Azken bost urteak inoizko beroenak izan dira
Azken bost urte hauek, 2015etik 2019ra artekoak, inoiz erregistratu diren beroenak izan dira Nazio Batuen Erakundeak (NBE) astelehen honetan Klimaren Goi Bileran aurkeztuko duen txosten eguneratuenak ohartarazten duenez.
"United in Science" izeneko txostenaren arabera, gero eta tarte handiagoa dago nazioarteak klima-aldaketa gelditzeko ezarri dituen helburuen eta egoera errealaren artean.
2015etik aurtenera urtez urte erregistratutako tenperatura, esate baterako, garai aurre-industriala (1850-1900) baino 1,1 gradu zentigradu altuagoa da eta 2011tik 2015era baino 0,2 gradu altuagoa.
Tenperatura igoera horrek itsasoko izotzaren galera ekarri du eta 1979tik 2018ra %12 galdu da hamarkada bakoitzean. Zehazki, sei aldiz areagotu da Antartidan urtutako izotz kopurua 1979tik.
Horrekin batera, 2007tik 2016ra, urtero 4 milimetro gutxi gorabehera igo da itsasoaren maila eta ozeanoen azidotasunak %26 egin du gora industria-aroa hasi zenetik.
Gaur egun baino CO2 kontzentrazio gehiago soilik duela 3-5 milioi urte erregistratu zen
Dokumentuaren arabera, negutegi efektua sortzen dute gasak -karbono dioxidoa, metanoa eta oxido nitrosoa- balio maximotan daude.
Hain zuzen ere, egungoa baino CO2 kontzentrazio handiagoa erregistratu zen azken aldia duela 3 edo 5 milioi urte izan zen, tenperatura globala orain baino 2-3 gradu altuagoa zenean, Groenlandia eta mendebaldeko Antartidako izotz geruzak urtu zirenean eta itsas-maila orain baino 10-20 metro altuagoa zen garaian.
Parisko Akordioan herrialdeek adostu zituzten neurriekin 2,9 eta 3,4 gradu artean igoko da tenperatura txosten honen arabera, adituek 1,5 gradutik ez igotzea gomendatzen dutenean. Eta zifra hori ez gainditzeko, herrialde horiek proposatu zituzten neurriak bost aldiz areagotu beharko lituzkete edo hiru aldiz areagotu, 2 graduko igoera ez gainditzeko.
Astelehenean Goi Bileran eta asteartean agintariei aurkeztuko diete txostena
Nazio Batuen Erakundean astelehenean ospatuko duten Klimaren Gai Bilerarako osatu duten txostenak hiru ardatz ditu: gizakiak eragindako aldaketak klimatikoak planetan duen eraginaren analisia batua, ematen ari zaion erantzuna eta etorkizuneko ondorioak.
Munduko Meteorologia Elkarteak Koordinatuta, nazioarteko zortzi agentziak emandako datuekin egin dute. Astelehenean Goi Bileran eta asteartean agintariei aurkeztuko diete.
"Txostenean agertzen diren datu zientifikoak aldaketa klimatikoari buruzko eguneratuenak dira" esan du Zientzia Aholkulari Taldeak.
Antonio Guterres NBEko idazkari nagusiak datu horiei arreta jarri eta nazioarteko agintari guztiei "bat egin eta modu egokian jokatzeko" eskatu die.
Albiste gehiago gizartea

Bilboko Aireportuan lurreratzekoak ziren zazpi hegaldi desbideratu behar izan dituzte lainoagatik
Madriletik, Alacantetik, Basileatik, Bartzelonatik, Vienatik eta Paristik goizeko lehen orduko zetozen hegaldiak Santanderrera desbideratu dituzte. Horietako bat Madrilera itzuli behar izan da, eta azken bat Zaragozara bidali dute. Loiuko aireportuan zabaldutako laino mardulagatik.
Sute batek Renfeko aldirietako tren-zirkulazioa etenarazi du Santurtzin, Peñotako geltokian
Bestalde, sutearen ondorioz, Bilbo eta Santurtzi arteko tentsio elektrikoa kaltetu da, eta horrek atzerapenak eragin ditu C1 eta C2 lineetan.
Arantza Beitia, Kermanen ama: "Porteroek sekulako inpunitatea sentitzen zuten erasoak egiten zituztenean"
Kerman, Gasteizko Mitika diskotekan hil zuten gaztearen ama da Arantza Beitia. Euskadi Irratian elkarrizketa egin diote, gertatutakoaz jardun da eta erreparazioaz ere mintzatu da: "Utzikeriak, negligentziak eta praxis txarrak publikoki onartzea, aitortzea eta hiritarrei azaltzea zer egingo duten hori konpontzeko. Kermanen eskubideak errespetatzea, hiritar moduan", azpimarratu du. Entzun hemen elkarrizketa osoa.
Hiru pertsona atxilotu dituzte, Bilboko Fika kaleko homizidioan inplikatutak daudelakoan
Ertzaintzak hiru pertsona atxilotu ditu, igandean Bilbon izandako krimenarekin lotura dutelakoan. Azken atxilotuak 28 urte ditu, eta borondatez entregatu zuen bere burua Ertzaintzaren komisarian.
Gizon bat atxilotu dute Bilbon, atzo izandako hilketarekin zerikusia duelakoan
31 urteko gizon bat da. Ertzaintzak ikerketa zabalik du oraindik, gertakaria argitzeko. Beste bi gizonezko daude identifikatuta.
Haurtxo bat hil da Gasteizen, bigarren solairuko leiho batetik erorita
Adingabea Txagorritxuko ospitalera eraman zuten urgentziaz, eta han heriotza egiaztatu besterik ezin izan zuten egin.
Israelek Gazan hil dituen 1.580 osasun-langileak omendu dituzte Gasteizen
Txagorritxuko Ospitalearen atarian egindako irakurketaren helburua "genozidio sionistak hildako osasun-langileen memoria eta bizitzak gogoan izatea" izan da. Mugarik Gabeko Medikuen arabera, bi urte hauetan 1580 osasun-profesional hil ditu Netanyahuren Armadak ospitaleen, kliniken eta larrialdi eta erreskate taldeen aurka egindako erasoetan.
Abian da Beldur Barik egitasmoaren 16. bideo lehiaketa, gazteek indarkeria matxistaren aurrean duten jarrera erakuts dezaten
Miren Elgarresta Emakunderen zuzendariak Donostiako Lauaizeta ikastetxean egindako ekitaldian gogorarazi duenez, programaren helburua da gazteen artean indarkeria matxista prebenitzea, "neskak ahalduntzea lagunduz eta mutilei berdintasunaren beharraren gainean hausnartzen lagunduz, denen parte-hartzearekin gizarte berdinzaleago baten alde egiteko".
Berdintasun Ministerioak orkatilako telematikoak kudeatzeko kontratu berri bat lizitatuko du "hilabete gutxi barru"
"Hobekuntza teknikoak" egongo dira, hala nola plataforma bat gailu horien datuen jarraipen etengabea egin ahal izateko. Dena dela, Berdintasun ministroak esan duenez, "orkatilakoek funtzionatzen dute, ondo funtzionatu ere".
Gizon bat atxilotu dute Hernanin, urtebetean laugarrenez, pertsonen trafikoan ibiltzea egotzita
25 urteko atxilotuak bost lagun zeramatzan gidatzen zuen furgonetan, modu irregularrean. Gainera, atxilotuak ez zuen gidabaimenik.