora gehiago bizitzea ahalbidetzen die metastasi fasean dauden gaixoei.
2017an, lehen aldiz, agentzia arautzaile batek botika bat (immunoterapia) onartu zuen ezaugarri molekular baten arabera.
Azkenik, CAR-T terapia gehitu zuten neoplasi kasuen tratamenduan.
Minbizia, zifretan
- 2019an 277.234 minbizi kasu berri antzeman ziren Espainian (161.064 gizonezkoetan eta 116.170 emakumezkoetan).
- Gizonezkoetan, eragilerik handiena prostata minbiziak dauka, eta ondoren kolon eta ondesteko minbiziak. Emakumezkoetan, bularreko minbizia da diagnostikatuena, kolon eta ondestekoaren eta biriketakoaren aurretik.
- Emakumeen artean, gora egin dute biriketako minbizi kasuek, tabakismoarekin batera. Gizonen artean, ostera, behera egin du, tabakoaren intzidentziak bezala.
- Azken hamarkadatan Helicobacter pylori bakteriaren intzidentzia murriztu egin da, eta, ondorioz, baita horri lotutako minbiziak ere.
- Adinaren arabera minbizia izateko arriskua eta probabilitatea handiagoa da. Arriskuak nabarmen egiten du gora 45-50 urtetik gora.
- Jaiotzatik eta 80 urte bete arte, gizonek minbizia garatzeko % 42,5eko probabilitatea dute; emakumeek, % 27,4koa.
- Estatu espainiarrean, minbizia bigarren heriotza kausa izan zen 2017an, zirkulazio aparatuko arazoen atzetik. Gizonetan, minbizien artean, biriketako da hilgarriena, kolon eta ondesteko minbiziaren aurretik. Emakumeetan, ostera, bularreko eta biriketako minbiziak dira hilgarrienak.
Zure interesekoa izan daiteke
Eider Gotxi (Guggenheim Urdaibai Stop): "Herritarron lanari esker lortu da Guggenheim Urdaibai proiektua bertan behera geratzea"
Guggenheim Urdaibai egitasmoa behin betiko bertan behera gelditu eta biharamunean, erakundeen jarrera "zurrun eta inposatzailearen aurrean" herria garaile atera dela azpimarratu du Eider Gotxi Guggenheim Urdaibai Stop plataformako bozeramaileak. Garaipena jaigiroan ospatzeko otsailaren 7rako Gernikan antolatu duten ospakizunean parte hartzeko deia egin die herritarrei. Bestalde, Gotxik ohartarazi du plataformaren bidea ez dela hemen bukatzen eta ontziola Muruetatik ateratzea izango dela hurrengo erronka.
Gutxienez 8 kilometroko auto-ilarak AP-8an, Irunen, eta kamioiak ezin dira Biriatuko mugan zehar pasa
AP-8an, gutxienez zortzi kilometroko auto-ilarak daude Irun parean, Baionarako noranzkoan, eta 0 kilometroan kamioientzako trafikoa arautzeko neurri bereziak aktibatu dira. Ibilgailu astunen murrizketak 05:00etatik 20:00etara egongo dira indarrean.
ETB ON aurkeztu dute, EITBren telebista plataforma digital berria
ETB ON plataforman zuzenekoen eskaintza handia eta EITB Taldearen edukirik onenak klik bakar batean topatuko ditu erabiltzaileak, nahi duen unean eta moduan ikusteko. Teknologia berri bat ardatz hartuta, Nahieran plataforma historikoa birformulatu eta etorkizunera begira jarri du EITBk.
Gernika, Bermeo eta Mundakako herri plataformek Busturialdea-Urdaibairako plan estrategikoa kritikatu dute
Ez daude ados Eusko Jaurlaritzak eta Bizkaiko Foru Aldundiak eskualderako egin duten inbertsio planarekin. Eskualdea zahartzen ari dela diote, gazteak kanpora joaten ari direlako ez dutelako bertan lan egin eta bizitzeko aukerarik. Beraz, lehendabizi enplegua eta etxebizitza planak behar direla diote.
Urdaibaiko Guggenheim museoa baztertu dute, proiektua iragarri eta 17 urtera
Bi urteko azterketa eta hamaika eztabaidaren ondoren, Urdaibaiko Guggenheim proiektua baztertzearen erabakia hartu du Patronatuak. Orain hilabete, Elixabete Etxanobe Bizkaiko ahaldun nagusiak azaldu zuen luze joko zuela museoa eraikitzeko lurrak garbitzea, bai eta egitasmoaren aurkako salaketak epaitegietan argitzea ere. Eta kalean proiektuak kritika andana jaso izan du talde ekologisten eta herritarren aldetik.
Guggenheim Urdaibai egitasmoa behin betiko baztertu du museoko Patronatuak
Arratsaldean egindako bileran aho batez hartu dute azken erabakia, proiektuaren bideragarritasun faltagatik. Egitasmoa aurrera eramateko zailtasun handiena Murueta ontziola dagoen lur zatiaren egoera juridikoa dela jakinarazi du Elixabete Etxanobe diputatu nagusiak.
163 postuk eta hogei bat jarduerak girotuko dute Donostiako San Tomas azoka
Datorren igandean, Gipuzkoako hiriburuan izango den azokara hurbilduko direnek, salmenta postuez gozatzeaz gain, gustu eta adin guztietarako jardueretan parte hartu ahal izango dute.
Entzute prozesuak islatzen du Guggenheim Museoa Urdaibain zabaltzerik "ez" dela nahi, baina eskualdeko garapenari begi onez begiratzen zaiola utzi du agerian
Herritarren artean entzute-prozesua gidatu duen Agirre Lehendakaria Centerrek azaldu duenez, "hasierako narratiba" horien zati handi bat "beste joera bat" hartu du hilabeteetan zehar. Izan ere, Urdaibaiko Guggenheimen aurkako iritziak jaso dira, baina baita eskualdearen garapenaren aldeko jarrerak ere.
Korrika egin, osasuntsu zahartzeko: Fernando eta Leopoldo, 81 eta 76 urterekin atxintxika egiten jarraitzen duten beteranoak
Fernandok 31 Behobia daramatza, azken bi urteetan beteranoena izanik, eta Leopoldo erretiroa hartu baino pixka bat lehenago hasi zen kilometroak egiten. Korrika egitea botikarik onena da bientzat, ez bakarrik ongizate fisikoagatik, gaixotasunak prebenitzen eta sasoiz zahartzea atzeratzen ere laguntzen baitie.
Ziberindarkeria matxistak ezagutzen laguntzeko gida argitaratu du Emakundek
"Jarri izena" gira gazteei zuzenduta dago, eta bere helburua da ingurune digitaleko indarkeria matxistak identifikatzea, askotan oharkabean pasatzen dira eta, eta alfabetatze digitala eskaintzea, sareetan gertatzen diren indarkeria matxista mota guztiak hautemateko eta horiei izena jartzeko.