Bakerrek, Jumperrek eta Hassabisek Kimika Nobel Saria jaso dute AAren bidez proteinen kodeak deszifratzeagatik
David Baker eta John M. Jumper (Ameriketako Estatu Batuak) eta Demis Hassabis (Erresuma Batua) Kimika Nobelarekin saritu dituzte gaur, konputazioaren eta adimen artifizialaren bidez proteinen egituren kodea argitzeagatik.
Hassabisek eta Jumperrek proteina ezagun ia guztien egitura iragartzeko erabili dute AA; Bakerrek aurretik existitzen ez ziren proteinak sortzeko metodo konputerizatuak garatu ditu eta, kasu askotan, funtzio berriekin, Suediako Zientzien Errege Akademiak bere motibazioan adierazi duenez.
Aurkikuntzei esker, hobeto uler daitezke gizakien bizi-funtzioak, besteak beste, gaixotasun batzuen zergatia eta antibiotikoekiko erresistentzia nola gertatzen den; era berean, nanomaterial berriak, minisentsoreak eta gutxiago kutsatzen duen industria kimikoa sortu, eta txertoen garapena bizkortzea ahalbidetuko du aurkikuntzak.
Suediako Zientzia Akademiako Johan Aqvistek adierazi duenez, aurtengo sariak "proteinen egituren mundu erabat berria ireki du: batzuk existitzen zirela jakina zen, baina ez nolakoak ziren, eta beste batzuk hutsetik diseinatzen dira, naturan existitzen ez direnak, baina "era guztietako gauza zoragarriak egin ditzaketenak".
Prentsaurrekoan telefonoz hitz egin du Bakerrek, eta esan du "erabat ohoratuta" sentitzen dela sariagatik, eta pozik azaldu da "proteinen diseinuak hamaika modutan mundua leku hobea bihur dezakeelako", adibidez, osasungintzaren edo medikuntzaren esparruan.
Demis Hassabisek, neurozientzian adituak, 2010ean DeepMind sortu zuen, mahai-jokoetarako AA modeloak garatzen zituen konpainia. Lau urte geroago, Google erraldoi teknologikoari saldu zioten.
2018an, Hassabisek bere sinadura CASPen inskribatu zuen eta IA AlphaFold ereduarekin iragarpenen % 60 zuzenak izatea lortu zuen, aurreko urteetan beste zientzialari batzuek erdietsitako % 40tik gorakoa.
John Jumper, proteinetan aditua, Hassabisen ekipoan sartu izanak eta aurkitu berri ziren sare neuronal artifizialen erabilerak bi urte geroago AlphaFold2-rekin jauzi kualitatibo bat egitea ahalbidetu zien. Emaitza kristalografiakoak bezain onak ziren, baina askoz azkarragoak: lehen urteak behar zena lortzeko, orain minutu gutxitan egin dezakete.
David Baker 1990eko hamarkadan hasi zen proteinen egiturak aztertzen, eta horiek aurreikus zitzakeen software bat garatu zuen, Rosetta izenekoa.
Baker (Seattle, 1962) Kaliforniako Unibertsitatean doktoratu zen 1989an, eta gaur egun Washingtongo Unibertsitatean irakasten du. Hassabisek (Londres, 1976) Londreseko University Collegen ikasi zuen, eta Google DeepMindeko zuzendari exekutiboa da. John M. Jumperrek (Little Rock, 1985) Londresen bertan egiten du lan, eta Chicagoko Unibertsitatean ikasi zuen.
Bakerrek sariaren erdia irabazi du, aurten 968 000 euro; Hassabisek eta Jumperrek beste erdia erdibana egin beharko beharko dute.
Ostegunean Literaturaren Nobel Sariaren berri emango dute, eta sari-banaketak Bakearen eta Ekonomiaren Nobel golardoekin jarraituko du hurrengo egunetan.
Zure interesekoa izan daiteke
Barakaldoko 54 urteko emakumearen heriotza hilketa matxista izan dela baieztatu dute
27 urteko gizon bat atxilotu dute ustezko hiltzaile gisa. Agintariek hilketa gaitzetsi eta elkarretaratzea deitu dute gaurko: 12:00etan, Barakaldoko Herriko Plazan. Argitan talde feministak, bestalde, beste bilkura bat deitu du: 19:00etan Bide Onera plazan.
Albiste izango da: Aurrekontu Orokorren Proiektuaren eztabaida eta ebazpena, kontzentrazioa Barakaldon eta Olentzero eta Mari Domingiren bisita Bilbon
Gaurkoan Orain-en albiste izango direnen laburpena, bi hitzetan.
Olentzerok eta Mari Domingik ilusioz beteko dituzte Bilboko kaleak gaur
Kalejira 17:30ean hasiko da Moyua plazatik eta Kale Nagusia zeharkatuko du Arriaga Antzokiraino. Bertan, ikuskizuna, tailerrak eta Euskal Herriko Gabonetako pertsonaiarik maitatuenen bisita izango dira.
Olentzeroren bilakaera: Gizon arlote eta zikina izatetik lagunkoia eta garbia izatera
Olentzero pertsonaia beldurgarri, zikin, erretzaile eta mozkor izatetik Gabonetako pertsonaia lagunkoia izatera pasa da. Horren itxura eta izaera asko aldatu dira, eta gaur gaurkoz olentzero piparik gabe eta txukun ageri zaigu. Ikazkina eta Mari Domingi euskal aldaketa sozial eta kulturalen isla dira. Hala azaldu du Elixabete Imaz antropologoak.
Emakume batek sexu erasoa egin diotela salatu du Eibarren
Erasoa igandean gertatu zen, eta Ertzaintzak ikerketa zabaldu du. Oraingoz ez dute atxiloketarik egin.
Auto baten gidaria hil da GI-636 errepidean, Lezon, kamioi batekin aurrez aurre talka eginda
Errepidea itxita egon da bi noranzkoetan larrialdi zerbitzuak lanean aritu direnean eta errepidea garbitzeko lanek iraun duten bitartean. 17:45ak aldera zabaldu dute eta egoera normaltasunera itzuli da.
2026ko txertaketa egutegia eguneratu du Osasun Sailak, helduentzat arnas birus sintzitialaren aurkako txertoa sartuz
34,5 milioi euro bideratuko ditu Eusko Jaurlaritzako Osasun Sailak txertoetara 2026an, Euskadiko Txertoen Aholku Batzordearen gomendioak aintzat hartu, eta txerto berriak sartuz heldu zein haurren egutegietan, herritarren immunitatea indartzen jarraitzeko.
Abadiñoko bizilagunak, hunkituta, sari nagusiko dezimoak kultur elkarte bati esker eskuratu dituzte eta
79432 zenbakiari egokitu zaio Gabonetako Loteriaren zozketa bereziaren sari nagusia, seriko lau milioi euroko saria dakar (dezimo bakoitzeko 400.000 euro).
Bimba y Lola saltokiko langileei bigarren saria egokitu zaie
Bigarren sariak (70.048) zoriona banatu du Bilboko eta Donostiako Bimba y Lola moda kateko saltzaileen artean, zenbaki horrekin jokatzen baitzuen enpresak. 125.000 euro jasoko dituzte dezimo bakoitzeko.
Lau bosgarren sarik (23112, 60649, 77715 eta 41716) 400.000 eurotik gora utzi dituzte Euskal Herrian
Lehenak, 23112ak, 180.000 euro banatu ditu Usurbilgo Urbil merkataritza-gunean eta Bilbon. 60649aren serie bat Gasteizen, Leclerc saltokian, jausi da, eta 41716ren beste bat, Donostian . 77715 zenbakia oso banatua egon da eta Iruñean, Bilbon eta Leioan jausi da.