EAEko jaiotzen kopuruak beheraka jarraitzen du, markak hausten
OHARRA: Eduki honek grafiko interaktibo bat du. App-tik kanpo behar bezala ikusteko, klik egin esteka honetan.
Euskal Autonomia Erkidegoko jaiotzen kopuruari buruzko datuek gutxieneko historikoetan jarraitzen dute. Iaz, 13.613 ume jaio ziren EAEn, 2021ean baino 644 gutxiago eta duela hamar urte baino 6.920 gutxiago, Eustaten datuen arabera.
1970eko hamarkadan hasi zen bilakaerari jarraituz, gero eta jaiotza gutxiago dago. Mende hasieran gorakada izan ondoren, berriro jaitsi zen 2008tik aurrera.
Jaiotza kopuruak hiru lurraldeetan egin du behera. Ehunekotan, jaitsierarik handiena Gipuzkoan izan da (428 jaiotza gutxiago, % 8,7ko jaitsiera), baina Araban (102 jaiotza gutxiago, % 4,3ko jaitsera) eta Bizkaian (114 jaiotza gutxiago, % 1,6ko jaitsiera) ere egin du behera jaioberrien kopuruak.
2022ko azken hiruhilekoa izan da jaiotza gutxien izan dituena, urte osoko bilakaera kontuan hartuz gero. Urritik abendura bitarteko jaiotzen banaketari dagokionez, 35-39 urteko amak % 33,9 izan ziren, 30-34 urtekoak % 32,8, eta 25-29 urteko amen ekarpena % 13,2koa izan zen. 40 urtetik gorako amak (% 12,8) 25 urtetik beherakoak (% 7,3) baino gehiago izan ziren.
Gainera, ezkontzaz kanpoko jaiotzak erdiak baino gehiago izan ziren: % 51,5 (2021eko aldi berean baino 1,3 puntu gehiago).
Datu horiekin, jaiotza-tasa —kopuru absolutua biztanleenarekin alderatzen du— jaisten jarraitzea aurreikusten da. 2021ean, % 6,5ean kokatu zen, 1976ko % 19,74tik oso urrun. Eustaten behin betiko datuen faltan, azken urteko jaitsiera hamarren batzuetakoa izango da, azken hamarkadan zehar bezala.
Arkaitz Fullaondo Elordui-Zapatarietxe soziologo eta EHUko irakaslearekin aztertu ditugu datuok. Horren iritzian, demografiaren joera hau estrukturala da. Alde batetik, baby boom deituriko belaunaldi hura dagoeneko ez dago haurrak izateko adinean, eta haurrak izan ditzaketen emakume gazteak duela urte batzuk baino gutxiago dira. Bestetik, atzerritik etorritako emakumeek ere bertako gizartean ohikoak diren tendentziak bereganatu dituzte. Egiturazko egoera honetarako egiturazko neurriak hartu behar direla defendatu du, etxebizitzarekin, lanarekin eta kontziliazioarekin lotutakoak.
Albiste gehiago gizartea
Sindikatuek eta pentsiodunek protesta egin dute Eusko Legebiltzarraren aurrean
Pentsioak Lanbide arteko Gutxieneko Soldatara (LGS) arte osatzeko Herri Ekimen Legegilea (HEL) Jaurlaritzak aintzat hartu ez izanagatik protesta egin du pentsiodunen mugimenduak. Bestalde, enplegu publikoko prozesuetan izandako euskararen aurkako "erasoaldi judiziala" salatu du LAB sindikatuak.
Bi gizon atxilotu dituzte Azkoitian gizon bati sexu-erasoa egin eta legez kanpo atxikitzeagatik
Joan den asteartean, gizon bat Ertzaintzaren egoitzara joan zen sexu-eraso baten biktima izan zela eta bere borondatearen aurka atxiki zutela eta eraso fisikoa eta sexuala egin ziotela salatzeko.
Euskal Selekzioak eta Palestinak lagunarteko futbol partida jokatuko dute San Mamesen azaroaren 15ean
Espainiako agintarien arabera, ez da kirol ekitaldi huts bat izango, eta Palestinan pairatzen ari diren "giza eskubideen urraketa guztiak" ikusarazteko ere baliatuko dute lagunartekoa.
Baso-sute arriskua oso handia izango da Nafarroan ostegunetik larunbatera
Aurreikuspenen arabera, arriskua nabarmen murriztuko da larunbateko azken orduan, prezipitazio-fronte bat sartuko baita.
Euskararentzat "arkitektura juridiko berria" eskatu du Kontseiluak, "langile publikoek euskararen ezagutza izatea" bermatzeko
Euskalgintzaren Kontseiluak eta Bagera Donostiako euskaltzaleen elkarteak deituta, bilkura egin dute, arratsaldean, Donostiako epaitegi batek euskararen aurka kaleratu berri duen epai bat salatzeko. Idurre Eskisabel Kontseiluko idazkari nagusiaren hitzetan, "ezinbestekoa da euskarari behar duen arkitektura juridiko berria eskaintzea", "botere judizialetik ezarritako blokeoa gainditzeko".
Palestinaren aldeko mobilizazioak egingo dituzte ostegunean Hego Euskal Herrian
Protestak eguerdian eta arratsaldean izango dira, Gasteizen, Bilbon eta Iruñean.
EHUk 247 milioi euroko egitasmoei uko egin die Israelen parte hartzea dutelako
Joxerramon Bengoetxea errektorearen hitzetan, “herri palestinarraren genozidioaren auzia lehentasuna da” EHUrentzat. Gogorarazi du 2024ko apiriletik ez dutela harremanik Palestinan egindako krimenak gaitzesten ez dituzten unibertsitate eta erakundeekin.
EHUk uko egin dio 247 milioi euroko ikerketa-proiektuetan parte hartzeari, Israelekin loturak zituztelako
Joxerramon Bengoetxea Euskal Herriko Unibertsitateko (EHU) errektoreak asteazken honetan berretsi duenez, "Palestinako herriaren genozidioaren auzia lehentasuna da gure unibertsitatean", eta aditzera eman du EHUk uko egin diela, azken hilabeteetan, 247 milioi euroko ikerkuntza-proiektuei, biomedikuntzaren edo konputazio-zientzien arloetan, proiektu horiek Israelgo estatuarekin zuten loturagatik. Agerraldian, Bengoetxeak Europako Batzordeari eta Espainiako Gobernuari eskatu die Israelgo unibertsitateak, ikerketa-zentroak eta erakundeak bazter utz ditzatela ikerketa elkarlanak, akademikoak edo kulturalak laguntzeko europar funtsetatik.
Labar pinturak dituen historiaurreko aztarnategi bat aurkitu dute Gamiz-Fikan
Bizkaiko Foru Aldundiak jakinarazi duenez, Juan Carlos Lopez Quintanak eta Juan Carlos Izagirrek aurkitu zuten, Atxispeko San Pedro ermitaren ingurunea berreskuratzeko interbentzio programa baten baitan, 2025eko ekainaren 26an. Haitzuloa ikertu duten adituen arabera, eremu kantauriarrean dokumentatutako lehen hipogeo mistoa da.
Pertsona bat hil da Tafallan furgoneta baten eta uzta biltzeko makina baten artean izandako istripuan
Polizia-iturriek jakitera eman dutenez, istripua 09:00etan gertatu da, NA-132 errepidean, Tafalla parean, eta hildako pertsona furgonetan zihoana da.