Iraileko ekinokzioak uda eraman eta udazkena ekarriko du larunbat honetan
Meteorologian, udazkena irailaren 1ean hasten da, baina iraileko ekinokzioak udazken astronomikoa ekartzen du ipar hemisferiora, eta udaberria hegoaldekora.
2023ko udazken astronomikoa larunbatean, irailaren 23an, hasiko da ipar hemisferioan, 08:50 minutuan zehazki, Espainiako Astronomia Behatokiak zabaldu duenez. Urtaroak 89 egun eta 21 ordu iraungo du, abenduaren 22an neguari hasiera emateko.
Oso beroa eta normalean baino euritsuagoa izango dela aurreikusi dute. Horrek eremu lehorrenetako ur faltari aurre egiteko balio izan dezake.
Udazken astronomikoa
Ipar hemisferioko udazkenari hasiera emateko, Lurra orbitaren puntu jakin batetik igaro behar da, Eguzkiaren erdigunea zeruko ekuatorearen parean jartzen den unean, hain zuzen ere. Hori gertatzen denean gauak eta egunak ia berdina irauten dute, eta horri deitzen zaio udazkeneko ekinokzioa.
Ipar hemisferioan udazkena hasten denean, hegoaldekoan udaberria iristen da.
2023ko udazkenean bi eklipse izango dira, bat eguzkiarena eta beste bat ilargiarena. Eguzki eklipsea urriaren 14ean izango da, baina Amerikatik soilik ikusiko da. Ilargi eklipsea, berriz, urriaren 28an izango da, eta Europatik ikusi ahal izango da.
Interes astronomikoa duten beste fenomenoetako batzuk drakonidak (urriak 8), orionidak (urriak 21), leonidak (azaroak 17) eta geminidak (abenduak 14) izango dira. Ilargi beteak irailaren 29an, urriaren 28an eta azaroaren 27an izango dira.
Udazkenaren hasieran laburtzen da azkarren egun argiaren iraupena. Gure latitudean eguzkiaren irteera egunero minutu batetik gora atzeratzen da, eta beste hainbeste aurreratzen da iluntzea. Hala, egunero ia 3 minutu eguzki argi galtzen ditugu.
Ordu aldaketa
Europako Parlamentua eta Batzordea ordu aldaketen aurka agertu diren arren, ez dago oraindik erabaki irmorik. Hala, 2023an ere urriko azkeneko igandean izango da ordu aldaketa: urriaren 29an, goizaldeko 3etan ordulariak ordubete atzeratu beharko dira eta ordu biak izango dira.
Albiste gehiago gizartea
Bittor Arginzonizen Etxebarri erretegiak munduko bigarren jatetxe onena izaten jarraitzen du
Peruko Maido jatetxea munduko onena izendatu dute The World 's 50 Best Restaurants 2025 sarietan. Bestalde, Etxebarri erretegiko Mohamed Benabdallah aljeriarra munduko sommelier onena izendatu dute.
Abadia Saria jaso du Gure Zirkuak
Gure Zirkuak aurtengo Abadia Saria jaso du gaur arratsaldean, Arrateko gainean (Eibar) egindako ekitaldian, komunitate oso bati “elkarrekin euskaraz bizi eta sentitzeko plaza berritzailea” eskaintzeagatik. Eider Mendoza diputatu nagusiaren eskutik jaso dute Abadia Sariaren oroigarria –Iñigo Aristegui Telloren Zazpi Petaloak eskultura– Gure Zirkuko kideek.
Beskoitzek ikastola berria izango du 2026-2027 ikasturtean
Egun dauden prefabrikatuetatik gertu, lursail bat erosi du Beskoitzeko Udalak eta bertako zati bat ikastolarentzat izango da. Herri Urratsen lortutako diruari esker eta Euskal Herri osotik iritsitako elkartasunari esker, Seaskak milioi bat euroko inbertsioa egingo du. Irailean lanak hasiko dira, eta hurrengo ikasturtean hasiko lirateke Beskoitze aldeko 50 haur inguru baldintza duinetan euskaraz ikasten.
Ehgamek Bilbao Bizkaia Harro ekimena boikoteatzeko deia egin du
EAJk Harrotasunaren Nazioarteko Eguna “bereganatu eta turistifikatu" nahi duela salatu du eta E28 Koordinadorak ekainaren 28rako deitutako manifestazio “herrikoi eta aldarrikatzailera” joateko deia egin du.
500 ekitalditik gora antolatu dituzte 2025eko sanferminetarako
Ostegun honetan aurkeztu dute sanfermin jaien egitarau ofiziala, eta iragarri dutenez, hilaren 14an Sorotan Bele talde gipuzkoarrak emango dio amaiera bederatzi eguneko zoramenari, Gazteluko plazako agertokian.
Alerta laranja Araba eta Nafarroa hegoaldean, arratsalderako iragarrita dauden prezipitazio handiengatik
Tenperatura maximoak 27 eta 35 graduren artean kokatuko dira, tokiaren arabera. Arratsaldetik aurrera baliteke ekaitzak jo eta zaparrada trumoitsuak botatzea. Hori dela eta, alerta laranja ezarriko dute Araba eta Nafarroa hegoaldean.
Klima-aldaketaren ondorioak Euskadin: 0,3 °C gehiago hamarkada bakoitzeko, bero-bolada gehiago eta itsasoaren tenperatura gora
Eusko Jaurlaritzak egindako txosten batek ohartarazi du berotze globalak gero eta ondorio handiagoak dituela Euskadin. Tenperaturak etengabe igo dira 1970etik, bero-boladen egunak bikoiztu dira eta itsas mailak erritmo bizkorrean egiten du aurrera. 2023an, itsasoaren batez besteko tenperatura inoizko altuena izan zen.
Nafarroako Unibertsitatea eta EHU, munduko 600 unibertsitate onenen artean
Massachusettseko Institutu Teknologikoak (MIT) lehen postuari eusten dio, hamalau urtez; ostean, Londresko Imperial College eta Stanfordeko Unibertsitatea daude.
Arartekoak Osakidetzan inbertsioa areagotzearen garrantzia azpimarratu du, herritarren kexak ikusita
Ines Ibañez de Maeztuk adierazi du Osasun Itunaren ostean hartuko diren neurrien esperoan dagoela, egoera hobetuko duten itxaropenarekin. "Etxebizitza eskubidea bete egiten dela bermatuko duten politika publikoen aldeko apustu irmoa" ere eskatu du.
Scientia School enpresak Pryconsa konpainiari saldu dio Amara auzoko Karmelo ikastetxea hartzen zuen eraikina
Scientia Schoolek azaldu duenez, 2019an erosi zuen ikastetxea, baina "matrikulen kopuruak behera egin zuen etengabe". "Egoera horrek itxiera ekarri zuen", gogorarazi du.