Bizi-itxaropenak markak hautsi ditu EAEn: 86,6 urte emakumeek eta 80,6 gizonek
EAEko emakumeen bizi-itxaropena 86,6 urtekoa izan zen 2019an, Europako batez bestekoa baino ia hiru urte handiagoa; gizonena, berriz, 80,6 urtekoa zen. 1976az geroztik, 11,2 urte luzatu da gizonen bizitza eta emakumeena, berriz, 9,7 urtetan.
Gizonek 3,1 hilabete gehiago irabazi dituzte urtean, eta emakumeek 2,7 hilabete gehiago. Bi sexuen arteko aldea 5,8 urtera murriztu da, Eustat Euskal Estatistika Erakundeak emandako datuen arabera. Duela 25 urte muga hori 8,7koa zen.
Ikerketaren arabera, fenomeno demografikoak aztertzeko adierazleen emaitzek aurreikusten dutenez, EAEko gizonezko jaioberri bat 80,8 urte biziko da eta ezkontzeko % 47ko probabilitatea izango du. Emakumea izanez gero, bere bizi-itxaropena 86,6 urtera arte luzatuko da, ezkontzeko probabilitatea % 50etik gorakoa izango da eta seme edo alaba bakarra izango du. Bi kasuetan, bizitokia hamar aldiz gehiago aldatuko dute bizitzan zehar.
EAEko gizonen eta emakumeen bizi-itxaropenak gora egin du etengabe azken urteetan. 1976an behatutako adierazleei erreparatuta (69,6 urtekoa zen gizonen kasuan eta 76,9 urtekoa emakumeen kasuan), emakumeen bizi-itxaropenak 9,7 urte egin du gora, eta gizonenak 11,2 urte. Eustatek adierazi duenez, "gutxi dira hain bizi-itxaropen handia duten herrialde garatuak, batez ere emakumeen kasuan".
Tumoreak dira bizi-itxaropenari begira mehatxu nagusia. Erabat ezabatzea lortuz gero, gizonek 4,4 urtez luzatuko lukete bizitza, eta emakumeek 3 urtez. Arinagoak dira, ordea, kanpoko heriotza-arrazoiek eragindako kalteak.
1,3 jaiotza
Euskadiko ugalkortasuna muga "oso baxuetan" dago beste herrialde batzuekin alderatuz gero; izan ere, 2019an, batez beste 1,3 jaiotza izan dira emakumeko, Europar Batasunean 1,6 baino gutxiago. Portzentai hori oso urrun dago 1976ko batez bestekotik, 2,7 haur jaiotzen baitziren, baita belaunaldiak ordezteko behar diren 2,1 jaiotzetatik. Indizerik baxuena Bizkaian izan da, 1,2 jaiotza izan baitira emakumeko; Araban 1,4 izan dira, eta Gipuzkoan 1,3.
EAEko emakumeen ugalkortasunaren beste ezaugarrietako bat amatasunerako batez besteko adin altua da: 33 urte, Europar Batasuna baino ia 3 urte gehiago, eta 1976an baino 4,4 urte gehiago. Arabak beste bi lurraldeek baino batez besteko adin txikiagoa du (32,6 urte); Bizkaiak 33,1 urte ditu, eta Gipuzkoak 32,9.
2019ko ezkontza-tasen arabera egingo liratekeen lehen ezkontzen ehunekoa gizonen % 46,7ra eta emakumeen % 50,5era iritsiko da; horrek esan nahi du jaitsiera handia izan dela 2001eko indizeekiko ( % 56,1 eta % 59,5, hurrenez hurren).
Zure interesekoa izan daiteke
Ikusmin handia EITBren Bilboko egoitzan, Olentzero eta Mari Domingi agurtzeko eta azken gutunak emateko
Haurren gutunak jasotzen eta haiekin argazkiak egiten izan dira biak ostiral arratsaldean, Bilboko kaleetan zehar egingo duten kalejiraren aurretik. Abenduaren 23an izango da hori, eta zuzenean jarraitu ahal izango da streaming bidez eitb.eus-en, 18:30etik aurrera, Anabel Arrizaren eta Aritz Mendiolaren kontakizunarekin. Emanaldia asteazken arratsaldean emitituko da ETB1en.
Migrazioa delinkuentziarekin eta zerbitzu-abusuarekin lotzen dutenen kopurua jaitsi da
Ikuspegi Immigrazioaren Euskal Behatokiak egindako azterlan baten arabera, euskal herritarren % 10ek baino gutxiagok aipatzen du immigrazioa herrialdeko arazo nagusietako gisa, eta % 2,7k baino ez dio modu pertsonalean eragiten diola.
Gipuzkoako Auzitegiak absolbitu egin ditu haurra hiltzen saiatzeagatik akusatu zituzten gurasoak
Gipuzkoako Probintzia Auzitegiak absolbitu egin ditu gurasoak, haurra hiltzen saiatzeagatik akusatu ostean; ondorioztatu du ezin izan dela frogatu, neskatoaren lesioek jatorri traumatikoa zutenik edo kolpe baten ondorio zirenik.
3I/ATLAS kometa Lurrera ahalik eta gehien hurbildu da, eta ezustekorik gabe urruntzen ari da
Zientzialari errusiarrek baztertu egin dituzte, berriro ere, estralurtarren ustezko ontzi bat zela zioten teoriak.
Lau gaztetik batek frankismoari buruzko pertzepzio positiboa du
Egonkortasun ekonomikoa eta gizarte-ongizatea ekarri zituela iritzi diote, azken Deustobarometro Sozialaren arabera. Etxebizitza eskuratzea da euskal gizartearen arazo Nagusia.
Guardia Zibilak erietxera eraman ditu Beloradotik joandakoekin Urduñan bizi ziren mojetako bost, osasun-baldintza kaxkarretan zeudelakoan
Ostegun honetan Santa Klarako monastegitik 87 eta 101 urte arteko bost moja atera dituzte eta Basurtuko erietxera eraman dituzte azterketa egitera, epailearen aginduz. Guardia Zibilak jakitera eman duenez, emakumeak osasun-baldintza txarretan bizi zirela egiaztatu ahala izan dute. Adierazpen horiek gezurtatzeko helburuz, etxeko mojetako batek sareetan zabaldu ditu eraikin barruko irudiak.
Fiskalak erretiratu egin ditu Zestoako akusatu nagusiaren aurkako akusazio guztiak, eta gainerako bostentzat isuna eskatu du
Salatzailearen bikotekide ohiaren deklarazioa entzun ostean, fiskalak frogatutzat jo du gizonarekiko beldur gaindiezina izan zuela eta zigor eskaerak aldatu ditu. Absoluzioa eskatu du akusatu nagusiarentzat eta gainerakoentzat, berriz, espetxe zigorra beharrean isunak eskatu ditu hertsatze delituagatik.
Moto gidari bat zauritu da Donostian, GI-20an hainbat ibilgailuren artean izandako istripuan
08:00ak aurretik izan da ezbeharra eta errepidea itxita gelditu da momentuan, auto ilara luzeak eraginez. Geroxeago zabaldu ahal izan dute erreietako bat.
Gabonak, inoiz baino garestiago: trikimailuak eta alternatibak, gure menua merkatzeko
Arkumea, bisigua, turroia, ostrak, anana... Gabonetan pairatzen dugun prezioen gorakadaren ondorioz, produktu batzuk gure mahain izatea ia ezinezkoa izaten da. Baina ez etsi, alternatiba goxoak egon badaude gure Gabonetako menua hain garestia ez izateko.
Elkartasun uholde bati esker, EITB Maratoiak 361.665 euro batu ditu zahartze osasuntsuaren aldeko ikerketarako
Beste urte batez, ehunka pertsonak eta erakundek euren onena eman dute zahartze osasungarria ikertzeko dirua biltzeko. Guztira, egun osoan zehar, EITB Maratoiak 361.665 euro batzea lortu du, eta kopuru horrek hazten jarraituko du datozen egunetako dohaintzei esker.