Goodenough, Whittingham eta Yoshino, Kimika Nobel saridunak ioi-litioko bateriengatik
John B. Goodenough estatubatuarrak, Stanley Whittingham britainiarrak eta Akira Yoshino japoniarrak irabazi dute 2019ko Kimika Nobel saria, ioi-litioko baterien garapenagatik, Zientzietako Suediar Errege Akademiak asteazken honetan jakinarazi duenez.
Izen handiko sari hauen 2019ko irabazleak aste honetan ari dira jakitera ematen; izan ere, astelehenean Medikuntza Nobel saridunak nortzuk diren esan zuten, eta asteartean, aldiz, Fisika Nobel saridunen izenak. Ondorengo egunotan, hauek jakinaraziko dituzte: Literatura, Bakea eta Ekonomia.
Ioi-litioko bateriek errendimendu handia dute, eta gaur egun, kontsumo handiko industrian, ohikoa da erabiltzea. Binghamtoneko Unibertsitatean dabilen M.S. Whittingham kimikari ingelesak proposatu zituen lehendabiziko aldiz; Whittinghamek titanio sulfuroa eta litio metala erabili zituen elektrodo gisa.
1985ean, Akira Yoshino japoniarrak bateria-prototipo bat muntatu zuen; elektrodo moduan, ondorengoa erabili zuen: batean, litioko ioiak txertatu ahal ziren karbonoa zuen materiala; bestean, airean egonkorra den kobalto litioko oxidoa. Litio metalikorik gabeko materialak erabili zituenez, segurtasuna asko hazi zen, litio metala erabiltzen zuten baterien gainean. Kobalto litioko oxidoa erabiltzeak ahalbidetu zuen aise erdiestea eskala industrialeko ekoizpena. Horixe izan zen gaur egungo Li-ioi bateriaren sorrera.
John Bannister Goodenough estatubatuarrak, gerora, litioko ioietako solido-egoerako bateria bat garatzen lagundu zuen; hori litioko ioietako bateriei gailentzen zaie, dentsitate energetikoan, tenperatura operatiboaren tartean, eta segurtasunean.
Albiste gehiago gizartea
Joxe Azurmendi, euskararen eta euskal kulturaren aldeko ekintzaile nekaezina
Zegaman jaioa, Azurmendi Jakin taldeko kide aktiboa izan da aldizkaria Francoren debekuaren ondoren bigarren aldiz sortu zenetik. Beste erakunde batzuekin ere kolaboratu zuen euskararen normalizazioan, kulturan eta bakegintzan.
EHUk "jakintzaren demokratizazioan funtsezko rola jokatzen jarraitu" behar duela defendatu du Pradalesek
Imanol Pradales lehendakariak inauguratu du Donostian Euskal Herriko Unibertsitatearen (EHU) Udako Ikastaroen 44. edizioa. Ekitaldi horretan, Miren Arzalluz Guggenheim Bilbao Museoko zuzendari nagusiak ikasgai magistrala eman du "Mugarik gabeko artea. Mugak gainditzen, lengoaiak esploratzen" izenburupean.
Joxe Azurmendi, filosofo eta pentsalari zegamarra, zendu da 84 urte zituela
Jakin aldizkariak azpimarratu duenez, "pentsamendu itzela utzi diguzu. Hura lantzen jarraituko dugu, beti eskatu izan diguzun bezala, zu (eta inor) jainkotu gabe, baina maisu-maistrak aitortuz". Aldizkari historiko horrek nabarmendu duenez, Azurmendiren pentsamendua funtsezkoa izan zen joan den mendeko 60ko eta 70eko hamarkadetan euskara eta euskal kultura berritu eta bultzatzeko.
Zer gertatzen da gure datu pertsonalekin hotel batean ostatu hartzen dugunean?
Segurtasunagatik, hotelek informazio jakin bat bildu eta Ertzaintzarekin partekatu behar dute, baina muga argi batzuk ezin dituzte gainditu. Adibidez, ez dute eskubiderik gure NANa fotokopiatu edo eskaneatzeko.
Katalunian inoiz ikusi ez den hedapen-abiadura duen sute batek bi pertsona hil ditu
Lleidan atzo piztutako "seigarren belaunaldiko" baso-sute bortitzak, bi hildako eta Katalunian inoiz ikusi ez diren erregistroak utzi ditu: 17 kilometroko pirokumulua eta 28 kilometro orduko hedapen-abiadura, denbora gutxian 5.300 hektarea kiskali zituena.
Igandean salatutako sexu-erasoa gaitzesteko elkarretaratzea egin dute Donostian
Eider Mendoza Gipuzkoako ahaldun nagusiak eta Eneko Goia Donostiako alkateak iragan larunbatean Donostian gertatutako erasoa gaitzetsi dute. Alderdi guztietako ordezkariek eta beste kargu publiko batzuek ere hartu dute parte elkarretaratze isilean.
640 landareko marihuana-plantazio bat desegin dute Zallan, eta bi pertsona atxilotu dituzte
Desegindako instalazioetan hazkuntza-sistema aurreratuak eta material espezializatua zeuden. Agenteek aireztatzeko gailu sofistikatuak, argiztapen automatizatua eta landareen hazkundea bizkortzeko tresnak aurkitu zituzten. Polizia operazioak zabalik jarraitzen du, tartean pertsona gehiago dauden ikertzen ari baitira.
Kontxako ura 24,3 ºC-tan dago, uztailaren lehenean inoz izan den tenperatura altuena
Duela 78 urtetik hona, Donostiako Aquariumak egunero neurtzen du, 10:00etan, uraren tenperatura. Gaurko tenperaturak maximo historikoa markatu du. 1947tik, estreinakoz neurtu da uztailaren lehen egunean hain tenperatura altua uretan.
Euskadin, sexu bidezko infekzioen kopurua bikoiztu egin da azken urtean, eta GIB kasuen kopurua mantendu da
Eusko Jaurlaritzak gaur ezagutarazi duen Hiesaren eta Sexu Transmisiozko Infekzioen Planaren 2024ko memoriaren arabera, iaz 5.305 klamidia, gonorrea eta sifilis kasu atzeman zituzten.
Ingurumen eta erreskate-larrialdi bikoitz baten aurrean jarduteko simulakroa egin dute Karraspion
Eusko Jaurlaritzak eta Foru Aldundiak arrakastaz testatu dute euren arteko koordinazioa Bizkaiko hondartzetako larrialdien urteko simulakroan. Karraspio hondartza (Mendexa) aukeratu dute itsasoko erreskateak eta isuri kutsatzaileak bezalako gertakariei aurre egiteko protokoloak probatzeko.