Bizi-itxaropenak markak hautsi ditu EAEn: 86,6 urte emakumeek eta 80,6 gizonek
EAEko emakumeen bizi-itxaropena 86,6 urtekoa izan zen 2019an, Europako batez bestekoa baino ia hiru urte handiagoa; gizonena, berriz, 80,6 urtekoa zen. 1976az geroztik, 11,2 urte luzatu da gizonen bizitza eta emakumeena, berriz, 9,7 urtetan.
Gizonek 3,1 hilabete gehiago irabazi dituzte urtean, eta emakumeek 2,7 hilabete gehiago. Bi sexuen arteko aldea 5,8 urtera murriztu da, Eustat Euskal Estatistika Erakundeak emandako datuen arabera. Duela 25 urte muga hori 8,7koa zen.
Ikerketaren arabera, fenomeno demografikoak aztertzeko adierazleen emaitzek aurreikusten dutenez, EAEko gizonezko jaioberri bat 80,8 urte biziko da eta ezkontzeko % 47ko probabilitatea izango du. Emakumea izanez gero, bere bizi-itxaropena 86,6 urtera arte luzatuko da, ezkontzeko probabilitatea % 50etik gorakoa izango da eta seme edo alaba bakarra izango du. Bi kasuetan, bizitokia hamar aldiz gehiago aldatuko dute bizitzan zehar.
EAEko gizonen eta emakumeen bizi-itxaropenak gora egin du etengabe azken urteetan. 1976an behatutako adierazleei erreparatuta (69,6 urtekoa zen gizonen kasuan eta 76,9 urtekoa emakumeen kasuan), emakumeen bizi-itxaropenak 9,7 urte egin du gora, eta gizonenak 11,2 urte. Eustatek adierazi duenez, "gutxi dira hain bizi-itxaropen handia duten herrialde garatuak, batez ere emakumeen kasuan".
Tumoreak dira bizi-itxaropenari begira mehatxu nagusia. Erabat ezabatzea lortuz gero, gizonek 4,4 urtez luzatuko lukete bizitza, eta emakumeek 3 urtez. Arinagoak dira, ordea, kanpoko heriotza-arrazoiek eragindako kalteak.
1,3 jaiotza
Euskadiko ugalkortasuna muga "oso baxuetan" dago beste herrialde batzuekin alderatuz gero; izan ere, 2019an, batez beste 1,3 jaiotza izan dira emakumeko, Europar Batasunean 1,6 baino gutxiago. Portzentai hori oso urrun dago 1976ko batez bestekotik, 2,7 haur jaiotzen baitziren, baita belaunaldiak ordezteko behar diren 2,1 jaiotzetatik. Indizerik baxuena Bizkaian izan da, 1,2 jaiotza izan baitira emakumeko; Araban 1,4 izan dira, eta Gipuzkoan 1,3.
EAEko emakumeen ugalkortasunaren beste ezaugarrietako bat amatasunerako batez besteko adin altua da: 33 urte, Europar Batasuna baino ia 3 urte gehiago, eta 1976an baino 4,4 urte gehiago. Arabak beste bi lurraldeek baino batez besteko adin txikiagoa du (32,6 urte); Bizkaiak 33,1 urte ditu, eta Gipuzkoak 32,9.
2019ko ezkontza-tasen arabera egingo liratekeen lehen ezkontzen ehunekoa gizonen % 46,7ra eta emakumeen % 50,5era iritsiko da; horrek esan nahi du jaitsiera handia izan dela 2001eko indizeekiko ( % 56,1 eta % 59,5, hurrenez hurren).
Albiste gehiago gizartea
Emakumezko bat ikertzen ari dira autoarekin bikotekidea zauritu eta alde egiteagatik, baina beldurragatik ihes egin zuela dio berak
Gertaera ostegun gauean izan zen Gasteizen, eta 23 urteko emakumea larunbatean aurkitu zuen Ertzaintzak. Gizona ospitalera eraman behar izan zuten larri zaurituta. Emakumeak dio gizona jarrera bortitzez autora autora igotzen saiatu zela eta beldurtuta ihes egin zuela, zauri larriak zituela jakin gabe.
Elkarretaratzea Barakaldoko txosnen gunean, arrazakeriaren aurkako herria direla aldarrikatzeko
Gaur arratsaldean elkarretaratzea egin dute Barakaldoko txosnen esparruan, bart gauean herriko bizilagun batek jasan zuen eraso arrazista salatzeko. Ohikoa da Karmengo jaietan beste herrialde batzuetatik bertara bizitzera etorritako bizilagunek txosna bat jartzea eta ez da inoiz arazorik izan. Atzo gizonezko bat gogor oldartu zen bertan lanean ari zirenen aurka, oihu arrazista eta jarrera erasokorrean. Torrepachecon gertatutakoa ikusita, jarrera horiek moztu eta Barakaldon horrelakorik ez dutela onartzen adierazi dute.
Baztandarren arteko senidetasun jai handia egin dute gaur Elizondon
Musika eta dantzaz betetako festa ospatu dute gaur baztandarrek. Bailarako ohitura eta izaeraren adierazgarri diren gaiak aurkeztu dituzte. Aroztegiko obren aurka aritzeagatik auzipetutako baztandarrek ireki dute desfilea.
59 urteko nafar bat hil da Esako urtegian kirola egiten ari zela
Lagun talde batekin joan da hildakoa urtegira. Une batean, oso nekatuta zegoela eta ezin zela ertzera iritsi abisatu du baina lehen erreskate-ibilgailua iritsi denerako hilda topatu dute.
Bilbo Sluggins, munduko barraskilorik azkarrena
Jendetza bildu da Erresuma Batuko Congham landa-komunitatean, non Munduko Barraskilo Lasterketa bitxia egin den. Zehazki, Shell Rowek bere Bilbo Sluggins barraskiloarekin irabazi du 1960tik urtero egiten den ekitaldi honetan.
Istiluak izan dira bart Azpeitian gazte batzuen eta polizia agenteen artean, eta bi ertzain zauritu dira
Eusko Jaurlaritzako Segurtasun sailak gertakaria gaitzetsi du, eta elkartasun osoa adierazi die agenteei. EUSPEL, ESAN eta ERNE sindikatuek gogor kritikatu dituzte gertakariak. Arratsaldean ehunka lagun bildu dira Azpeitiko plazan Gaztetxeak deitutako protesta bilkuran.
Dozenaka lagun batu dira Maulen, Donapaleun eta Baionan, EHEk deitutako elkarretaratzeetan
Euskara lehenesteko eta bigarren mailako hizkuntza gisa tratatzeari uzteko eskatu diete erkaunde sozial, kultural, ekonomiko eta politikoei, hizkuntza politikan euskararen aldeko jauzia egiteko.
LEAk sutearen osteko babesa eskertu du eta bideo hunkigarri batekin berretsi du enpresaren jarraipena
Enpresak iragarri du irailaren amaieran hasiko dela berriro ekoizten, Gamarrako industrialdean dagoen 13.000 m²-ko behin-behineko nabe batean.
Samaniegon desagertutako 70 urteko gizonaren bilaketari ekin diote berriro
Arabako Errioxako landa-eremuan bilatzen ari dira gizona. Desagertuak praka beixak eta niki urdin argi bat zeramatzan jantzita azken aldiz ikusi zutenean.
Kobetamendiko karabana eta autokarabanen gunea martxan izango da igandetik aurrera, Bilbao BBK Live jaialdia amaitu ostean
Udalak instalazioak berritu berri ditu, azken urteetan izandako erabiltzaileen gorakada nabarmenari erantzuteko. Hemendik aurrera Bilbao Caravan Park izena izango du. Azpiegitura nagusi berri bat sortu da eta instalazio zaharra eraldatu da.