I-11k 20 urte
Gorde
Kendu nire zerrendatik

Irailak 11: guztia aldatu zuen asteartea

20 urte bete ditu Mendebaldeak inoiz jasandako atentaturik bortitzenak. Irailaren 11k utzitako arrastoaz aritu gara atentatuen lekukoekin eta Amaia Uriberekin, eta erasoak ekarritako ordena global berriaz Mikel Reparaz eta Mikel Ayestaranekin.
18:00 - 20:00
Irailak 11: guztia aldatu zuen asteartea

Badira ehun urte igarota ere, egun bakarra pasa ez dela diruditen aldiak. Baina era berean badira, une bakarrean, mende oso bat iraultzen duten egunak. Eta horietako bat izan zen 2001eko irailaren 11. New York eta Washingtongo atentatuetan 3.000 lagun hil ziren eta atzera bueltarik gabeko ondorioak ekarri zituzten. Atentatuaren lekuko izan zen Guillermo Zengotitabengoa aholkularia: "Erasoak aldatu egin gintuen. Gogoan ditut autobus horiek, filmetakoak, militarrez gainezka. Horrek denak arrastoa uzten du, eta geure begiz ikusi genuen ez ginela menderaezinak".

Atentatuak eragindako trauma bere horretan dagoela erantsi du Amaia Uribe EITBren New Yorkeko berriemaileak: "Zauriak ez dira itxi, eta neuri ere gertatzen zait, zerura begiratu eta hegazkin bat ikustean, pentsatzen hastea". Hogeigarren urteurrena "tristea" dela esan du, pandemiak baldintzatutakoa, eta Afganistango porrotak "iraganeko mamuak" azaleratu dituela. Irailaren 11k New York "definitu" egiten duela esan du, bere aldetik, Mikel Reparaz ETBren nazioarteko arloburuak, eta hiriko bazter guztiek gogorarazten dutela.

Paradigma berriez eta domino-efektuez

21. mendea Dorre Bikiak amiltzearekin batera hasi zela iritzi dio Reparazek, eta New Yorken abiatutako domino-efektuak mundu osoari eragin ziola: "Segurtasunaren paradigma alodatu zuen, eta onartu dugu segurtasunaren prezioa gure eskubideak eta askatasuna direla". Gerra-paradigma berriaz ere aritu da, Afganistan eta Irakeko gerrek "guda-zelaian aritzeko bide eta eredu berriak ekarri zituelako". Kabuletik aritu zaigu Mikel Ayestaran EITBren bidali berezia, eta galdetu du ea zertarako balio izan duten azken 20 urteek Ekialde Hurbilean: "Afganistan potentzia handien arteko jokoaren biktima da, eta, batez ere, afganiarrak".

Zure interesekoa izan daiteke

CANBERRA (Australia), 10/12/2025.- Social media application logos appear on a mobile phone screen outside Parliament House in Canberra, Australia, 10 December 2025. The social media ban for minors under 16 in Australia takes effect on 10 December 2025. EFE/EPA/LUKAS COCH AUSTRALIA AND NEW ZEALAND OUT
18:00 - 20:00
ZUZENEAN
Duela  min.

Indarrean da Australian 16 urtez azpikoei sare sozialak erabiltzea debekatzen dien lege "historikoa" 

Australiako Gobernuaren arabera, nerabeek gero eta presio handiagoa jasaten dute ingurune digitaletan, eta sare sozialak goizegi erabiltzeak antsietate, autoestimu baxu eta eskola-isolamendu arazoak larriagotu ditzake. Aldekoak eta kontrakoak ditu lege aitzindariak; azken horien iritziz isolamendua eta deskonexioa ekar diezaieke erabiltzaile zaurgarrienei. 

Gehiago ikusi