Zer da AEBko 'superasteartea'? zer dute jokoan Trumpek eta Bidenek?
Astearte honetan izango da AEBko hauteskunde presidentzialetarako primarioen egun handia, 'superastearte' gisa ezagutzen dena. Egun bakar batean ordezkarien herena baino gehiago (% 35) aukeratuko dute, eta hautagaitza erabakita utz dezake Joe Biden demokratarentzat eta Donald Trump errepublikanoarentzat.
Zergatik da garrantzitsua 'superasteartea'?
Urtarrilaren 15ean hasi ziren presidentzialetarako primarioak Iowan errepublikanoentzat, eta otsailaren 3an Hego Karolinan demokratentzat. Ordutik estatu gutxi batzuetan egin dituzte bozketak.
Data horiek entresaka egiteko balio izaten dute, faboritoak zeintzuk diren zehazteko, eta babes gutxien dutenak erretiratzeko. Hala, aurten Ron DeSantis, Chris Christie eta Vivek Ramaswamyk uko egin diote primarioetan jarraitzeari 'superasteartea' baino lehenago.
Hala, 'superastea'ren garrantzia da primarioen garai goiztiar batean ordezkari andana aukeratzen dela, eta horrek prozesua erabat bideratzen duela.
Zein estatutan bozkatzen dute 'superasteartea'n?
AEBko 50 estatuetako 14tan egingo dituzte bozketak errepublikanoek eta demokratek, tartean Kalifornian eta Texasen, estatu handienetan. Gainerakoak Alabama, Arkansas, Colorado, Maine, Massachusetts, Minnesota, Ipar Karolina, Oklahoma, Tennessee, Utah, Vermont eta Virginia dira.
Kalifornia eta Texas izango dira ordezkari gehien banatuko dituztenak martxoaren 5 honetan, eta guztiz bideratuta utziko dituzte Bidenen eta Trumpen hautagaitzak. Errepublikanoen kasuan, gainera, % 50eko babesa gainditzen dutenek eskuratzen dituzte ordezkari gehienak.
14 estatu horiez gain, errepublikanoek Alaskan ere bozkatuko dute, eta atzerrian, Amerikar Samoan eta Ipar Irla Marianetan bizi diren boto-emaile demokratek ere primarioak izango dituzte.
Zenbat ordezkari banatzen dira?
Errepublikanoek uztailean Milwaukeen egingo den Batzar Nazionalean parte hartuko duten 2.429 ordezkarietako 865 hautatuko dituzte, % 35,6 hain zuzen ere.
Demokraten kasuan, 3.934 ordezkarietako 1.439 aukeratuko dituzte, % 36,5. Demokraten Biltzar Nazionala Chicagon (Illinois) izango da, abuztuan.
Bidenek primarioak irabaz ditzake 'superasteartea'n?
Ez. Bidenek jokoan dauden ordezkari guztiak irabaziz gero ere (bi bakarrik galdu ditu, Michiganen), 1.645 ordezkaritan geratuko litzateke, gehiengoa ematen duten 1.968etatik 323ra.
Oposizio indartsurik ez duenez, litekeena da Bidenek martxoaren 19an lortzea behin betiko garaipena, beste hamar estatutan egingo baitituzte primarioak.
Trumpek?
Ezta ere. Presidente ohia, primarioetan oztopo handirik gabe nagusitzen ari den arren, Nikki Haleyren parte hartzeak atzeratu egin du garaipen aldarria.
Trumpek ordezkari guztiak eskuratuko balitu ere, ez litzateke hautagai izateko beharko lituzkeen 1.215era iritsiko.
Baina Trumpek garaipen zabala lortuz gero, oso zaila izango du Haleyk lehia horretan jarraitzeko argudiorik izatea.
Zure interesekoa izan daiteke
Krisia BBCn: Zer gertatu da eta zein dira hurrengo pausoak?
Tim Davie Erresuma Batuko irrati-telebista publikoaren zuzendari nagusiak eta Deborah Turness albistegien zuzendariak dimisioa eman dute, Trumpen hitzaldi baten manipulatutako bertsioa emititzeagatik.
Fung-wong tifoiak 27 hildako utzi ditu Filipinetan eta 3,6 milioi pertsonari eragin dizkio kalteak
Galerak oso handiak dira, milaka etxe suntsituta edo kaltetuta daude, 170.000 familia ebakuazio-zentroetan daude babes hartuta, eta komunikazioa oso zaila da, 37 zubi erori baitira, eta gutxienez 12 errepide nazional urak hartu ditu.
Manifestari talde bat Brasilgo COP30ean sartu da, milamilioidunenei zerga gehiago jarri diezaietela eskatzeko
Belemen, manifestariek Nazio Batuen Erakundeak kudeatzen duen COP30eko gune urdinean sartzea lortu dute. Amazoniako petrolio-ustiategien aurka protesta egin dute eta milamilioidunenek ingurumen-zergak handiagoak ordaindu ditzatela eskatu dute. Lula presidentearen aurkako mezuak ere zabaldu dituzte, Amazoniaren egoera ofizialki onartzen dena baino okerragoa dela salatuz.
Sarajevoko setioan zibilei tiro egitearen truke ordaindu omen zuten italiarrak ikertzen ari da Milango Fiskaltza
Alessandro Gobbis fiskalak ikerketa bat ireki du eskuin muturrarekin lotura duten italiar batzuei buruz. Sarajevoko setioan (1992-1996) frankotiratzaile gisa jarduteko 100.000 euro ordaintzea egozten diete.
Atentatu suizida batek gutxienez hamabi pertsona hil ditu Pakistango hiriburuko auzitegi batetik gertu
Pakistango atentatua eta astelehenean izandako Indiako leherketa ikertzeko eskatu du NBEko idazkari nagusiak.
Belgikak 2.000 euroko soldata eskaini die urtebeteko soldaduska egin nahi duten 17 urteko boluntarioei
Borondatezko soldaduska 2026ko irailean hasiko da, eta Belgikako Gobernuak 149.000 gutun baino gehiago bidali dizkie herrialdeko 17 urteko gizon eta emakume guztiei.
AEBko Gobernua berriz irekitzea onartu du Senatuak, demokraten arteko zatiketaren ostean
Finantzaketa-paketeak herrialdearen gobernuaren historiako itxialdirik luzeena (41 egunekoa) desblokeatzea ahalbidetu du, zortzi senatari demokraten babesarekin. Alderdiaren baitan krisi gogorra eragin du erabakiak.
Trumpek 1.000 milioi dolarreko salaketa jarriko diola mehatxu egin dio BBCri
Samir Shah BBC katearen presidenteak adierazi duenez, datorrena datorrela, aurre egiteko prest dago. Hala ere, Britainia Handiko parlamentuari barkamena eskatu dio eta dokumentalaren edizioan "irizpide akatsak" izan direla aitortu du.
Batzarrean "gerra egiten duten gizonak falta" direla salatuz ireki du Lulak ofizialki COP30a
Nazio Batuen Erakundeak (NBE) adierazi du klima-aldaketaren auzian ezer ez egiteak geldialdi ekonomikoa eta inflazioa ekarriko dituela, eta erregaiei, finantzaketari eta egokitzapenari buruzko emaitza "argiak" eskatu ditu. 21era arte luzatuko da goi-bilera.
New Delhiko erdigunean leherketa izan da, eta gutxienez zortzi pertsona hil eta 15 zauritu dira
Leherketa Gotorleku Gorriaren aurrean izan da, Indiako hiriburuko erdiguneko gunerik turistikoenetako batean. Oraindik ez da ezagutzen zerk eta nork eragin duen leherketa, baina agintariek eskualdeko eremu gatazkatsuenetan segurtasuna indartu dute.