Aldaketa goiztiarrak identifikatu dituzte burmuinean, alzheimerraren arriskua aurreikus dezaketenak
Nazioarteko ikertzaile talde batek aldaketa goiztiarrak identifikatu ditu burmuinean, lehen sintoma kognitiboak hasi aurretik alzheimerra izateko arriskua aurreikus dezaketenak.
Nazioarteko ikerketa Madrilgo Unibertsitate Konplutentseko ikertzaileek zuzendu dute, eta odoleko proteina baten (p-tau231) maila altuen eta sintoma kognitiborik ez duten baina alzheimerra izateko arriskuan dauden pertsonen garuneko sareen aldaketen arteko lotura adierazten du. Aurkikuntza horrek gaixotasunarekin lotutako alterazioak goiz identifikatzea erraztu dezake.
Ikertzaileek narriadura kognitiborik gabeko 76 parte-hartzaile bildu dituzte, horietatik 54k alzheimerraren familiako aurrekariak dituztenak, Madrilgo Unibertsitateak ostiral honetan, Brain Communications aldizkarian lanaren ondorioak argitaratu ondoren eta Alzheimerraren Munduko Egunaren bezperan, azaldu duenez.
Aurreko ikerketa batzuen arabera, odoleko proteina horrek gora egiten du eta garuneko konektibitate funtzionalarekin lotuta dago, baina "magnetoentzefalografiarekin" neurtutako datu elektrofisiologikoak aztertu dituzte oraingoan, jarduera zerebral ez-inbaditzailea erregistratzeko teknika bat.
"Emaitza giltzarri eta berritzaile gisa, odoleko proteina horren maila altuak dituzten pertsona kognitiboki osasuntsuengan burmuineko topologiaren alterazio-patroiak identifikatu ahal izan ditugu. Gizabanako horiek garuneko sare integratuagoak eta hub-en mendekoagoak dituzte, sarean garrantzi handia duten zonaldeak", nabarmendu du Alejandra Garcia Colomok, Madrilgo Unibertsitate Konplutentseko Psikologia Esperimental, Prozesu Kognitibo eta Logopedia Departamentuko ikertzaileak.
Garcia Colomok metafora baten bidez azaldu duenez, burmuinaren komunikazioa konexioen mapa gisa irudikatzen bada, non hiriak eskualde ezberdinak diren eta ezartzen dituzten konexioak lotzen dituzten errepideak diren, ikerketaren helburua mapa hori odoleko p-tau231 proteina kopuruaren arabera nola aldatzen den ezagutzea izan da.
Helduetan eta alterazio kognitiborik gabekoetan, konexio-mapa horrek "hiri" handi batzuk ditu, elkarren artean eta beste hiri txiki batzuekin lotuak daude errepide askoren bidez.
Alzheimerrak eragindako dementzia duten pertsonen mapa oso kaltetuta dago, "ez da ia hiri handirik geratzen eta herri txiki askok bizilagunekin lotzen zituen errepidea galdu dute", ikertzailearen arabera.
"Laburbilduz, ikerketa honek erakusten duenez, sintomak agertu baino lehen ere, biomarkatzaile horren maila altuak dituzten pertsonen garunak antolaketa aldatua erakusten du, eta horrek ahultasuna eta funtsezko arlo batzuekiko mendekotasuna areagotzen ditu", adierazi du Garcia Colomok.
Azterlan horren emaitzak, egileen arabera, erabilgarriak izan daitezke alzheimerraren diagnostiko goiztiarreko tresnak garatzeko eta sintoma klinikoak agertu aurretik tratamenduak ebaluatzeko; izan ere, osasuneko profesionalek, ikertzaileek eta farmazialariek informazio hori erabil dezakete arriskuan dauden gizabanakoak identifikatu eta esku-hartze goiztiarren eraginkortasuna monitorizatzeko.
Albiste gehiago gizartea
Bittor Arginzonizen Etxebarri erretegiak munduko bigarren jatetxe onena izaten jarraitzen du
Peruko Maido jatetxea munduko onena izendatu dute The World 's 50 Best Restaurants 2025 sarietan. Bestalde, Etxebarri erretegiko Mohamed Benabdallah aljeriarra munduko sommelier onena izendatu dute.
Abadia Saria jaso du Gure Zirkuak
Gure Zirkuak aurtengo Abadia Saria jaso du gaur arratsaldean, Arrateko gainean (Eibar) egindako ekitaldian, komunitate oso bati “elkarrekin euskaraz bizi eta sentitzeko plaza berritzailea” eskaintzeagatik. Eider Mendoza diputatu nagusiaren eskutik jaso dute Abadia Sariaren oroigarria –Iñigo Aristegui Telloren Zazpi Petaloak eskultura– Gure Zirkuko kideek.
Beskoitzek ikastola berria izango du 2026-2027 ikasturtean
Egun dauden prefabrikatuetatik gertu, lursail bat erosi du Beskoitzeko Udalak eta bertako zati bat ikastolarentzat izango da. Herri Urratsen lortutako diruari esker eta Euskal Herri osotik iritsitako elkartasunari esker, Seaskak milioi bat euroko inbertsioa egingo du. Irailean lanak hasiko dira, eta hurrengo ikasturtean hasiko lirateke Beskoitze aldeko 50 haur inguru baldintza duinetan euskaraz ikasten.
Ehgamek Bilbao Bizkaia Harro ekimena boikoteatzeko deia egin du
EAJk Harrotasunaren Nazioarteko Eguna “bereganatu eta turistifikatu" nahi duela salatu du eta E28 Koordinadorak ekainaren 28rako deitutako manifestazio “herrikoi eta aldarrikatzailera” joateko deia egin du.
500 ekitalditik gora antolatu dituzte 2025eko sanferminetarako
Ostegun honetan aurkeztu dute sanfermin jaien egitarau ofiziala, eta iragarri dutenez, hilaren 14an Sorotan Bele talde gipuzkoarrak emango dio amaiera bederatzi eguneko zoramenari, Gazteluko plazako agertokian.
Alerta laranja Araba eta Nafarroa hegoaldean, arratsalderako iragarrita dauden prezipitazio handiengatik
Tenperatura maximoak 27 eta 35 graduren artean kokatuko dira, tokiaren arabera. Arratsaldetik aurrera baliteke ekaitzak jo eta zaparrada trumoitsuak botatzea. Hori dela eta, alerta laranja ezarriko dute Araba eta Nafarroa hegoaldean.
Klima-aldaketaren ondorioak Euskadin: 0,3 °C gehiago hamarkada bakoitzeko, bero-bolada gehiago eta itsasoaren tenperatura gora
Eusko Jaurlaritzak egindako txosten batek ohartarazi du berotze globalak gero eta ondorio handiagoak dituela Euskadin. Tenperaturak etengabe igo dira 1970etik, bero-boladen egunak bikoiztu dira eta itsas mailak erritmo bizkorrean egiten du aurrera. 2023an, itsasoaren batez besteko tenperatura inoizko altuena izan zen.
Nafarroako Unibertsitatea eta EHU, munduko 600 unibertsitate onenen artean
Massachusettseko Institutu Teknologikoak (MIT) lehen postuari eusten dio, hamalau urtez; ostean, Londresko Imperial College eta Stanfordeko Unibertsitatea daude.
Arartekoak Osakidetzan inbertsioa areagotzearen garrantzia azpimarratu du, herritarren kexak ikusita
Ines Ibañez de Maeztuk adierazi du Osasun Itunaren ostean hartuko diren neurrien esperoan dagoela, egoera hobetuko duten itxaropenarekin. "Etxebizitza eskubidea bete egiten dela bermatuko duten politika publikoen aldeko apustu irmoa" ere eskatu du.
Scientia School enpresak Pryconsa konpainiari saldu dio Amara auzoko Karmelo ikastetxea hartzen zuen eraikina
Scientia Schoolek azaldu duenez, 2019an erosi zuen ikastetxea, baina "matrikulen kopuruak behera egin zuen etengabe". "Egoera horrek itxiera ekarri zuen", gogorarazi du.